του Μιχαήλ Χούλη, Θεολόγου
Τι πίστευαν (αλλά και πιστεύουν με διάφορες παραλλαγές) οι Γνωστικοί
Ο Γνωστικισμός εκπροσωπούσε διάφορες μορφές εναλλακτικού Χριστιανισμού, συγκρουόμενος με την Ορθόδοξη αντίληψη περί Θεού, κόσμου, πίστης, σωτηρίας κ.λπ. Προωθούσε ένα πολυθεϊστικό μοντέλο θεοτήτων με ποιοτική διαβάθμιση μεταξύ τους και έντυσε με χριστιανικά ονόματα και έννοιες τις δικές του θέσεις για να γίνει πιστευτός.
| Είδη μνημείου
Στην Εκκλησία διαφυλάσσεται όμως ως τρόπος ζωής, και διδαχή δια των γενεών, η ΑΝΟΘΕΥΤΗ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ, δηλαδή «ό,τι πάντοτε, παντού και από όλους πιστεύτηκε» (Βικέντιος Λειρίνου). Ο απ. Παύλος μιλάει εξάλλου για «Έναν Κύριο, μια πίστη, ένα βάπτισμα, ένα Θεό και Πατέρα όλων» (Εφεσ. 4,5), και πως η Εκκλησία «είναι στύλος και εδραίωμα της αληθείας» (Α΄ Τιμ. 3,15). Η Εκκλησία λοιπόν είναι ζωντανή, είναι το Σώμα του Χριστού, με εμάς να αποτελούμε τα μέλη και ο Θεάνθρωπος την Κεφαλή (βλ. Α΄ Κορ. 12,27).
Το γνωστικό «ευαγγέλιο του Θωμά»
Στο γνωστικό «ευαγγέλιο του Θωμά»: επισημαίνεται η αυτογνωσία ως οδός προς την τελείωση (και όχι η Χάρις του Θεού), η γνώση σώζει (και όχι η Λειτουργική ζωή) και περιέχεται διαστρέβλωση των λόγων του Θεανθρώπου, αφού εμφανίζεται να μιλά ακατανόητα και να εννοεί άλλα αντί των συνηθισμένων (π.χ. όταν μιλάει ο Ιησούς για μεγάλο ψάρι και καλή γη εννοεί τη γνώση και τους γνωστικούς, το χωράφι σημαίνει τον κόσμο, το ρούχο το σώμα κ.λπ.). Η σωτηρία προσφέρεται ως απόκτηση εσωτερικής συνείδησης και τα πολλαπλάσια θεωρούνται ως έκπτωση (λ.χ. η δημιουργία απογόνων), διότι χάνεται υποτίθεται η γνωστική ενότητα. Η εκκλησιαστική ζωή αναφέρεται ως τυπική και όχι ως ουσιαστικό βοήθημα των πιστών (είναι κατά της νηστείας, της προσευχής και των καλών έργων) και έχει αιχμές εναντίον της σωματικής γέννησης του Κυρίου (αφού η σάρκα δεν είναι κάτι το καλό και αιώνιο για τους γνωστικούς). Ο τέλειος γνωστικός διακόπτει μάλιστα τις σχέσεις του με την οικογένειά του για να είναι μόνος και απερίσπαστος (θυμίζει τακτική σύγχρονων νεοεποχίτικων παραθρησκευτικών ομάδων).
