Μητροπολίτης Λεμεσού Αθανάσιος: Ομιλία Α΄ Κατανυκτικού Εσπερινού (Συγχωρήσεως) 02/03/2025
Με τη χάρη του Θεού, αδερφοί μου αγαπητοί, φτάσαμε για ακόμα μια χρονιά στο στάδιο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Ήδη είμαστε στον Εσπερινό, όπου αρχίζει η Εκκλησία μας να μας προετοιμάζει με τους ύμνους, τα τροπάρια και την πνευματική ατμόσφαιρα για αυτήν τη μεγάλη ευλογία, την ευλογία της Αγίας και Μεγάλης Σαρακοστής.
Τα έργα του Θεού γίνονται πάντοτε με τη Θεία Χάρη. Δεν είναι έργα ανθρώπινα αυτά που κάνουμε στην Εκκλησία, δεν είναι έργα που γίνονται μόνο με την ανθρώπινη δύναμη, ούτε αφορούν μόνο τον άνθρωπο ως στερημένο της Θείας Χάριτος. Γίνονται πάντοτε με τη συνεργία του Θεού, με τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος και, βεβαίως, με την ανθρώπινη θέληση και ελευθερία.
Η Εκκλησία μας σήμερα τελεί τον Κατανυκτικό Εσπερινό, την είσοδό μας στην Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή, από αύριο, ο Εσπερινός αυτός ονομάζεται “Εσπερινός της Συγχωρήσεως”, διότι χωρίς συγχώρηση δεν μπορούμε να ελκύσουμε τη Θεία Χάρη. Η Χάρη του Θεού δεν έρχεται σε άνθρωπο που δεν συγχωρεί τους αδελφούς του, που δεν συγχωρεί ούτε τον εαυτό του και δεν ζητά συγγνώμη από τον Θεό Πατέρα του.
Η συγχώρηση είναι πολύ σημαντική, διότι η Χάρη του Θεού ελκύεται στην ταπεινή ψυχή, στον άνθρωπο που μετανοεί, που καταλαβαίνει τα λάθη και τις αμαρτίες του, που δεν κατακρίνει τον αδελφό του, αλλά βλέπει μόνο τα δικά του σφάλματα και ελλείψεις. Δεν αρκεί να ζητούμε συγχώρηση μόνο από τον Θεό για τα σφάλματά μας – αυτό είναι η αρχή. Πρέπει να ζητούμε συγχώρηση και από τους αδελφούς μας, ώστε να ταπεινωθούμε και να καταλάβουμε ότι και εμείς σφάλλουμε σε πολλά. Μόνο με την Αγία Ταπείνωση μπορούμε να ελκύσουμε τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος στην καρδιά μας και να γίνει η νηστεία μας ευάρεστη και ευπρόσδεκτη στον Θεό Πατέρα μας.
Η νηστεία δεν είναι μια απλή διατροφική συνήθεια ούτε μια αλλαγή στη διατροφή μας. Είναι ένα πνευματικό αγώνισμα, το οποίο απαιτεί, μαζί με τη σωματική νηστεία, και την αποχή από τα πάθη και την αμαρτία. Πρωτίστως, απαιτεί την άρνηση του εγωισμού μας και της σκληρότητάς μας, καθώς και όλων όσων απορρέουν από αυτά. Σκοπός μας είναι να γίνουμε όμοιοι με τον Χριστό, ο οποίος είναι πράος και ταπεινός στην καρδία. Είμαστε πλασμένοι κατ’ εικόνα Θεού και καλούμαστε να γίνουμε καθ’ ομοίωσιν του Ουρανίου Πατρός μας.
