Άγιοι Ανάργυροι Κοσμάς και Δαμιανός – Οι γιατροί της αγάπης και της πίστης
Η εορτή τους: 1 Ιουλίου
Οι Άγιοι Ανάργυροι Κοσμάς και Δαμιανός, τιμώνται από την Ορθόδοξη Εκκλησία την 1η Ιουλίου, ως πρότυπα χριστιανικής φιλανθρωπίας και αφιλοκερδούς ιατρικής προσφοράς. Ζούσαν την εποχή του Ρωμαίου αυτοκράτορα Καρίνου (τέλη 3ου αιώνα μ.Χ.) και διακρίθηκαν για το χάρισμα των θαυμάτων και των ιάσεων που επιτελούσαν στο όνομα του Χριστού.
Η ζωή και η διακονία τους
Τα δύο αδέλφια καταγόταν από ευσεβή οικογένεια και εκπαιδεύτηκαν στην ιατρική επιστήμη. Επέλεξαν να ασκούν το λειτούργημά τους χωρίς να λαμβάνουν χρηματική αμοιβή, αλλά ζητώντας από όσους θεραπεύονταν να πιστεύουν στον Χριστό. Από αυτή τους την πρακτική ονομάστηκαν “Ανάργυροι”, δηλαδή αυτοί που δεν παίρνουν “ἀργύριον” (αργύρια – χρήματα).
Θαύμα ενώπιον του αυτοκράτορα
Η φήμη τους και τα θαύματα τους προκάλεσαν φθόνο και συκοφαντίες. Κακοθελητές τους κατηγόρησαν στον αυτοκράτορα Καρίνο ότι εργάζονται με μαγείες. Εκείνοι, με θάρρος, παρουσιάστηκαν αυτοβούλως ενώπιόν του και ομολόγησαν την πίστη τους στον Χριστό. Όταν ο αυτοκράτορας προσπάθησε να τους πιέσει, ξαφνικά παραμορφώθηκε το πρόσωπό του. Οι Άγιοι προσευχήθηκαν και τον θεράπευσαν, οδηγώντας τόσο εκείνον όσο και πολλούς παρευρισκομένους στη μετάνοια και πίστη στον Χριστό.
Ο μαρτυρικός τους θάνατος
Μετά από χρόνια και ενώ η φήμη τους είχε απλωθεί σε όλη την αυτοκρατορία, φθονήθηκαν από τον ίδιο τον δάσκαλό τους στην ιατρική. Οδήγησε τους Αγίους σε ένα όρος, δήθεν για συλλογή βοτάνων, και εκεί τους σκότωσε πετώντας τους πέτρες. Έτσι, οι Άγιοι Κοσμάς και Δαμιανός έγιναν μάρτυρες της αγάπης τους προς τον συνάνθρωπο και της πίστης τους στον Χριστό.
Λαϊκή τιμή και ιαματική χάρη
Οι Άγιοι Ανάργυροι Κοσμάς και Δαμιανός θεωρούνται προστάτες ιατρών, φαρμακοποιών και όσων ασκούν το λειτούργημα της υγείας. Χιλιάδες ναοί είναι αφιερωμένοι στη χάρη τους, ενώ αμέτρητοι πιστοί προστρέχουν σε αυτούς ζητώντας θεραπεία και προστασία.
Ιερά Λείψανα: Μέρος της Κάρας του Αγίου Κοσμά βρίσκεται στην Ιερά Μονή Παντοκράτορος Αγίου Όρους.
Απότμημα του Ιερού Λειψάνου του Αγίου Κοσμά βρίσκονται στον ρωμαιοκαθολικό Ναό Αγ. Αναργύρων Ρώμης.
Τεμάχια της Κάρας του Αγίου Δαμιανού βρίσκονται στην Ιερά Μονή Παντοκράτορος Αγίου Όρους.
Απότμημα του Ιερού Λειψάνου του Αγίου Δαμιανού βρίσκονται στον ρωμαιοκαθολικό Ναό Αγ. Αναργύρων Ρώμης.
Λειτουργικά κείμενα
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος πλ. δ’.
Ἅγιοι Ἀνάργυροι καὶ θαυματουργοί, ἐπισκέψασθε τὰς ἀσθενείας ἡμῶν, δωρεὰν ἐλάβετε, δωρεὰν δότε ἡμῖν.
Έτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε.