Τα φύλα πρέπει να εξισωθούν και να καταργηθούν για να εισέλθουν οι άνθρωποι στη βασιλεία του Θεού. Διότι λέγει: «όταν κάνετε τα δύο ένα …… και το αρσενικό και το θηλυκό τα κάνετε ένα, ώστε το αρσενικό να μην είναι αρσενικό και το θηλυκό να μην είναι θηλυκό …. τότε θα εισέλθετε (στη βασιλεία)» (Απόκρ. Χριστ. Κείμ. Α΄, σελ. 309). Για τη γνωστική διδασκαλία το πνεύμα βρίσκεται σε έχθρα προς την ύλη και υπάρχει μεταφυσική αντίθεση μεταξύ πνεύματος και σώματος. Με τη λέξη ‘πλούτος’ υπονοείται το πνεύμα και με τη λέξη ‘φτώχεια’ το σώμα. Ο κόσμος και τα υλικά χαρακτηρίζονται ως ‘πτώματα’ και διακρίνονται οι εσωτερικοί χριστιανοί (μύστες) από τους επιφανειακούς (πλατειές μάζες). Η μυστική γνωστική διδασκαλία χαρακτηρίζεται ως ‘άγια’ και ως ‘μαργαριτάρια’ που δεν πρέπει να δοθούν στους ‘χοίρους’, δηλαδή στους συνηθισμένους ανθρώπους. Υπάρχει και η αντιφεμινιστική διδασκαλία, σύμφωνα με την οποία μόνο οι γυναίκες που θα γίνουν άνδρες θα μπουν στη βασιλεία του Θεού (βλ. και ‘Απόκρυφα χριστιανικά κείμενα Α΄, Απόκρυφα Ευαγγέλια’, Ιωάννη Καραβιδόπουλου, εκδ. Πουρναρά, Θεσσαλ. 2006).
Το παραθέτουμε αυτό γιατί ορισμένοι νομίζουν ότι η Εκκλησία δήθεν υποβιβάζει τις γυναίκες, ενώ ο γνωστικισμός είναι που στην ουσία τις υποβιβάζει. Μέσα στον εκκλησιαστικό γάμο, αντίθετα, ούτε το σώμα ούτε η ερωτική συνεύρεση αντιμετωπίζονται αρνητικά, αφού συμβάλλουν στο ψυχοσωματικό δέσιμο του ζευγαριού, σε μια βαθειά οικειότητα και αλληλογνωριμία, σε μια υγιή διέξοδο από την πύρωση της σάρκας και στην γέννηση των παιδιών. Ο σκοπός βέβαια του εκκλησιαστικού γάμου δεν είναι μόνο βιολογικός ή κοινωνικός, αλλά πρωτίστως θεολογικός, ήτοι σωτηριολογικός. Ο σκοπός του ως μυστηρίου είναι η σωτηρία της οικογένειας και η ένωση των μελών της με την Χάρη του Θεού.
Με αυτές τις προϋποθέσεις, η γυναίκα μέσα στην Εκκλησία έγινε κυρία, συνδημιουργός και συμπροστάτης των παιδιών και της οικογένειας. Έξω από τον ευλογημένο γάμο, και τη χριστιανική εννοείται συνείδηση, παρέμεινε η γυναίκα ένα ανώνυμο θηλυκό, που ικανοποιεί τις ορέξεις των ανδρών ή την χρησιμοποιούσαν για τελετές και θυσίες και ιερή πορνεία ώστε να αποδίδει και πάλι στους άντρες οικονομικά οφέλη και εξουσία. Αυτό γινόταν σε μεγάλη έκταση στα προχριστιανικά και στα εκ παραλλήλου με αυτόν παγανιστικά μυστήρια (βλ. και Επισκόπου Αχελώου Ευθυμίου, ‘Αθώος’, Αποστολικής Διακονίας Εκκλησίας της Ελλάδος, β΄ έκδ. 1996, σελ. 181).
