Η αγάπη του Θεού είναι θερμή από την φύση της, και όταν επιπέσει σε κάποιον άφθονη, καθιστά την ψυχή του εκστατική.
Γι’ αυτό η καρδιά εκείνου που την ένοιωσε δεν μπορεί να την χωρέσει και να την αντέξει, αλλά, κατά το μέτρο της ποσότητας της αγάπης που επέρχεται σ’ αυτόν, υφίσταται μια ασυνήθιστη αλλοίωση.
Αισθητά σημεία της είναι τα εξής. Το πρόσωπο του ανθρώπου γίνεται ροδαλό, χαρούμενο, και το σώμα του θερμαίνεται. Απομακρύνεται απ’ αυτόν ο φόβος και η αιδημοσύνη, και γίνεται εκστατικός. Η δύναμη που συνάγει τον νου φεύγει απ’ αυτόν, και γίνεται σαν έξω φρενών.
Νομίζει τον φοβερό θάνατο σαν χαρά, και η θεωρία του νου του δεν σταματά από την σκέψη των ουρανίων πραγμάτων· κι’ ενώ είναι απών από τον ουρανό, ομιλεί ως παρών, και δεν βλέπεται από κανέναν. Η φυσική του γνώση και όραση απομακρύνεται και δεν αντιλαμβάνεται αισθητά την κίνηση που ενεργεί ανάμεσα στα πράγματα. Και όταν πράττει κάτι, δεν το αισθάνεται τελείως, διότι έχει τον νου του μετέωρο στην θεωρία. Και η διάνοια του είναι πάντοτε σαν να ασχολείται με κάποιον άλλο*.
- Σαν να ασχολείται με τον Θεό δηλαδή.
Μ’ αυτήν την πνευματική μέθη μέθυσαν κάποτε οι Απόστολοι και οι Μάρτυρες. Και οι πρώτοι βέβαια περιήλθαν ολόκληρο τον κόσμο, κοπιάζοντας και ονειδιζόμενοι, ενώ οι δεύτεροι, με κατακομμένα τα μέλη του σώματος τους, έχυσαν τα αίματα τους σαν νερό και, ενώ υπέφεραν τα πάνδεινα, δεν κάμφθηκαν, αλλά υπέφεραν με γενναιότητα, και, ενώ ήταν σοφοί, θεωρήθηκαν άφρονες. Άλλοι περιπλανήθηκαν στις ερημιές, σε όρη, σε σπηλιές και σε τρύπες της γης (Εβρ. 11,38), όντας εύτακτοι ανάμεσα στις αταξίες.
Είθε να μας αξιώσει ο Θεός να φθάσουμε σ’ αυτήν την μωρία.
[Πριν να εισέλθεις στην πόλη της ταπεινώσεως, εάν δεις, ότι αναπαύθηκες από την ενόχληση των παθών, μη πιστεύσεις στον εαυτό σου· διότι ο εχθρός σου έστησε παγίδα, για να σ’ εξαπατήσει· αλλά μετά την μικρή εκείνη ανάπαυση περίμενε μεγαλύτερη ενόχληση και ταραχή των παθών· επειδή εάν δεν κατορθώσεις όλες τις αρετές, έως ότου να φθάσεις την αρετή της αγίας ταπεινώσεως, μη ελπίζεις να βρεις ανάπαυση από τους κόπους σου, ούτε θα έχεις άνεση από τις επιβουλές των εχθρών σου. Κύριε ο Θεός ημών, αξίωσε μας να φθάσουμε στην αρετή της αγίας ταπεινώσεως. Αμήν]*.
- Η τελευταία παράγραφος δεν περιέχεται στην Πατρολογία ΕΠΕ, και έχει ληφθεί από το βιβλίο: Ισαάκ του Σύρου. Τα σωζόμενα ασκητικά. εκδ. 1871.
ΕΠΕ, Φιλοκαλία των νηπτικών και ασκητικών, 8Α.
Ισαάκ του Σύρου. Λόγοι ασκητικοί (Α΄-Κς΄).
εκδ. Γρηγόριος ο Παλαμάς, Θεσσαλονίκη 1991.