Ὡς θεῖοι θεράποντες, καὶ ἰατῆρες βροτῶν, ἀνάργυρον βλύζετε, τὴν θεραπείαν ἠμίν, Ἀνάργυροι ἔνδοξοι, ὅθεν τοὺς προσιόντας, τὴ σεπτὴ ὑμῶν σκέπη, ρύσασθε νοσημάτων, καὶ παθῶν ἀνιάτων, Κοσμᾶ καὶ Δαμιανέ, Ρώμης βλαστήματα.
Κοντάκιον
Ἦχος β’.
Οἱ τὴν χάριν λαβόντες τῶν ἰαμάτων, ἐφαπλοῦτε τὴν ῥῶσιν τοῖς ἐν ἀνάγκαις, Ἰατροὶ θαυματουργοὶ ἔνδοξοι· ἀλλὰ τῇ ἡμῶν ἐπισκέψει, καὶ τῶν πολεμίων τὰ θράση καταβάλλετε, τὸν κόσμον ἰώμενοι ἐν τοῖς θαύμασι.
Μεγαλυνάριον
Ἴασιν σωμάτων ῥῶσιν ψυχῶν, Κοσμᾶ θεοφόρε, σὺν τῷ θείῳ Δαμιανῷ, νείματε ὑψόθεν, ἀῧλῳ χειρουργίᾳ, τοῖς κατατρυχομένοις ποικίλοις πάθεσι.
Ὁ Οἶκος
Πάσης συνέσεως καὶ σοφίας, ὑπέρκειται ὁ λόγος τῶν σοφῶν ἰατρῶν, καὶ πᾶσι γνῶσιν παρέχουσι· τοῦ γὰρ Ὑψίστου χάριν λαβόντες, ἀοράτως τὴν ῥῶσιν δωροῦνται πᾶσιν· ὅθεν κἀμοὶ διηγήσεως χάριν δεδώρηνται, ὑμνῆσαι ὡς θεοφόρους, εὐαρέστους Χριστοῦ καὶ θεράποντας, ἰαμάτων πλήθη παρέχοντας· ἀλγηδόνων γὰρ πάντας λυτροῦνται, τὸν κόσμον ἰώμενοι ἐν τοῖς θαύμασι.
Κάθισμα
Ἦχος πλ. δ’. Τὴν Σοφίαν καὶ Λόγον.
Οὐρανόθεν θαυμάτων τὴν δωρεάν, παραδόξως λαβόντες παρὰ Χριστοῦ, πάντα θεραπεύετε, ἀενάως τὰ πάθη· ἐν ὑμῖν γὰρ ὤφθη, ἡ χάρις τοῦ Πνεύματος, ἐνεργοῦσα θείων ἰάσεων δύναμιν· ὅθεν καὶ ἀφθάρτων, ἀγαθῶν εὐπορίαν, τῇ πίστει ἐκτήσασθε, ἀναργύρῳ φρονήματι, θεοφόροι Ἀνάργυροι. Πρεσβεύσατε Χριστῷ τῷ Θεῷ, τῶν πταισμάτων ἄφεσιν δωρήσασθαι, τοῖς ἑορτάζουσι πόθῳ, τὴν ἁγίαν μνήμην ὑμῶν.
Έτερον Κάθισμα
Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.
Τὴν φαιδρὰν πανήγυριν, τῶν Ἄναργύρων, οἱ πιστοὶ τελέσωμεν, καθικετεύοντες αὐτούς, ἵνα ἡμᾶς ἀπαλλάττωσι, παντοίων νόσων, ψυχῆς τε καὶ σώματος.
Έτερον Κάθισμα
Ἦχος πλ. δ’. Τὴν Σοφίαν καὶ Λόγον.
Ἰαμάτων δοτῆρες θαυματουργοί, καὶ θαυμάτων λαμπτῆρες φωταγωγοί, πᾶσιν ἀνεδείχθητε, τῇ τοῦ Πνεύματος χάριτι· τῶν γὰρ παθῶν τὴν φλόγα, τῇ πίστει δροσίζοντες, τῶν πιστῶν ἐν ταύτῃ, τὸ φρόνημα θάλπετε· ὅθεν ἰατρεῖον, τῶν ψυχῶν κεκτημένοι, τὸν θεῖον ναὸν ὑμῶν, ἐν αὐτῷ καταφεύγομεν, θεοφόροι Ἀνάργυροι. Πρεσβευσατε Χριστῷ τῷ Θεῷ, τῶν πταισμάτων ἄφεσιν δωρήσασθαι, τοῖς ἑορτάζουσι πόθῳ, τὴν ἁγίαν μνήμην ὑμῶν.