Κυριακή του Ασώτου – Οπλιστείτε με την ρομφαία της ειλικρινούς μετανοίας – Σχόλια στο Ευαγγελικό Ανάγνωσμα της Κυριακής του Ασώτου, από την orthodoxia.online

Η παγκόσμιος φιλολογία, αγαπητοί αδελφοί, έχει να επιδείξει στην μακρόχρονη ιστορία της καταπληκτικά κείμενα, τα οποία συγκίνησαν και συνεπήραν το αναγνωστικό κοινό τους. 

Ωστόσο, το σημερινό Ευαγγελικόν Ανάγνωσμα, αποτελεί κατά γενικήν ομολογία, ένα πραγματικό αριστούργημα το οποίο υφαίνει αξιοθαύμαστα τον περιπετειώδη μύθο του ανήσυχου ανθρώπου, ο οποίος μέσα στην πορεία της αιωνιότητος, εγκαταλείπει τη σιγουριά και τη θαλπωρή της ασφάλειας, προκειμένου να αναζητήσει, στο άγνωστο, το όνειρο για μια «καλύτερη» ζωή… 

Στο τέλος αυτής της αγωνιώδους αναζητήσεως, κουρασμένος, πληγωμένος, ταπεινωμένος αλλά και γεμάτος από τη σοφία των εμπειριών που απέκτησε κατά τον μοναχικό αγώνα του, ο άνθρωπος επιστρέφει στην πατρικήν εστία, όπου τελικώς βρίσκοντας τις ρίζες του, αναπαύεται.

Όπως και την προηγούμενη Κυριακή (Τελώνου και Φαρισαίου), έτσι και σήμερα, η Ευαγγελική περικοπή αναφέρεται σε μια Παραβολή, την οποίαν ο ίδιος ο Χριστός διηγήθηκε, θέλοντας να παιδαγωγήσει τους ανά τους αιώνας πιστούς Του, διδάσκοντάς τους, τον αποτελεσματικότερο και ηθικότερο τρόπο μετανοίας και προσεγγίσεως του Θεού.

Η Παραβολή του Ασώτου Υιού

Η Παραβολή του Ασώτου Υιού ή άλλως η Παραβολή του Φιλεύσπλαχνου και Στοργικού Πατρός, αποτελεί τη μόνη γνησίαν εξήγηση -αφού προέρχεται από τα μελίρρυτα χείλη  του Σωτήρος Υιού- περί της απύθμενης Αγάπης του Πατρός των οικτιρμών, δηλαδή του Θεού. Ο Κύριος, όπως έχουμε πει κι άλλη φορά, συχνά στη δημοσία διδασκαλία Του χρησιμοποιούσε την παραβολική μέθοδο, αφήνοντας στο ακροατήριό Του, το οποίο αποτελείτο κυρίως από αμαρτωλούς και Τελώνες –κι όχι από Φαρισαίους και Γραμματείς- την δυνατότητα να επιλέξει το εάν ήθελε να ερευνήσει το ουσιαστικό και κρυμμένο μήνυμα της διηγήσεως -και να μετέχει των θείων νοημάτων-  ή να μείνει στην επιφανειακή εξιστόρηση αδιαφορώντας για την σωτηριολογική σημασία των λεχθέντων.

” Άνθρωπός τις εἶχε δύο υἱούς,καὶ εἶπεν ὁ νεώτερος αὐτῶν τῷ πατρί· πάτερ, δός μοι τὸ ἐπιβάλλον μέρος τῆς οὐσίας. καὶ διεῖλεν αὐτοῖς τὸν βίον. …”.

Έτσι, αρχίζει την διήγηση της ιστορίας ο Κύριος, παραλληλίζοντας τον “άνθρωπο” της Παραβολής με τον Πατέρα Θεόν ενώ αναφερόμενος στο νεώτερον υιό του, αφήνει να εννοηθεί ότι σκιαγραφεί το γένος των ανθρώπων, που κληρονόμησε από Αυτόν όχι μόνο τον φυσικό κόσμο αλλά και τον πνευματικό, ο οποίος περιλαμβάνει αμέτρητες δωρεές Του. Η συγκεκριμένη Παραβολή έχει λεχθεί από πολλούς ότι ίσως περικλείει μέσα της το βαθύτερο νόημα ολοκλήρου του Ευαγγελίου η δε΄, επικαιρότητά της οφείλεται στο ότι η διδαχή του Χριστού, αναφέρεται στην αέναη εμπειρία της αμαρτίας από τον άνθρωπο σε αντιδιαστολή με την απέραντη και ανεξάντλητη Αγάπη του Θεού Πατρός.

