Συναξαριστής Τετάρτη 11 Ιουνίου 2025: Σήμερα γιορτάζουμε την Σύναξη της Παναγίας «Ἄξιον Ἐστί» (ή ἐν τῷ «Ἀδειν»)
Η 11η Ιουνίου είναι αφιερωμένη στη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας «Ἄξιον Ἐστί», προστάτιδας του Αγίου Όρους και μητέρας του μοναχισμού. Η εορτή αυτή συνδέεται άρρηκτα με την αγγελική εμφάνιση του Αρχαγγέλου Γαβριήλ και την υπερφυή αποκάλυψη του ύμνου που συγκινεί βαθιά κάθε Ορθόδοξο χριστιανό: «Ἄξιον ἐστιν ὡς ἀληθῶς…»
Το θαύμα στο «Άδειν» και η αποκάλυψη του ύμνου
Το 980 μ.Χ. (ή κατ’ άλλους το 982), σε ένα παντοκρατορινό κελλί κοντά στη Σκήτη του Αγίου Ανδρέα στο Άγιο Όρος, συνέβη ένα από τα πιο συγκλονιστικά θαύματα της Ορθοδοξίας. Κατά τη διάρκεια της αγρυπνίας, ένας νεαρός μοναχός φιλοξένησε έναν άγνωστο ξένο, ο οποίος, αφού συμπλήρωσε τον ύμνο της Θεοτόκου με τις λέξεις «Ἄξιον ἐστιν ὡς ἀληθῶς…», τον χάραξε θαυματουργικά πάνω σε λίθινη πλάκα με το δάχτυλό του.
Ο φιλοξενούμενος, ο οποίος στη συνέχεια εξαφανίστηκε μυστηριωδώς, αποκαλύφθηκε ότι ήταν ο ίδιος ο Αρχάγγελος Γαβριήλ. Ο νέος ύμνος εγκρίθηκε από τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως και ενσωματώθηκε από τότε στη λειτουργική ζωή της Εκκλησίας.
Η εικόνα «Ἄξιον Ἐστί» – Η εφέστιος του Αγίου Όρους
Η εικόνα της Παναγίας «Ἄξιον Ἐστί» φυλάσσεται στον Ιερό Ναό του Πρωτάτου στις Καρυές. Θεωρείται η κοινή προστάτιδα όλων των Μονών του Αγίου Όρους. Φέρει πάνω της τις σφραγίδες και των 20 Ιερών Μονών και θεωρείται η πιο εμβληματική εφέστιος εικόνα της αθωνικής πολιτείας.
Η εικόνα απεικονίζει την Παναγία με ύφος ελεήμονα, κατασκευασμένη στην Κωνσταντινούπολη, σύμφωνα με το πρότυπο της Παναγίας Ελεούσας του Κύκκου. Η μορφή της αποκαταστάθηκε με προσεκτική συντήρηση, ενώ στην επιγραφή διακρίνεται το όνομα «Μήτηρ Θεοῦ Καρυώτισσα».
Η λειτουργική καθιέρωση και η εορτή
Η Εκκλησία τιμά τη Σύναξη της Παναγίας “Ἄξιον Ἐστί” κάθε χρόνο στις 11 Ιουνίου, ημέρα που σύμφωνα με την παράδοση τελέστηκε το θαύμα. Η εορτή αυτή αρχικά γινόταν στο ίδιο το Κελλί όπου συνέβη το θαυμαστό γεγονός, και ειδικά προς τιμήν του Αρχαγγέλου Γαβριήλ.
Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης αναφέρει ότι στο Μηναίο της 11ης Ιουνίου διασώζεται και ως «Σύναξις τοῦ Ἀρχαγγέλου Γαβριὴλ ἐν τῷ Ἄδειν».
📜 Ο ύμνος «Ἄξιον Ἐστί»
Ἄξιον ἐστιν ὡς ἀληθῶς,
μακαρίζειν σε τὴν Θεοτόκον,
τὴν ἀειμακάριστον καὶ παναμώμητον,
καὶ μητέρα τοῦ Θεοῦ ἠμῶν.
Τὴν τιμιωτέραν τῶν Χερουβίμ
καὶ ἐνδοξοτέραν ἀσυγκρίτως τῶν Σεραφείμ,
τὴν ἀδιαφθόρως Θεὸν Λόγον τεκοῦσαν,
τὴν ὄντως Θεοτόκον, σε μεγαλύνομεν.
Ιστορικές στιγμές της εικόνας
- 🏛 3 Οκτωβρίου 1913: Μπροστά στην εικόνα, οι Αγιορείτες μοναχοί υπέγραψαν το Ψήφισμα ενώσεως με την Μητέρα Ελλάδα.
- 🚢 1963: Η εικόνα βγήκε για πρώτη φορά από το Άγιον Όρος για τον εορτασμό της Χιλιετηρίδος του.
- ⚓ 1985: Μεταφέρθηκε πανηγυρικά στη Θεσσαλονίκη, με τιμές Αρχηγού Κράτους.
Η Σύναξη της Παναγίας «Ἄξιον Ἐστί» είναι μία από τις πιο βαθιά συμβολικές και πνευματικά συγκλονιστικές εορτές της Ορθοδοξίας. Το Άγιο Όρος παραδίδει στους αιώνες μια εμπειρία ουράνιας αποκάλυψης, που όχι μόνο διαμόρφωσε τον λειτουργικό βίο, αλλά και συνέχισε να ευωδιάζει πίστη, ιστορία και θαύμα.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Πατέρων ἀθροίσθητε, πασὰ τοῦ Ἄθω πληθύς, πιστῶς ἑορτάζοντες, σήμερον χαίροντες, καὶ φαιδρῶς ἀλαλάζοντες, πάντες ἐν εὐφροσύνῃ, τοῦ Θεοῦ γὰρ ἡ Μήτηρ, νῦν παρὰ τοῦ Ἀγγέλου, παραδόξως ὑμνεῖται διὸ ὡς Θεοτόκον ἀεὶ ταύτην δοξάζομεν.
©orthodoxia.online