Η Μεγάλη Τετάρτη 2025, τρίτη ημέρα της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδος, είναι αφιερωμένη στη μνήμη της αλειψάσης γυναίκας, η οποία με βαθιά συντριβή άλειψε τα πόδια του Ιησού με πολύτιμο μύρο. Παράλληλα, τελείται η Ακολουθία του Νιπτήρος, μία συγκλονιστική λειτουργική στιγμή που προβάλλει το αποκορύφωμα της ταπείνωσης του Χριστού.
Τι συμβολίζει η Μεγάλη Τετάρτη 2025 στην Ορθοδοξία;
Η ημέρα αυτή φέρει ένα διπλό μήνυμα:
- Της προσωπικής μετάνοιας, όπως εκφράστηκε από τη γυναίκα που προσέφερε το μύρο.
- Της θεϊκής ταπείνωσης, μέσα από την πράξη του νιπτήρος.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία προσκαλεί τους πιστούς να στραφούν στην αληθινή μετάνοια, ως προϋπόθεση για την ένωση με τον Χριστό.
Η Αλειψάσα Γυναίκα και το Ευαγγέλιο της Μεγάλης Τετάρτης
Η περικοπή που διαβάζεται κατά τον Όρθρο της Μεγάλης Τετάρτης (Ματθ. 26, 6-16) αναφέρεται στη γυναίκα που «ἤγγισεν τῷ Ἰησοῦ βαρυτίμου μύρου». Το πρόσωπο αυτό δεν είναι η Μαγδαληνή, όπως συχνά λανθασμένα πιστεύεται, αλλά μία ανώνυμη γυναίκα της συντριβής και της σιωπής.
«Ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ὅπου ἐὰν κηρυχθῇ τὸ εὐαγγέλιον τοῦτο… καὶ ὃ ἐποίησεν αὕτη λαληθήσεται εἰς μνημόσυνον αὐτῆς.» (Ματθ. 26,13)
Η Ακολουθία του Νιπτήρος
Η Ακολουθία αυτή τελείται σε μοναστήρια και καθολικά, και αναπαριστά τη σκηνή του Ιησού που πλένει τα πόδια των μαθητών Του (Ιωάν. 13, 1-17). Η εικόνα αυτή:
- Επισημαίνει την ταπείνωση του Θεανθρώπου.
- Υπογραμμίζει την αποστολική διακονία, που πρέπει να διέπει κάθε ποιμένα.
Υμνολογία της Μεγάλης Τετάρτης
Ιδιαίτερη θέση έχει το τροπάριο της Κασσιανής, ποίημα της υμνογράφου μοναχής Κασσιανής, που υμνεί τη μετάνοια της γυναίκας και συγκλονίζει τους πιστούς με τη λυρικότητα και το βαθύ θεολογικό νόημά του.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος πλ. δ’.
Ἰδοὺ ὁ Νυμφίος ἔρχεται ἐν τῷ μέσῳ τῆς νυκτός, καὶ μακάριος ὁ δοῦλος, ὃν εὑρήσει γρηγοροῦντα, ἀνάξιος δὲ πάλιν, ὃν εὑρήσει ῥαθυμοῦντα. Βλέπε οὖν ψυχή μου, μὴ τῷ ὕπνῳ κατενεχθής, ἵνα μῄ τῷ θανάτῳ παραδοθῇς, καὶ τῆς βασιλείας ἔξω κλεισθῇς, ἀλλὰ ἀνάνηψον κράζουσα· Ἅγιος, Ἅγιος, Ἅγιος εἶ ὁ Θεός, διὰ τῆς Θεοτόκου ἐλέησον ἡμᾶς.
Ερμηνευτική απόδοση Ανδρέα Θεοδώρου
Να, ὁ Νυμφίος ἔρχεται στὸ μέσο τῆς νύχτας, κι εὐτυχισμένος θὰ εἶναι ὁ δοῦλος ποὺ θὰ τὸν βρεῖ (ὁ Νυμφίος) ξάγρυπνο νὰ τὸν περιμένει· ἀνάξιος ὅμως πάλι θὰ εἶναι ἐκεῖνος, ποὺ θὰ τὸν βρεῖ ράθυμο καὶ ἀπροετοίμαστο. Βλέπε, λοιπόν, ψυχή μου νὰ μὴ βυθιστεῖς στὸν πνευματικὸ ὕπνο, γιὰ νὰ μὴν παραδοθεῖς στὸ θάνατο (τῆς ἁμαρτίας) καὶ νὰ μείνεις ἔξω τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Ἀλλὰ ἀνάνηψε κράζοντας· Ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος εἶσαι ἐσὺ ὁ Θεὸς· σῶσε μας διὰ τῆς προστασίας τῶν ἐπουρανίων ἀσωμάτων δυνάμεων (τῶν Ἀγγέλων).
Κοντάκιον
Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεὶς.
Ὑπὲρ τὴν Πόρνην Ἀγαθὲ ἀνομήσας, δακρύων ὄμβρους οὐδαμῶς σοι προσῆξα, ἀλλὰ σιγῇ δεόμενος προσπίπτω σοι, πόθῳ ἀσπαζόμενος, τοὺς ἀχράντους σου πόδας, ὅπως μοι τὴν ἄφεσιν, ὡς Δεσπότης παράσχῃς, τῶν ὀφλημάτων κράζοντι Σωτήρ. Ἐκ τοῦ βορβόρου τῶν ἔργων μου ῥῦσαί με.