Ποια ήταν όμως, η αρχική αστοχία του Ασώτου, από την οποίαν ξεκίνησε όλη η περιπέτειά του;
Ποια είναι η βασική αμαρτία του σύγχρονου ανθρώπου έναντι του Θεού;

Δεν είναι τίποτε άλλο παρά η απονενοημένη και εγωιστική αποστασία.

Όπως ο νεώτερος υιός της Παραβολής, θέλησε να αποκοπεί από την φιλόστοργη εποπτεία του πατρός του και ζήτησε με παρρησία το μερίδιό του από την πατρική περιουσία, έτσι κι ο σημερινός άνθρωπος, θέλοντας να βγάλει από το κέντρο του βίου του τον Θεόν, αποφασίζει να ζει φαινομενικά ελεύθερος και ανεξάρτητος από του άγιο θέλημα του Θεού, αλλά ουσιαστικά, εκμεταλλευόμενος με αδιακρισία τις δωρεές Του, καταλήγει στην αποξένωση από την θεία Χάρη και τελικώς στον πνευματικό θάνατο.

Ας θαυμάσουμε σε αυτό το σημείο, αδελφοί μου, την Δικαιοσύνη και Φιλανθρωπία του Θεού! Δεν οργίζεται με την υπερφίαλη απαίτηση του υιού Του και ως Θεός φυσικά δεν διακατέχεται από το φθηνό πάθος της φιλαργυρίας, που πλήττει τους περισσοτέρους ανθρώπους… Δεν γίνεται ηγεμονικός και δυνάστης, ώστε να απαγορεύσει την έξοδο από την πατρικήν εστία αλλά σεβόμενος το αυτεξούσιο, που ο Ίδιος έχει παραχωρήσει στον άνθρωπον, επιτρέπει την ανυπακοή και παραχωρεί την επιζητούμενη από το τέκνο Του, απομάκρυνση!

Έγινε πολίτης λοιπόν, ο νεώτερος υιός, μιας χώρας… Μιας μακρινής χώρας, της οποίας τα ήθη και ο βίος ήσαν εντελώς διαφορετικά από αυτά που είχε μάθει να ζει! Πόσο η πρωτόγνωρη εμπειρία της αμαρτίας μαγεύει τον άνθρωπο!!! Πόσο έντεχνα ο διάβολος παραποιεί την δυσωδία της και την κάνει εύοσμη και ελκυστική σ’ αυτόν που θα αποφασίσει να αποπλανήσει! Πόσο «αγαπά» αρχικώς, αυτόν που θα αποκοπεί από την θεϊκήν Αγκάλη  και θα τον ακολουθήσει! Προσέξτε! Είπαμε, «αρχικώς» τον «αγαπά» διότι, όπως όταν ο Άσωτος, εξόδευσε στις διασκεδάσεις, στις ηδονές και στις εφάμαρτες πράξεις την περιουσία του και κατόπιν κατέληξε να γίνει δούλος και να συντρώει με τους χοίρους, έτσι και ο πλανημένος, από τον διάβολον, άνθρωπος, τον πρώτο καιρό της αποστασίας του χαίρεται και τέρπεται από την αμαρτίαν, ωστόσο, πολύ σύντομα εγκαταλείπεται ακόμη κι απ’ τον αρχέκακο πονηρό και καταλήγει στην πνευματική νέκρωση βιώνοντας ότι αποτρόπαιο και μιαρό περιλαμβάνει αυτή…

Σε αυτό το τραγικό σημείο του δράματος, αγαπητοί μου, σε αυτή την κατάσταση της ψυχοσωματικής εξαθλίωσης του ανθρώπου,  βρίσκεται ένας κόμβος! Ένας «κόμβος», ο οποίος έχει δύο κατευθύνσεις μόνον! Η μία κατεύθυνση δείχνει πίσω και οδηγεί στο αδιέξοδο της αμετανοησίας, και τελικώς στην απώλεια, και η άλλη μπροστά, που στην ουσία μέσω της ειλικρινούς μετανοίας, οδηγεί τον άνθρωπο στην επιστροφή της φυσική κατάστάσεως του, δηλαδή κοντά στον Θεό! Σ’ αυτό λοιπόν, το κομβικό σημείον έφθασε και ο Άσωτος, κι όπως λέγει ο Ευαγγελιστής μεταφέροντας επακριβώς την διήγηση του Κυρίου, ερχόμενος σε συναίσθηση του εαυτού του και της εξαθλίωσης του, είπε:

«Πόσοι μισθίοι του Πατρός μου περισσεύουσιν άρτων εγώ δε λιμών απολλύμαι. Αναστάς πορεύσομαι προς τον Πατέρα μου».