Το γνωστικό «Βιβλίο του Θωμά του Αθλητή»
Εδώ λαμβάνει χώρα ένας αποκαλυπτικός διάλογος μεταξύ του αναστημένου Χριστού και του Ιούδα-Θωμά, ο οποίος ονομάζεται ‘αθλητής’ γιατί αγωνίζεται κατά των σωματικών παθών. Προέρχεται ίσως από την Συρία του 3ου αιώνα. Ο Χριστός και εδώ βέβαια φωτίζει και προσφέρει την αλήθεια στους μη γνωρίζοντες πώς να ζήσουν για να σωθούν. Η σωτηρία προσφέρεται όμως μόνο στους ασκητές και σε όσους καταπολεμούν την αισθητική ζωή. Αποκλειστικά στον Θωμά αποκάλυψε τα όσα αποκάλυψε ο Σωτήρας και αυτό είναι γνωστό μοτίβο στα γνωστικού τύπου κείμενα. Επισημαίνεται και πάλι η αυτογνωσία ως το παν για την εύρεση της αλήθειας και την απαλλαγή από την άγνοια. Ο Ιησούς βρίσκεται μεταξύ αναστάσεως και αναλήψεώς του. Αποκαλύπτει ότι το σώμα ζώων και ανθρώπων είναι κτηνώδες (αντίθεση στην ύλη) γιατί προέρχεται από συνουσία και θα χαθεί.
Η σωτηρία είναι η απαλλαγή από τη λαγνεία και τη σεξουαλικότητα. Όσοι απομακρύνονται από την αλήθεια είναι αμαθείς και βρίσκονται σε αυταπάτη που φυλακίζει σε ψεύτικη ηδονή, σε ακόρεστο χαλινάρι. Δεν αρμόζει εμμονή στα φθαρτά και παροδικά. Όλα τα ορατά και η σάρκα θα καταστραφούν στην άβυσσο (αντίθεση στην ανάσταση των νεκρών). Οφείλουν οι πιστοί επομένως να απεγκλωβιστούν από την σωματική ομορφιά για να μην φυλακιστούν στον Τάρταρο και την θλίψη του Άδη. Η αλήθεια πρέπει να ανακαλυφθεί όσο βρίσκονται στο σώμα, γιατί διαφορετικά δεν θα σωθούν εν ημέρα Κρίσεως. Η αφροσύνη και η δουλεία οδηγεί στο σκοτάδι και τον θάνατο. Η ερωτική έλξη θεωρείται μεγάλο αμάρτημα και ψυχικό μόλυσμα. Η μόνη λύση είναι η πνευματική ανάπαυση, η ελευθερία από τα πάθη, με σκοπό την ένωση με τον Θεό (βλ. το κείμενο στο ‘Χριστιανικός Γνωστικισμός, εκδόσεις Άρτος Ζωής, Αθ. 2004).
Τα απόκρυφα κείμενα
Από τον 2ο αιώνα και μετά, συντάχθηκαν πολλά απόκρυφα χριστιανικά κείμενα, που κυκλοφορούσαν ανάμεσα στα κανονικά Ευαγγέλια και που η Εκκλησία ήδη από τα πρωτοχριστιανικά χρόνια είχε επισημάνει, εφιστώντας την προσοχή στους πιστούς να μην παρασυρθούν και τα θεωρήσουν γνήσια. Τα ψευδεπίγραφα αυτά Ευαγγέλια, ενώ δεν έχουν θεοπνευστία στις σελίδες τους, έχουν στην πραγματικότητα περιεχόμενο νόθο, γι’ αυτό και απορρίφθηκαν από την Εκκλησία. Τα απόκρυφα κείμενα αναφέρονται σε γεγονότα και πρόσωπα της Καινής Διαθήκης, παραποιούν την πραγματική ιστορία, εισαγάγουν μύθους σε ιστορικό πλαίσιο, τροποποιούν το αληθινό νόημα των προτάσεων και καταστάσεων, ή προσπαθούν να γεμίσουν με αρκετή φαντασία τα μισοτελειωμένα κατά την γνώμη των συγγραφέων τους περιστατικά και κενά σημεία των Ευαγγελίων, για τα οποία δεν έχουμε πληροφορίες από την Καινή Διαθήκη και από άλλες ιστορικές πηγές {Παιδική ηλικία της Θεοτόκου και του Ιησού (από 13-30 ετών), φυγή στην Αίγυπτο, κάθοδος του Χριστού στον Άδη, τα μετά την ανάληψη, κήρυγμα, βίος και θαύματα των αποστόλων μετά το τέλος του βιβλίου των Πράξεων κ.λπ.}.
