Άγιος Ιουβενάλιος Πατριάρχης Ιεροσολύμων – Ο μεγάλος θεολόγος και υπερασπιστής της Ορθοδοξίας – Εορτάζει στις 2 Ιουλίου
Η προσωπικότητα του Αγίου Ιουβενάλιου
Ο Άγιος Ιουβενάλιος, Πατριάρχης Ιεροσολύμων, υπήρξε μία από τις σπουδαιότερες μορφές της Εκκλησίας του 5ου αιώνα. Πατριάρχευσε επί 28 χρόνια και υπήρξε σύγχρονος των αυτοκρατόρων Θεοδοσίου του Μικρού, Πουλχερίας, Μαρκιανού και Λέοντος Α’.
Διακρίθηκε για τον θεολογικό του ζήλο, τη ρητορική δεινότητα και την παιδεία του, καθώς και για τη βαθιά προσήλωσή του στην ορθόδοξη πίστη.
Η συμμετοχή του στη Γ’ Οικουμενική Σύνοδο
Ο Άγιος Ιουβενάλιος είχε ενεργό ρόλο στην Γ΄ Οικουμενική Σύνοδο της Εφέσου (431 μ.Χ.), όπου υπερασπίστηκε σθεναρά την Ορθόδοξη Χριστολογία κατά των αιρετικών δοξασιών του Νεστορίου. Ήταν από τους βασικούς αρχιερείς που συνέβαλαν στη διατύπωση των δογμάτων περί της Θεοτόκου και της Αγίας Τριάδας.
Η συμβολή του στην καταδίκη της αίρεσης και στην ενότητα της Εκκλησίας ήταν καθοριστική.
Η σχέση του με την Παναγία και τα Ιερά Κειμήλια
Ο Άγιος Ιουβενάλιος έγραψε πρώτος για την Κοίμηση και Μετάσταση της Θεοτόκου, παραδίδοντας σημαντική θεολογική παράδοση στην Εκκλησία. Επιπλέον, ήταν αυτός που έστειλε στον αυτοκράτορα Μαρκιανό τα σπάργανα (εντάφια) της Παναγίας, τα οποία κατατέθηκαν στο περίφημο Ναό των Βλαχερνών στην Κωνσταντινούπολη — γεγονός που τιμάται στην εορτή της Καταθέσεως της Τιμίας Εσθήτος της Θεοτόκου (2 Ιουλίου).
Η ειρηνική κοίμησή του
Ο Άγιος Ιουβενάλιος εκοιμήθη ειρηνικά το 457 μ.Χ., αφήνοντας πίσω του έργο απαράμιλλης πνευματικής αξίας και θεολογικής παρακαταθήκης. Το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων τον τιμά ιδιαίτερα ως πρότυπο ποιμένος και υπερασπιστή της ορθόδοξης πίστης.
Λειτουργικά κείμενα
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος πλ. α’. Τὸν συνάναρχον Λόγον.
Τῆς Σιὼν ἱεράρχην, Ἰουβενάλιον, Ὀρθοδοξίας τὸ κλέος καὶ φρυκτωρὸν τῶν πιστῶν, εὐφημήσωμεν λαμπρῶς, καὶ ἀνυμνήσωμεν· ὅτι ἐφύλαξε πιστῶς τῶν δογμάτων θησαυρόν, παλαίσας κατὰ τῆς πλάνης· καὶ ἔλαβεν ἐκ τοῦ Λόγου, στεφάνους δόξης ἐν τῇ ἄνω Σιών.
Κοντάκιον
Ἦχος πλ. δ’. Τῇ ὑπερμάχῳ.
Τῆς Σιωνίτιδος τὸν πρόεδρον τιμήσωμεν, τῶν ὀρθοδόξων τὸν φρουρὸν καὶ θεῖον φύλακα, τὸν συντρίψαντα αἱρέσων μένος πλάνης· ἀνεδείχθης τῶν Πατέρων ἰσοστάσιος, καὶ μεγάλων θεολόγων τὸ ἀντίγραφον· ὅθεν κράζομεν· Χαῖρε Ἰουβενάλιε.