Ο Χριστός, για να μην πελαγοδρομούμε, είπε: “Μάθετε απ’ εμού ότι πράος ειμί και ταπεινός τη καρδία, και ευρήσετε ανάπαυσιν ταις ψυχαίς υμών”. Οφείλουμε λοιπόν και εμείς να γίνουμε πράοι και ταπεινοί, να γίνουμε όμοιοι με τον Χριστό, ώστε να κατοικήσει μέσα μας και να γίνουμε πραγματικά παιδιά Του. Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης μάς λέγει: “Όσοι δὲ ἔλαβον αὐτόν, ἔδωκεν αὐτοῖς ἐξουσίαν τέκνα Θεοῦ γενέσθαι”. Να γίνουμε, λοιπόν, πραγματικά παιδιά του Θεού, να ομολογούμε τον Χριστό με τη ζωή και το παράδειγμά μας, όπου κι αν βρισκόμαστε, ώστε να μεταδίδουμε την παρουσία Του στους γύρω μας και σε όλο τον κόσμο.
Ας κάνει λοιπόν ο καθένας μας μία κριτική στον εαυτό του, να δούμε πού στεκόμαστε ενώπιον του Θεού και των αδελφών μας. Ας προσπαθήσουμε να αναπαύσουμε τους αδελφούς μας ζητώντας συγχώρηση. Η είσοδός μας στην Αγία και Μεγάλη Σαρακοστή είναι είσοδος στο στάδιο της μετανοίας, με τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος. Η Χάρις του Θεού δεν έρχεται εκεί όπου υπάρχει σκληρότητα, εγωισμός και υπερηφάνεια.
Έτσι, λοιπόν, ας θωρακιστούμε απόψε με την προσευχή της μετανοίας, με τα άγια τροπάρια της Εκκλησίας μας και με τη συγχωρητική ευχή. Με τον ασπασμό του Τιμίου Σταυρού θα λάβουμε Χάρη και δύναμη, ώστε να νικήσουμε τον αόρατο πόλεμο και να κατανοήσουμε ότι ο σταυρωμένος Χριστός είναι το πρότυπο της ζωής μας. Διότι μόνο δια του Σταυρού έρχεται η χαρά σε όλο τον κόσμο, η Ανάσταση και η ανάπαυση στις ψυχές των ανθρώπων.
Θα ασπαστούμε τον Τίμιο Σταυρό, θα λάβουμε την ευχή της Εκκλησίας και, ταπεινωμένοι και καθαροί από κάθε κακία, θα εισέλθουμε στο μέγα στάδιο, στο μέγα πέλαγος της Αγίας Τεσσαρακοστής. Να είμαστε βέβαιοι ότι ο Χριστός θα είναι μαζί μας. Ο Άγιος Χρυσόστομος μάς προτρέπει: “Ὡς λέοντες πυρ πνέοντες” – να εισέλθουμε στη Σαρακοστή σαν τα λιοντάρια, με ακλόνητη καρδιά και πίστη, αγωνιζόμενοι πρωτίστως ενάντια στα πάθη μας, επιδιώκοντας έργα αγάπης, ελεημοσύνης, φιλανθρωπίας, συγχωρήσεως και ταπεινώσεως.
Εύχομαι, αδελφοί μου, η Χάρις του Κυρίου μας Ιησού Χριστού να μας ενδυναμώσει όλους και να δώσει την ειρήνη Του στις καρδιές μας. Ο Κύριος μάς υπόσχεται ότι θα βρούμε ανάπαυση στις ψυχές μας αν μάθουμε από Αυτόν να είμαστε πράοι και ταπεινοί. Με την πραότητα και την ταπείνωση, ας αναπαύσουμε τις ψυχές μας, τους αδελφούς μας και όλον τον κόσμο.
Ας γίνει αυτή η Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή μια θυσία ευπρόσδεκτη στον Κύριο, υπέρ ειρήνης όλου του κόσμου και υπέρ αναπαύσεως των καρδιών των ανθρώπων. Είθε η Χάρη του Χριστού να κατοικήσει πλούσια μέσα μας και σε όλο τον κόσμο. Αμήν.