Τα απόκρυφα κείμενα έτυχαν δια μέσου των αιώνων διαφορετικής αντιμετώπισης από πλευράς εκκλησιαστικών ανδρών, αλλά και επιστημόνων. Ορισμένα κατηγορήθηκαν αμέσως ως παντελώς ακατάλληλα, άλλα διέσωσαν ονόματα, πληροφορίες και στοιχεία από την πρωτοχριστιανική παράδοση. Από τα κείμενα αυτά (που χωρίζονται σε Ευαγγέλια, Πράξεις, Επιστολές και Αποκαλύψεις), σπουδαία για την σύγχρονη έρευνα θεωρούνται και τα εξής: Το Πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου, το Ευαγγέλιο του Νικοδήμου, το κατά Πέτρον Ευαγγέλιο, το κατά Θωμάν Ευαγγέλιο, το Κήρυγμα Πέτρου, οι Πράξεις του Παύλου, οι Πράξεις του Ιωάννου, η Αλληλογραφία Παύλου και Σενέκα, η Αποκάλυψη Πέτρου, η Αποκάλυψη Θωμά κ.α. (βλ. Ιω. Καραβιδόπουλου, «Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη», εκδ. Πουρναρά, Θεσσαλ. 1998).
Το απόκρυφο «Κατά Θωμάν ευαγγέλιο της Παιδικής Ηλικίας»
Θα αναφέρουμε το «Κατά Θωμάν ευαγγέλιο της Παιδικής Ηλικίας» του Ιησού, για να δούμε τις αφελείς ιστορίες που περιέχει και να συγκρίνουμε με τα 4 Ευαγγέλια της Εκκλησίας (της Καινής Διαθήκης). Στο ‘κατά Θωμάν ευαγγέλιο’, το παιδάκι Ιησούς χτύπησε παλαμάκια και πέταξαν τα πουλάκια από πηλό που είχε φτιάξει, ξέρανε (έκανε ξερό, αφαίρεσε τη ζωή σε) ένα παιδί που του χάλασε μερικές λακκούβες με νερό με τις οποίες έπαιζε, σκότωνε με το λόγο του άλλα παιδιά του χωριού αν τύχαινε και έπεφταν πάνω του ή τον ενοχλούσαν, έχασαν το φως τους όσοι τον κατηγορούσαν, έναν δάσκαλο που χτύπησε το παιδί Ιησούς στο κεφάλι τον καταράστηκε και πέθανε αμέσως και άλλα τέτοια ‘υπέροχα’(!). Όλα αυτά δείχνουν εντελώς διαφορετικό πνεύμα από τα Ευαγγέλια της Εκκλησίας και από τη χριστιανική συνείδηση για το τι είναι ο Ιησούς, ο οποίος ‘διήλθεν ευεργετών’ και θεράπευε ‘κάθε νόσο και αδυναμία’ ανάμεσα στο λαό. Έκανε μόνο το καλό και προτίμησε να σταυρωθεί ο ίδιος πάνω στο σταυρό, αντί να σταυρώσει άλλους.
