Σύναξη της Υπεραγίας Θεοτόκου της Γαλακτοτροφούσης – Εορτάζει στις 3 Ιουλίου
Μια θαυμαστή εικόνα της Παναγίας στο Άγιον Όρος με άρρηκτη σύνδεση με την Ορθόδοξη Σερβία
Η προφητεία του Οσίου Σάββα του Ηγιασμένου
Η εικόνα της Παναγίας της Γαλακτοτροφούσης φυλασσόταν αρχικά στη Λαύρα του Οσίου Σάββα του Ηγιασμένου, στην Παλαιστίνη. Σύμφωνα με την προφορική αγιορειτική παράδοση, λίγο πριν κοιμηθεί, ο Άγιος είπε στους μαθητές του:
«Θα έλθει ημέρα που ένας βασιλοπαίς, Σάββας ονομαζόμενος, θα επισκεφθεί τη Λαύρα. Να του δώσετε την εικόνα αυτή ως ευλογία.»
Η προφητεία εκπληρώθηκε τον 13ο αιώνα, όταν στη Λαύρα μετέβη ο Άγιος Σάββας ο Σέρβος, πρίγκιπας και μοναχός, ιδρυτής της Ιεράς Μονής Χιλανδαρίου στο Άγιον Όρος. Του παραδόθηκε η εικόνα και την μετέφερε στο Άγιον Όρος, όπου και παρέμεινε μέχρι σήμερα.
Η ιδιαιτερότητα της εικόνας
Η εικόνα της Θεοτόκου εμφανίζει την Παναγία να θηλάζει τον Κύριο, κάτι εξαιρετικά σπάνιο στην Ορθόδοξη αγιογραφική παράδοση, γι’ αυτό και καλείται Γαλακτοτροφούσα. Το πρόσωπο της Παναγίας εκφράζει τρυφερότητα και θεία μητρικότητα, φανερώνοντας ότι ο Υιός του Θεού προσέλαβε πλήρως την ανθρώπινη φύση.
Η θέση της εικόνας στο Άγιον Όρος
Η εικόνα της Παναγίας Γαλακτοτροφούσης δεν βρίσκεται εντός της κυρίως Μονής Χιλανδαρίου, αλλά σε παρεκκλήσιο των Καρυών, το οποίο υπάγεται στη Μονή. Εκεί φυλάσσεται σε ασυνήθιστη θέση στο τέμπλο: στο δεξιό μέρος, δηλαδή εκεί όπου συνήθως απεικονίζεται ο Χριστός, ενώ ο Χριστός είναι τοποθετημένος αριστερά – κάτι που συμβολικά δηλώνει τη θεοφόρο ιδιότητα της Παναγίας και τον έκτακτο σεβασμό της εικόνας αυτής.
Η πνευματική σημασία της εορτής
Η Σύναξη της Υπεραγίας Θεοτόκου της Γαλακτοτροφούσης, την 3η Ιουλίου, αποτελεί ιδιαίτερη ευκαιρία ευχαριστίας προς τη Μητέρα του Θεού, που θηλάζοντας τον Υιό της, μας θηλάζει και εμάς πνευματικά με τη χάρη της. Η τιμή της εορτής, αν και όχι ιδιαίτερα γνωστή εκτός Αγίου Όρους, είναι βαθιά τιμημένη στους Σέρβους Ορθοδόξους και τους φίλους της Μονής Χιλανδαρίου.
Λειτουργικά κείμενα
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Τὴν θείαν σου Εἰκόνα ὡς τῆς δόξης σου σκήνωμα, Γαλακτοτροφοῦσα Παρθένε, προσκυνοῦντες δοξάζομεν· ἐκ ταύτης γὰρ πηγάζεις μυστικῶς, τὸ γάλα τῶν ἀΰλων δωρεῶν, καὶ ἐκτρέφεις τὰς καρδίας καὶ τὰς ψυχάς, τῶν πίστει ἐκβοώντων σοι· δόξα τοῖς μεγαλείοις σου Ἁγνή, δόξα τοῖς θαυμασίοις σου, δόξα τῇ πρὸς ἡμᾶς σου ἀφάτῳ χρηστότητι.
Κοντάκιον
Ἦχος β’. Τὴν ἐν πρεσβείαις.
Τὴν μητρικῶς θηλάζουσαν ὥσπερ βρέφος, τὸν ἐξ αὐτῆς ἀνερμηνεύτως γεννηθέντα, τὴν μόνην Θεοτόκον ὑμνήσωμεν, τὴν γαλακτοτροφοῦσαν Χριστὸν τὸν Θεὸν ἡμῶν· πολλῶν γὰρ κινδύνων ἡμᾶς ῥύεται.
Μεγαλυνάριον
Γαλακτοτροφούσης τὴν ἱεράν, καὶ σεπτὴν Εἰκόνα, προσκυνήσωμεν ἀδελφοί· χάριν γὰρ βλυσταίνει, ἀρρήτου συμπαθείας, καὶ θάλπει τὰς καρδίας, καὶ τὰς ψυχὰς ἡμῶν.