Συναξαριστής: Σήμερα Παρασκευή, 3 Ιανουαρίου 2025 γιορτάζει η Αγία Θωμαΐς από την Λέσβο
Γεννήθηκε, στη Λέσβο μεταξύ των ετών 910-913. Οι γονείς της, Μιχαήλ και Καλή, ήταν ευσεβέστατοι, έντιμοι και ευκατάστατοι. Τη στέρηση παιδιού την αντιμετώπιζαν «πενθούντες και σκυθρωπάζοντες», αλλά και με την ελπίδα ότι θα αποκτούσαν παιδί και για τούτο δεν έπαυαν να προσεύχωνται.
Τέλος, η Παναγία με θείο όνειρο προειδοποίησε την Καλή ότι όχι μόνο θα αποκτούσε παιδί, αλλά ότι τούτο θα ξεχώριζε σε πλούτο χαρισμάτων και αγιότητα. Πραγματικά, απόκτησαν κόρη, που την ωνόμασαν Θωμαίδα, που καθώς μεγάλωνε ξεχώριζε για τα χαρίσματα που είχε και την ομορφιά της.
Αν και δεν είχε καμιά διάθεση για γάμο αλλ’ απεναντίας εθαύμαζε την μοναστική ζωή, πειθαρχώντας στη θέληση και επιθυμία των γονιών της, πανδρεύτηκε, μεταξύ των ετών 934-937, σε ηλικία 24 ετών, κάποιον Στέφανο, που έγινε γι’ αυτήν «ακάνθινος στέφανος» για όλη την ζωή της. Ενώ αυτή ήταν τόσο καλή, τόσο ενάρετη, ώστε την ήξεραν όλοι σαν υπόδειγμα συζύγου, υπέφερε φοβερά από την βάναυση συμπεριφορά του βαρβάρου συζύγου της, που καθημερινά εύρισκε ευκαιρία να την πληγώνει στο σώμα και στην ψυχή με ξυλοδαρμούς, ραπίσματα, κλωτσιές ακόμα και στο στόμα της, να την καίει, να της ανοίγει πληγές σ’ όλο της το σώμα.
Και η Θωμαίς αντιμετώπιζε όλη αυτή την μαρτυρική κατάσταση με την προσευχή, την υπομονή και την αγαθοεργία. Πολύ σύντομα η πίστη και η αγιότητα της Θωμαίδος ευλογήθηκε από το Θεό, που της έδωκε την χάρη να κάνει και θαύματα, όταν ζητούσε με τις θερμές προσευχές της την βοήθειά Του για ανθρώπους που υπέφεραν. Έπειτα από δέκα τριών ετών μαρτυρική συζυγική ζωή, απέθανε η Θωμαίς σε ηλικία τριάντα οκτώ ετών.
Η Αγία Θωμαΐς ως τις αρχές του 20ού αιώνα ήταν άγνωστη στο Χριστιανικό κόσμο γενικότερα, αλλά και την πατρίδα της, τη Λέσβο. Το 1961 τη γνωρίσαμε μετά από μια σειρά άρθρων, που δημοσίευσε γι’ αυτήν – έπειτα από βαθιά επιστημονική έρευνα – ο καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, αείμνηστος Ιωάννης Μ. Φουντούλης. Από τις πηγές που εκείνος μας διέσωσε, μαθαίνουμε πως η Αγία Θωμαΐς γεννήθηκε το 10ο μ.Χ. αιώνα στη Λέσβο μεταξύ των ετών 910/913 και 948/951, κατά πάσα πιθανότητα στην πόλη της Μυτιλήνης και σε πλησιέστερη με την πόλη κατάφυτη περιοχή.»
Μ’ αυτά τα λόγια, ο π. Αθανάσιος Γιουσμάς ξεκινά το κεφάλαιο «Η ζωή της Αγίας Θωμαΐδος» και αφού παρουσιάζει τη ζωή της στη Μυτιλήνη και στην Κωνσταντινούπολη, την κακοποίησή της από το σύζυγό της, τη μεγάλη της πίστη, τα θαύματά της, το θάνατό της, καταλήγει με τα εξής: «Και σήμερα δεν είναι λίγοι εκείνοι που την επικαλούνται και που αποζητούν τη βοήθειά της. Κι όντως, η Αγία τούς συντρέχει ποικιλότροπα! Χαρίζει στα ανδρόγυνα την ειρήνη και τη γαλήνη!
Μαλακώνει τις ψυχές των σκληρών συζύγων! Αποδιώχνει από την οικογένεια το φθόνο, το μίσος, την κακία! Αποκρούει κάθε τρελή συζυγική ζηλοτυπία και κάθε ανδρική θηριωδία! Το μισογύνη τον μεταβάλλει εύκολα σε φιλογύνη κι εκείνους τους συζύγους που είχαν εκ διαμέτρου αντίθετους χαρακτήρες, τους ενώνει και τους συμφιλιώνει με την αγάπη!
Γι’ αυτή της την παρουσία στα ανδρόγυνα και στις οικογένειες θεωρήθηκε και θεωρείται προστάτιδα της συζυγίας. Το σεπτό λείψανο της Οσίας Θωμαΐδος βρισκόταν στην Κωνσταντινούπολη ακέραιο ως την άλωση της Πόλης από τους Φράγκους, το 1204. Τι απέγινε στη συνέχεια, μας είναι σήμερα εντελώς άγνωστο. Η μνήμη της από την Εκκλησία μας εορτάζεται στις 3 Ιανουαρίου.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Τάς θλίψεις τοῦ βίου σου, ὡς προσφορὰν λογικήν, Χριστῷ προσενένκασα, τὴν τῶν θαυμάτων ἰσχύν, Ὁσία, ἀντείληφας. Ὅθεν ὡς συζυγίας, ὑποτύπωσιν θείαν, μέλπομεν Θωμαΐς σε, καὶ πιστῶς σοι βοῶμεν Χαῖρε τῆς νήσου Λέσβου, σεμνὸν ἐγκαλλώπισμα.
Κοντάκιον
Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.
Πόνους πλείστους ἤνεγκας καὶ κακουχίας, Θωμαῒς πανθαύμαστε, ἐν τῇ δυνάμει τοῦ Χριστοῦ· ὅθεν ἀξίως δεδόξασαι, καὶ τῶν ῾Αγίων ἐδέξω τὸν στέφανον.
Μεγαλυνάριον
Ηθλησας ἐν πόνοις μαρτυρικοῖς, Θωμαῒς ῾Οσία, καὶ κατῄσχυνας τὸν ἐχθρόν· ὅθεν ἐδοξάσθης παρὰ Θεοῦ πλουσίως, καὶ νέμεις τοῖς αἰτοῦσι, τὴν σὴν βοήθειαν.