Το απόκρυφον «Πράξεις Θωμά»
Στις «Πράξεις Θωμά» εμφανίζονται οι δαίμονες (που φαίνεται εδώ να διαθέτουν και γιους) να κακοποιούν σεξουαλικά γυναίκες και μάλιστα χωρίς τη θέλησή τους. Πέρα από το άτοπον μιας τέτοιας υπόθεσης, η Εκκλησία πιστεύει αντίθετα ότι αν δεν ανοίξει ένας άνθρωπος «παράθυρα» και «πόρτες» στον σατανά (με ακάθαρτους λογισμούς, βλάσφημα λόγια και έργα ρυπαρά, επισκέψεις σε μάγους και μέντιουμ, εγκληματικές ενέργειες, ειδωλολατρικές θυσίες κ.α.), το πονηρό πνεύμα δεν μπορεί να πλησιάσει, αν δηλαδή δεν έχει δημιουργηθεί στροφή της θέλησης του ανθρώπου προς το κακό και δεν συνεργαστεί με διαφόρους τρόπους ο ίδιος ο άνθρωπος με αυτό. Με παρόμοιο φανταστικό τρόπο στο συγκεκριμένο απόκρυφο, ένας άγριος όνος κήρυξε στους παρευρισκόμενους και προφήτευσε ότι τα χειρότερα θα συμβούν για τους ασεβείς και ψευτοπροφήτες που θα κηρύξουν την αμαρτία, πονηριά και διαφθορά.
Μια γυναίκα, η Μυγδονία, αρνείται παντελώς στον σύζυγό της, τον Χαρίσιο, την ερωτική συνεύρεση, φωνάζοντάς του ότι αναπαύεται πλέον στον Ιησού. Ο Ιησούς όμως ευλόγησε τον εν Κανά γάμο και άρα και την απόκτηση απογόνων, ενώ δεν αρνήθηκε να μετατρέψει και το νερό σε κρασί, άρα ευλόγησε και την ψυχαγωγία [Οι εγκρατιτικοί κύκλοι, που χρησιμοποιούσαν το «Πράξεις Θωμά», τελούσαν την Θ. Ευχαριστία με άρτο και ύδωρ, όπως το βλέπουμε στις ‘Πράξεις Πέτρου’ και τις ‘Πράξεις Παύλου’, και όχι με άρτο και οίνο, όπως τελείται στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Το συγκεκριμένο απόκρυφο ήταν σε χρήση και στους Μανιχαίους]. Ο ίδιος ο Ιησούς εξάλλου χρησιμοποιούσε κρασί με το φαγητό του (Ματθ. 26,29), καταφάσκοντας τις καθημερινές, υγιείς εκδηλώσεις της ζωής. Αλλά και ο απόστολος Παύλος συστήνει στον Τιμόθεο τη χρήση μικρής ποσότητας κρασιού για το στομάχι του και τις συχνές του ασθένειες (Α΄ Τιμ. 5,23). Σε κάποια σημεία του κειμένου διδάσκεται από τον απόκρυφο Θωμά ότι σωτηρία είναι η απαλλαγή και αναχώρηση της ψυχής από το σώμα, όπως πίστευαν άλλωστε πολλοί από τους Έλληνες και Ρωμαίους φιλοσόφους (π.χ. Πλάτωνας, Σωκράτης, Πλωτίνος, Μ. Αυρήλιος), για τους οποίους, σε αντίθεση με τον Χριστιανισμό, το σώμα εθεωρείτο τάφος (‘σήμα’) της ψυχής, φυλακή, πτώμα.
Οι πληροφορίες που δώσαμε εδώ –αυτό δεν σημαίνει πως δεν βρίσκουμε σε απόκρυφα κείμενα και ευσεβή λόγια και εικόνες για το Θεό, το έργο του Χριστού κ.λπ.- καταγράφτηκαν για να φανεί πόσο απέχει σε ποιότητα η υγιής διδασκαλία της Εκκλησίας και των Ευαγγελίων από τα γνωστικά και απόκρυφα κείμενα, που αλλοιώνουν το πνεύμα της διδασκαλίας του Χριστού και των Αποστόλων. Διότι πολλοί που δεν γνωρίζουν νομίζουν ότι η Εκκλησία κρύβει την αλήθεια και ότι απέρριψε βιβλία άξια ιδιαίτερης προσοχής (όπως θεωρούν εσφαλμένα ότι είναι τα απόκρυφα), ενώ δήθεν μάς προσφέρει ό,τι Εκείνη θέλει. Ουδέν αναληθέστερον τούτου! Δεν πρόκειται για μηχανορραφίες και κρυφές ενέργειες με τις οποίες ‘πέρασε’ στους πιστούς δικές της απόψεις, όπως προσπαθούν να παρουσιάσουν ότι έγινε διάφορα ανιστόρητα και μη επιστημονικά βιβλία (λ.χ. Κώδικας ντα Βίντσι), αλλά για συνείδηση όλων των μελών της Εκκλησίας, πανταχού της γης, ότι τα απόκρυφα δεν απηχούν την αλήθεια του Τριαδικού Θεού και του Ιησού Χριστού. Πρόκειται για φανταστικές ενέργειες, θαύματα, λόγους, που λοξοδρομούν και από τη λογική, όχι μόνο από την εκκλησιαστική ζωή.