Ιδού η μεγαλειώδης απόφαση! Ιδού η θύρα, που με την προαίρεσή μας την ανοίγουμε και τη διαβαίνουμε οδεύοντας προς την λύτρωση! Η νοητή θύρα της μετανοίας!

Είναι αυτό το στάδιο που η αρχική δυναμικότητα για επιστροφή εμπλέκεται με λογισμούς που αφορούν την αναξιότητά μας και την αίσθηση της οδύνης για την σοβαρότητα των αμαρτημάτων μας… Ωστόσο, ο Σωτήρας Χριστός, μέσα από τους παραβολικούς λόγους Του, μας δίνει νέα ώθηση! Ο μετανοημένος Άσωτος δεν εμμένει στις ενοχικές σκέψεις του -ώστε να οπισθοδρομήσει και πάλι- αλλά γνωρίζοντας ενδόμυχα την βαθειά Αγάπη του Πατέρα του, παρακάμπτει τους εσωτερικούς ανασταλτικούς λογισμούς του και αποφασισμένος να ομολογήσει –δηλαδή μετανιωμένος να εξαγορεύσει τις αμαρτίες του- λέγει, διδάσκοντάς μας τον τρόπον με τον οποίον θα πρέπει να προσερχόμασθε στο Μυστήριο της Εξομολογήσεως:

«Πάτερ ήμαρτον εις τον ουρανόν και ενώπιόν σου. Ουκέτι ειμί άξιος κληθήναι υιός σου. Ποίησόν με ως ένα των μισθίων σου»!

Η πλήρης συναίσθηση της αμαρτωλότητος, αδελφοί μου, οδηγεί στην μετάνοια και κατόπιν εις την ταπείνωση… Ο συνειδητά μετανοημένος αμαρτωλός, γνωρίζει το βάθος στο οποίον έπεσε και αισθάνεται ντροπή κι ευγνωμοσύνη για την παραμικρή δωρεά από τον Θεό. Όπως εύκολα μπορούμε να κατανοήσουμε, μετάνοια και υπεροψία δεν είναι δυνατό να συνυπάρξουν…

Ευρισκόμενοι εις την Ιερά Μονή της Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολυτρίας, να σταθούμε λίγο στο ρήμα «αναστάς». «Αναστάς» λοιπόν, ο Άσωτος «ήλθεν εις τον πατέρα του», που σημαίνει ότι αλλάζοντας ή  υιοθετώντας μία νέα και ορθή στάση στη σκέψη του, απεφάσισε να γυρίσει στον δρόμο που θα οδηγούσε και στην ανάσταση της ψυχής του!

Ας δούμε όμως την συμπεριφορά του πατρός (Θεού), ο οποίος συναισθανόμενος πολύ νωρίτερα την επιστροφή του αγαπημένου υιού του, βγήκε στον δρόμο και τον υποδέχθηκε μην αφήνοντάς τον έτσι, να υποστεί μεγαλύτερη ταπείνωση κτυπώντας την θύρα του πατρικού του, ως να ήταν ένας ξένος!  Ανοίγει την θερμή αγκαλιά Του, ο φιλόστοργος Πατήρ και ζεσταίνει την καταψυχραμένη καρδία του τέκνου Του! Τον καταφιλεί στον τράχηλο και με την Αγάπη Του ρίχνει θεραπευτικό βάλσαμο στις βαθιές πληγές του! Η Πατρική φιλευσπλαχνία σβήνει κάθε κακή ανάμνηση από την φυγή και την ασωτία! Τι μεγαλειώδης υποδοχή!!! Και η συνέχεια ακόμη πιο συνταρακτική… Δίνει, γεμάτος χαρά, εντολή στους υπηρέτες Του:

«ἐξενέγκατε τήν στολήν τήν πρώτην καί ἐνδύσατε αὐτόν καί δότε δακτύλιον εἰς τήν χεῖραν αὐτοῦ καί ὑποδήματα εἰς τούς πόδας. Ἐνέγκαντες τόν μόσχον τόν σιτευτόν θύσατε, καί φαγόντες εὐφρανθῶμεν»!