Ερμηνευτική απόδοση Ανδρέα Θεοδώρου
Ἀγαθὲ Κύριε, ἂν καὶ ἁμάρτησα πιὸ πολὺ ἀπὸ τὴν πόρνη ὅμως δέ σοῦ πρόσφερα (ὅπως ἐκείνη) βροχὴ δακρύων μετανοίας· ἀλλὰ πέφτω στὰ πόδια σου, σιωπηλὰ δεόμενος καὶ ἀσπαζόμενος τὰ ὁλοκάθαρα πόδια σου, νὰ μοῦ χορηγήσεις συγχώρηση τῶν πταισμάτων μου, κράζοντας Σωτῆρα μου: Λύτρωσέ με ἀπὸ τὸν ἠθικὸ βόρβορο τῶν ἁμαρτημάτων μου καὶ σῶσε με.
Ὁ Οἶκος
Ἡ πρῴην ἄσωτος Γυνή, ἐξαίφνης σώφρων ὤφθη, μισήσασα τὰ ἔργα, τῆς αἰσχρᾶς ἁμαρτίας, καὶ ἡδονὰς τοῦ σώματος, διενθυμουμένη τὴν αἰσχύνην τὴν πολλήν, καὶ κρίσιν τῆς κολάσεως, ἣν ὑποστῶσι πόρνοι καὶ ἄσωτοι, ὧν περ πρῶτος πέλω, καὶ πτοοῦμαι, ἀλλ’ ἐμμένω τῇ φαύλῃ συνηθείᾳ ὁ ἄφρων, ἡ Πόρνη δὲ γυνή, καὶ πτοηθεῖσα, καὶ σπουδάσασα ταχύ, ἦλθε βοῶσα πρὸς τὸν Λυτρωτήν· Φιλάνθρωπε καὶ οἰκτίρμον, ἐκ τοῦ βορβόρου τῶν ἔργων μου ῥῦσαί με.
Κάθισμα
Ἦχος γ’. Τὴν ὡραιότητα.
Πόρνη προσῆλθέ σοι, μύρα σὺν δάκρυσι, κατακενοῦσά σου ποσὶ Φιλάνθρωπε, καὶ δυσωδίας τῶν κακῶν, λυτροῦται τῇ κελεύσει σου, πνέων δὲ τὴν χάριν σου, μαθητής ὁ ἀχάριστος, ταύτην ἀποβάλλεται, καὶ βορβόρῳ συμφύρεται, φιλαργυρίᾳ ἀπεμπολῶν σε. Δόξα Χριστὲ τῇ εὐσπλαγχνίᾳ σου.
Ερμηνευτική απόδοση Ανδρέα Θεοδώρου
Μιὰ πόρνη γυναίκα σὲ πλησίασε, φιλάνθρωπε Κύριε, καὶ ἄδειασε στὰ πόδια σου ἀρώματα ἀνακατεμένα μὲ δάκρυα. Καὶ τὴ στιγμὴ ἐκείνη λυτρώθηκε μὲ τὸ πρόσταγμά σου ἀπὸ τὴ δυσωδία τῶν ἁμαρτημάτων της. Ἀντίθετα ὁ Ἰούδας, ὁ ἀχάριστος μαθητής, ἂν καὶ ἀνέπνεε τὴν εὐωδία της χάριτός σου, ἀπέβαλε αὐτὴ καὶ ἀναμίχτηκε μὲ τὴν ἀναθυμίαση τοῦ βορβόρου τῆς ἁμαρτίας, πουλώντας σε ἀπὸ φιλαργυρία. Δόξα, Χριστέ, στὴν εὐσπλαχνία σου!
Έτερον Κάθισμα
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Ἰούδας ὁ δόλιος, φιλαργυρίας ἐρῶν, προδοῦναί σε Κύριε, τὸν θησαυρὸν τῆς ζωῆς, δολίως ἐμελέτησεν. Ὅθεν καὶ παροινήσας, τρέχει πρὸς Ἰουδαίους, λέγει τοῖς παρανόμοις. Τί μοι θέλετε δοῦναι, κᾀγὼ παραδώσω ὑμῖν, εἰς τὸ σταυρῶσαι αὐτόν;
Έτερον Κάθισμα
Ἦχος α’. Τὸν τάφον σου Σωτὴρ.
Ἡ Πόρνη ἐν κλαυθμῷ, ἀνεβόα οἰκτίρμον, ἐκμάσσουσα θερμῶς, τοὺς ἀχράντους σου πόδας, θριξὶ τῆς κεφαλῆς αὐτῆς, καὶ ἐκ βάθους στενάζουσα. Μὴ ἀπώσῃ με, μηδὲ βδελύξῃ Θεέ μου, ἀλλὰ δέξαι με, μετανοοῦσαν, καὶ σῶσον, ὡς μόνος φιλάνθρωπος.
Θεολογική Ανάλυση: Η Σιωπή που Λυτρώνει
Η μετάνοια της γυναίκας δεν εκφράζεται με λόγια, αλλά με πράξη – με τα δάκρυα και το μύρο της. Αντιπαραβάλλεται έτσι με την προδοσία του Ιούδα που ακολουθεί. Η Μεγάλη Τετάρτη είναι ημέρα εσωτερικής αφύπνισης και καρδιακής στροφής προς τον Χριστό.
Η Μεγάλη Τετάρτη 2025 αποτελεί μια κορυφαία ευκαιρία για προσωπική μετάνοια, ταπείνωση και εσωτερική ανακαίνιση. Είναι ημέρα σιωπής και πράξης, μιας πράξης που προσφέρεται στο Χριστό χωρίς ανταλλάγματα, παρά μόνο με την ελπίδα της σωτηρίας.
©orthodoxia.online