Το μήνυμα της Εκκλησίας στον σύγχρονο άνθρωπο
Ο Θωμάς είναι ο απόστολος του Χριστού που συνδυάζει αρμονικά πίστη και γνώση, την έρευνα με εμμονή στην Παράδοση. Αρνείται την άκριτη γνώση και η θρησκευτικότητά του θέλει να έχει ουσιαστικό περιεχόμενο. Το «πίστευε και μη ερεύνα», απ’ όποιους κι αν διαδόθηκε, δεν έχει στήριγμα ούτε στην Αγία Γραφή ούτε στη ζωή της Εκκλησίας. Ο Χριστός αντίθετα προτρέπει όλους τους αναζητητές της αλήθειας ως εξής: «Εσείς ερευνάτε τις Γραφές γιατί νομίζετε ότι σ’ αυτές υπάρχει η αιώνια ζωή. Καλά κάνετε! Όμως η Αγία Γραφή ΓΙΑ ΜΕΝΑ ΜΑΡΤΥΡΕΙ. Αν στα ιερά σας βιβλία δεν βρείτε Εμένα δεν έχετε κερδίσει τίποτε. Διότι η αιώνια ζωή είμαι Εγώ». Αυτό είναι το νόημα του Ιω. 5,39, στο οποίο ο Χριστός όχι μόνο δεν αρνείται αλλά ενισχύει την έρευνα για Εκείνον, φτάνει να είναι έγκυρη και αξιόπιστη. Οι υπαρξιακές αναζητήσεις πρέπει να περιέχουν γνώση, αλλά και συναίσθημα, θέληση, πράξη, πίστη κ.λπ., για να είναι γνήσιες και να οδηγούν στην αλήθεια. Από μόνη της η λογική χωλαίνει, αλλά δεν απορρίπτεται. Η πίστη είναι προσωπική περιπέτεια που αγγίζει ολόκληρο τον άνθρωπο και ενεργοποιεί όλες τις λειτουργίες του. Είναι υπέρλογη, μα όχι παράλογη. Αυτό μας το μαθαίνει πολύ ωραία ο Θωμάς. Ο οποίος ήθελε να βαδίζει σε στέρεο έδαφος και η χριστιανική του πίστη να μην χάνεται σε φανταστικές απογειώσεις.
