Την Τρίτη του Πάσχα, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη των Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης, τριών νεοφανών νεομαρτύρων που μαρτύρησαν λίγο μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1463 μ.Χ. Η εορτή τους είναι κινητή και εορτάζεται κάθε Τρίτη της Διακαινησίμου.
Βίοι των Αγίων
Άγιος Ραφαήλ
Ο Άγιος Ραφαήλ γεννήθηκε το 1410 στους Μύλους της Ιθάκης με το κοσμικό όνομα Γεώργιος Λάσκαρης ή Λασκαρίδης. Αρχικά υπηρέτησε στο βυζαντινό στρατό και αργότερα ακολούθησε τον μοναχικό βίο. Χειροτονήθηκε πρεσβύτερος και έλαβε το οφίκιο του αρχιμανδρίτη και πρωτοσύγκελου. Πριν την Άλωση, απεστάλη από τον Οικουμενικό Πατριάρχη στη Γαλλία και κήρυξε το Ευαγγέλιο στην Αθήνα. Μετά την Άλωση, κατέφυγε στη Λέσβο και εγκαταστάθηκε στη Μονή Γενεσίου της Θεοτόκου στη Θερμή, όπου εξελέγη ηγούμενος.
Άγιος Νικόλαος
Ο Άγιος Νικόλαος ήταν υποτακτικός του Αγίου Ραφαήλ. Καταγόταν από τη Θεσσαλονίκη ή τους Ράγους της Μηδίας της Μικράς Ασίας. Εκάρη μοναχός και χειροτονήθηκε διάκονος. Συνόδευσε τον Άγιο Ραφαήλ στη Λέσβο και μαρτύρησε μαζί του το 1463.
Αγία Ειρήνη
Η Αγία Ειρήνη ήταν κόρη του προκρίτου της Θερμής. Σε ηλικία 12 ετών, συνελήφθη από τους Τούρκους και μαρτύρησε με φρικτό τρόπο, καθώς την έκαψαν ζωντανή μπροστά στους γονείς της.
Ανακάλυψη των Λειψάνων και Προσκύνημα
Το 1959, μετά από θαυματουργικές αποκαλύψεις, ανακαλύφθηκαν τα λείψανα των Αγίων στη Θερμή της Λέσβου. Η Ιερά Μονή Αγίου Ραφαήλ στη Θερμή έχει γίνει σημαντικό προσκύνημα, προσελκύοντας πιστούς από όλο τον κόσμο.
Η τιμή των Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης αποτελεί σημαντικό γεγονός για την Ορθόδοξη Εκκλησία, υπενθυμίζοντας την πίστη και το μαρτύριο των πρώτων χρόνων μετά την Άλωση. Το προσκύνημα στη Θερμή της Λέσβου συνεχίζει να εμπνέει και να ενισχύει την πίστη των πιστών.
Ιερά Λείψανα: Η Κάρα και το μεγαλύτερο μέρος των Λειψάνων του Αγίου Ραφαήλ βρίσκονται στην Ιερά Μονή Αγίου Ραφαήλ στην Θερμή Μυτιλήνης.
Τα Ιερά Λείψανα του Αγίου Νικαλάου βρίσκονται στη Ιερά Μονή Αγίου Ραφαήλ Θέρμης Λέσβου.
Τα Ιερά Λείψανα της Αγίας Ειρήνης βρίσκονται στην Ιερά Μονή Αγίου Ραφαήλ Θέρμης Λέσβου.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α´. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
(Τοῦ Ἁγίου Ῥαφαήλ)
Τῆς Ἰθάκης τὸν γόνον καὶ τῆς Λέσβου τὸ καύχημα, Ὀσιομαρτύρων τὴν δόξαν, Ῥαφαὴλ εὐφημήσωμεν, ἀρτίως γὰρ ἡμῖν φανερωθείς, ἰάματα πηγάζει τοῖς πιστοῖς, καὶ κατ’ ὄναρ καὶ καθ’ ὕπαρ ὑπερφυῶς ὀπτάνεται τοῖς κράζουσι· Δόξα τῷ δεδωκότι σοι ἰσχύν, δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι, δόξα τῷ ἐκπληροῦντι διὰ σοῦ, ἡμῶν τὰ αἰτήματα.