Μεγαλυνάριον
Ὤ Ἰουβενάλιε θαυμαστέ, πατέρων τὸ κλέος, τῶν δογμάτων ὁ φρυκτωρός, πρέσβευε τῷ Λόγῳ, ὑπὲρ τῶν σὲ τιμώντων, ῥυσθῆναι ἐκ πταισμάτων, καὶ πάσης θλίψεως.
Έτερον Μεγαλυνάριον
Αἱρέσεως πλάνην καὶ ἀπειλήν, καθεῖλες ἐνθέως, καὶ ἐκήρυξας τοῦ Χριστοῦ, τὰ δόγματα Πάτερ, καὶ θείας ἀληθείας, ὡς μέλος τῶν Συνόδων, Ἰουβενάλιε.
Ὁ Οἶκος
Ἡ τῶν Ἱεροσολύμων ἐκκλησία, τὸν θαυμαστὸν θεολόγον καὶ τῶν αἱρέσεων καθαιρέτην, ποιμένα καὶ φρυκτωρὸν αὐτῆς ἐκτήσατο. Ἡ τῆς Σιὼν θεοβάδιστος πόλις, μυσταγωγὸν ἅγιον, ἐπιστηρίζοντα τοὺς δοκιμαζομένους ἐκ τῶν αἱρέσεων ὀρθοδόξους, τὸν θεῖον Ἰουβενάλιον, πατέρα καὶ φρουρὸν αὐτῶν ἀνέδειξεν. Ἡ Τρίτη καὶ Τετάρτη Οἰκουμενικαὶ Σύνοδοι, μέλος ἀληθοῦς καὶ μετὰ παῤῥησίας ὁμολογίας, καὶ δεινῆς κατὰ τῶν αἱρεσιαρχῶν ῥητορείας, τὸ τῆς ἁγίας Σιὼν ἐπίσκοπον κατέχουσαι, ἐγκαυχῶνται ἐν Κυρίῳ, ὅτι καὶ δι’ αὐτοῦ ἐθεμελίωσαν τὰ σωτήρια δόγματα, περὶ τῆς θεανδρικῆς τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ Ὑποστάσεως. Καὶ ἡμεῖς φρυκτωρὸν τὸν θεοφόρον πατέρα κεκτημένοι, τὸν Τρισάγιον Κύριον πανευλαβῶς δοξολογοῦμεν, καὶ τῷ προστάτῃ τῶν ψυχῶν ἡμῶν κράζομεν· Χαῖρε Ἰουβενάλιε.
Κάθισμα
Ἦχος πλ. α’. Τὸν συνάναρχον Λόγον.
Ἀρετῆς ποιμενάρχην Ἰουβενάλιον, τῆς Ἐκκλησίας τὴν δόξαν, καὶ τῶν πιστῶν ὁδηγόν, ἐγκαλλώπισμα Σιὼν ἐγκωμιάσωμεν· ὅτι σοφίᾳ θεϊκῇ, αἱρετικῶν τὸν σκοτασμόν, διέλυσε καὶ τὴν πλάνην· διὸ ἔλαμψεν ἐν τῷ κόσμῳ, τῆς ἀληθείας τοῦ Χριστοῦ διδαχή.
Έτερον Κάθισμα
Ἦχος α΄. Τὸν τάφον Σου Σωτήρ.
Ποιμένα ἀρετῆς, Ἱεράρχην τὸν θεῖον, δογμάτων τοῦ Χριστοῦ, τὸν ὑπέρμαχον πάντες, ἐν ᾄσμασιν τιμήσωμεν, Μέγαν Ἰουβενάλιον, καὶ κηρύξωμεν, περιχαρῶς ὀρθοδόξοις, ἀγώνισματα, καὶ ἀρετὴν αὐτοῦ πᾶσαν, καὶ δόξαν τὴν ἄφθιτον.
Έτερον Κάθισμα
Ἦχος δ΄. Ταχὺ προκατάλαβε.
Εὐφήμως ὑμνήσωμεν, ἐν ἐγκωμίων ᾠδαῖς, καὶ ἄνθεσι στέψωμεν, ποιμένα θείας Σιών, τὸν Ἰουβενάλιον· οὗτος γὰρ θεοπνεύστως, καθαιρῶν τὰς αἱρέσεις, δόγματα ἀληθείας, ἐν Συνόδῳ κηρύττει· διὸ κατηξιώθη, ἰδεῖν τὸν Κύριον.