Ο Θωμάς, που ψηλάφησε τον Χριστό και η πίστη του γιγαντώθηκε ΕΜΠΕΙΡΙΚΑ, που μαρτύρησε ως απόστολός Του δια λογχισμού, που δεν έμεινε μόνο σε μια πίστη «της παράδοσης και της κληρονομιάς», όπως ακούμε κάποιους να λένε χωρίς να ενδιαφέρονται να ανακαλύψουν το περιεχόμενό της, εκπροσωπεί ιδιαίτερα τον σύγχρονο άνθρωπο. Η Εκκλησία, σε όσους αμφιβάλουν για την Ανάσταση και Θεότητα του Ιησού προτείνει τη ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ και κατανόηση του Χριστού (όπως στον Θωμά, που αν και κυριεύεται από «λογικές» αμφιβολίες, δεν αρνείται αλλά μένει σταθερά στην εκκλησιαστική κοινότητα και περιμένει την αποκάλυψη του Θεού εν τη καρδία αυτού), το άνοιγμα στην υγιή έρευνα της πίστης, στην ΥΠΕΥΘΥΝΗ ενασχόληση με το μυστήριο του προσώπου Του και με όλες τις Βιβλικές και Εξωβιβλικές παραμέτρους και πληροφορίες που συνοδεύουν τη ζωή Του:
τη μοναδική διδασκαλία Του, τις προφητείες γι’ αυτόν αλλά και τις προφητείες του ιδίου που πραγματοποιήθηκαν, τα θαύματά Του, το μαρτύριο των αποστόλων και τη μεταστροφή και το μαρτύριο του αποστόλου Παύλου, τα θαύματα των χιλιάδων αγίων στην ιστορία στο όνομά Του, τη λιτότητα και σοβαρότητα των ευαγγελικών διηγήσεων, την αρχαιολογική επικύρωση των πόλεων, ονομάτων, τίτλων, θεσμών, προσώπων της εποχής Του κ.λπ. Κορυφαίο όμως στάδιο της πίστης είναι η αγάπη και κοινωνία με τον Θεό ΓΙ’ ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΙΔΙΟ και όχι για τα οφέλη που ενδεχομένως θα έχουμε από τη σχέση μαζί Του. Η υγιής σχέση με το Θεό δεν είναι σχέση συμφερόντων, αλλά μοιάζει με τη σχέση παιδιών προς τους γονείς τους, με τη σχέση στενών φίλων μεταξύ τους, με τη σχέση αγαπημένων προσώπων, που αναζητούν ο ένας τον άλλο ακριβώς γιατί αγαπιούνται και δεν επιζητούν τίποτε περισσότερο.
Εκεί που θεραπεύονται, με την εμφάνιση και τη Χάρη του Αναστημένου, η αρχική ολιγοπιστία, ο φόβος, η δειλία –αισθήματα που παίδευαν τους αποστόλους μετά τον θάνατο του Ιησού- εκεί τα γεγονότα είναι αληθινά και δεν χωρούν παραισθήσεις. Ο αναστάς Κύριος εμφανίζεται και δίνει παρηγοριά και θάρρος, φυγαδεύει την προσωπική αποτυχία, τα αισθήματα εγκατάλειψης, επουλώνει τραύματα, εγκαινιάζει τη νέα ζωή των εσχάτων, πάντοτε ιστορικά, υπαρξιακά και πνευματικά, όχι μυθιστορηματικά, γεγονός που φανερώνει η μετέπειτα ΠΛΗΡΩΣ ΑΛΛΑΓΜΕΝΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ, όπως φαίνεται στις Πράξεις των Αποστόλων.
Ο Χριστός άλλωστε, που είναι η Αυτοζωή, είχε αναστήσει τον τετραήμερο νεκρό Λάζαρο και με την Μεταμόρφωσή Του οδήγησε την Πρώτη Εκκλησία Του στο νόημα της χριστιανικής ζωής: «Θαρσείτε. Ο Κύριος ζει!» Το νόημα της ζωής βρίσκεται: Στην προσωπική και πνευματική αναγέννηση, στην Χριστοκεντρική ερμηνεία της καθημερινότητάς μας, στην έλευση του Παρακλήτου ώστε να φωτίσει τις σκοτεινές πτυχές και να διώξει τους μύχιους φόβους μας, στην μυστηριακή ένωση με τον Κύριο, στο ξεπέρασμα του θανάτου και τη χαρά της αναστάσεώς μας, και τέλος, στην προσμονή της αιώνιας ζωής και την χαρισματική ένωση των εν μετανοία και εν καθάρσει ζώντων πιστών με τον Αναστάντα Θεάνθρωπο.
Μιχαήλ Χούλης, Θεολόγος
