Ο Όσιος Αρσένιος ο Βαρνακοβίτης αποτελεί μία από τις πιο φωτεινές μορφές του ελληνικού μοναχισμού. Γεννήθηκε το πρώτο μισό του 11ου αιώνα μ.Χ., πιθανότατα στο χωριό Καρυά του Νομού Φωκίδας. Με θεία φλόγα στην καρδιά του και ασκητικό ζήλο, αφιέρωσε τη ζωή του στην προσευχή, την ταπείνωση και την πνευματική καθοδήγηση των ψυχών.
Ο Ιδρυτής της Ιεράς Μονής Παναγίας Βαρνάκοβας
Το 1077 μ.Χ., ο Όσιος Αρσένιος ίδρυσε την ιστορική Ιερά Μονή Παναγίας Βαρνάκοβας στη Δωρίδα, έναν ιερό τόπο που έκτοτε αποτελεί πνευματικό φάρο για τη Ρούμελη και όχι μόνο. Η μονή έγινε κοιτίδα πίστης και ελληνορθόδοξης παράδοσης, ενώ συνδέθηκε άρρηκτα με τη ζωή και τα θαύματα του Οσίου.
Το Ασκητήριο – Τόπος Προσευχής και Θαυμαστών Φαινομένων
Το ασκητήριο του Οσίου σώζεται μέχρι σήμερα και βρίσκεται βορειοδυτικά της μονής, σε μία απομονωμένη, δύσβατη αλλά απαράμιλλης ομορφιάς τοποθεσία. Ο χώρος έχει διαμορφωθεί σε μικρό ναΰδριο, ώστε να συνεχίζει να αποτελεί τόπο προσευχής και αγιασμού.
Το Ιερό Βήμα του ναΰδριου βρίσκεται στο εσωτερικό ενός σπηλαίου και είναι προσβάσιμο κατεβαίνοντας 15 σκαλοπάτια. Ο κυρίως ναός είναι κτισμένος από την είσοδο του σπηλαίου και προς τα έξω, δημιουργώντας μια μοναδική, κατανυκτική ατμόσφαιρα.
Κατά θαυμαστό τρόπο, όταν τελείται η Θεία Λειτουργία στο σπήλαιο, στάζει Αγίασμα από την οροφή του καθ’ όλη τη διάρκειά της, γεγονός που βιώνεται από τους πιστούς ως σημείο θείας παρουσίας. Δίπλα από τον ναό, υπάρχει μικρή δεξαμενή, πιθανότατα για τη συλλογή βρόχινου νερού. Ο συνδυασμός της φυσικής ομορφιάς, της ησυχίας και της πνευματικότητας καθιστά τον τόπο ιδανικό για αναζήτηση εσωτερικής γαλήνης.
Η Κοίμηση του Οσίου
Ο Όσιος Αρσένιος εκοιμήθη εν ειρήνη το έτος 1111 μ.Χ., αφήνοντας πνευματική παρακαταθήκη και αγιασμένο βίο που τιμάται από την Ορθόδοξη Εκκλησία. Η μνήμη του και η χάρη του παραμένουν ζωντανές μέσα από τα θαύματα και την παρουσία του στον ιερό τόπο που αγίασε με την προσευχή και τον αγώνα του.
Ιερά Λείψανα: Μέρος των Ιερών Λειψάνων του Αγίου βρίσκονται στην Ιερά Μονή Βαρνάκοβας Ναυπακτίας.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α΄. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Ἐραστὴν ἡσυχίας Βαρνακόβης τὸν κτίτορα, τὸν λαμπρὸν φανὸν εὐσεβείας, καὶ ἀζύγων κοσμήτορα, Ἀρσένιον τιμήσωμεν πιστοί, μιμούμενοι αὐτοῦ τὴν ἀκραιφνῆ, πρὸς τὸν Κύριον ἀγάπην, καὶ μελιχροῖς τοῖς ὕμνοις ἐκβοήσωμεν· δόξα τῷ σὲ δοξάσαντι Χριστῷ, δόξα τῷ σὲ στεφανώσαντι, δόξα τῷ σὲ ἀκέστορα θερμόν, πιστοῖς δωρήσαντι.
Κοντάκιον
Ἦχος πλ. Δ΄ Τῇ Ὑπερμάχῳ.
Ὡραιωθείς, ταῖς καλλοναῖς τῆς σῆς ἀσκήσεως, καὶ καθαρθείς, σεπτῶν δακρύων σου τοῖς χεύμασι, λύχνος ὤφθης μονοτρόπων καὶ κοσμιότης, καταυγάζων ἀρετῶν σου τοῖς πυρσεύμασιν, ἀσκητὰ τῆς Βαρνακόβης ἱερώτατε, τοὺς κραυγάζοντας· Χαίροις μάκαρ Ἀρσένιε.
Μεγαλυνάριον
Χαίροις ὁ νηστείαις καὶ προσευχαῖς, ὕψος προσεγγίσας, δυσαντίβλεπτον ἀρετῶν, χαίροις Βαρνακόβης, τῆς περιδόξου μάνδρας, θειότατος δομήτωρ, μάκαρ Ἀρσένιε.
Ὁ Οἶκος
Ἄνθος τὸ ἐκβλαστῆσαν, παρ’ὑδάτων ἐξόδους, Ἀρσένιε ἐπώμφθης ἐν κόσμῳ, ἀρετῶν σου γὰρ πάντας ὀσμαῖς, καὶ καρποῖς νηστείας ἀσκητῶν πρόβολε, ἡδύνεις τοὺς τιμῶντάς σε, καὶ γλώττῃ καθαρᾷ βοῶντας·
Χαῖρε, τερπνὸν τῆς Δωρίδος δένδρον·
χαῖρε, σεπτὸν Βαρνακόβης εὖχος.
Χαῖρε, ἀκτησίας κανὼν καὶ ὑπόδειγμα·
χαῖρε, ἀσιτείας λαμπρὸν στηλογράφημα.
Χαῖρε, φίλος γνησιώτατος, τῆς Μητρὸς τοῦ Λυτρωτοῦ·
χαῖρε, ξῖφος τὰ φρυάγματα, διακόψαν τοῦ ἐχθροῦ.
Χαῖρε, ὅτι ἐδείχθης ὁσιότητος κέρας·
χαῖρε, ὅτι ἐδέχθης ἀφθαρτότητος γέρας.
Χαῖρε, μονὴν τῇ Παρθένῳ ὁ κτίσας·
χαῖρε, ἀχλὺν τῶν παθῶν ὁ σκορπίσας.
Χαῖρε, πιστῶν ἀῤῥαγὴς προστασία· χαῖρε, πολλῶν μοναστῶν εὐθυμία.