Τί απροϋπόθετη και γνήσια αγάπη!

Αυτό το περιστατικό, αδελφοί μου, είναι το Μυστήριο της Εξομολογήσεως! Είναι η υποδοχή που επιφυλάσσει ο Πανάγαθος Θεός σε αυτούς που θα αποφασίσουν να εγκαταλείψουν την οδό της αμαρτίας και με ειλικρινή διάθεση μετανοίας,  επιστρέψουν εις την Εκκλησία Του! Τότε, ο Πατήρ, δίδει εντολή στους πιστούς υπηρέτες Του, τους Ιερείς, μέσω της συγχωρητικής ευχής, «να ενδύσουν» και πάλι τον πρώην αμαρτωλό με τον «πρώτο χιτώνα» του -δηλαδή αυτόν του Βαπτίσματος- και προσκαλώντας όλους σε ένα «Δείπνο» -αυτό του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας- εορτάζουν τρώγοντας «τόν μόσχον τόν σιτευτόν», δηλαδή το Σώμα και το Αίμα του Υιού του- μετέχοντας έτσι στην Βασιλεία Του!

Ωστόσο, η απέραντη σοφία του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού δεν τελείωσε την διήγηση σ’ αυτό το σημείο των πανηγυρισμών για την επιστροφή του Ασώτου αφού στην ιστορία υπάρχει κι ένας ακόμη χαρακτήρας, στου οποίου το πρόσωπο εκφράζονται όλοι αυτοί οι άνθρωποι που φαινομενικά δεν αμαρτάνουν αλλά τελικώς χάνουν τον μισθό τους εξαιτίας του φθόνου και της χαιρεκακίας…

Ο πρεσβύτερος λοιπόν, υιός, αυτός που πάντοτε ήταν πλησίον του πατρός και ποτέ όπως καυχιόταν δεν προκάλεσε σκάνδαλο, το οποίο θα τον λυπούσε, επέστρεψε το βράδυ από τους αγρούς όπου εργαζόταν κι ακούγοντας τη μουσική και τις χαρούμενες φωνές, έκπληκτος   πληροφορήθηκε την επιστροφή του μικρότερου αδελφού του… Με σκοτεινιασμένο το πρόσωπο από τον φθόνο και την πικρία, αρνούμενος να εισέλθει στην εστία, ανάγκασε τον πατέρα του να εξέλθει προκειμένου να τον παρακαλέσει να συμμετέχει κι αυτός εις την μεγάλη χαρά της οικογενείας. Μάταια, όμως!

Το σαράκι της ζήλειας ήδη κατέτρωγε τα σωθικά του! Κι ενώ άρχισε να απαριθμεί τα ελαττώματα του Ασώτου, με τα ίδια του τα λόγια «έσκαβε» το δικό του λάκκο καθώς απογύμνωνε την αφιλάδελφη, μικροπρεπή ψυχή του! Κατόπιν, άρχισε ο δυστυχής πρώην αφοσιωμένος υιός, να υπεραίρεται λέγοντας εις τον πονεμένο Πατέρα:

«Ἰδοῦ τοσαῦτα ἒτη δουλεύω σοι καί οὐδέποτε ἐντολήν σου παρῆλθον∙ ὃτε δέ ὁ υἱός σου οὗτος, ὁ καταφαγῶν σου τόν βίον μετά πορνῶν ἦλθεν, ἒθησας αὐτῷ τόν μόσχον τόν σιτευτόν»

και συνεχίζοντας:

«Ουδέποτε έδωκας έριφον ίνα μετά των φίλων μου ευφρανθώ»!

Αλίμονο, αγαπητοί μου, πόσες φορές κι εμείς δεν υιοθετήσαμε μια τέτοια συμπεριφορά έναντι του Δικαίου Θεού και έναντι των μετανοημένων αδελφών μας;

Πόσες φορές δεν αξιώσαμε με υπερηφάνεια και λογιστική διάθεση από τον Θεό, να μας «πληρώσει» για αυτά που εμείς διαχειριζόμαστε αλλά στην πραγματικότητα είναι δικά Του;

Πόσες φορές δεν απαξιώσαμε συνανθρώπους μας που βασανίζονται από κάποιο πάθος, ως να είμαστε θεοί κριτές;

Δυστυχώς, οι χριστιανοί, οι οποίοι είμαστε εντός της Εκκλησίας βασανιζόμαστε συχνά από την «ασωτία» του πρεσβυτέρου υιού… Κι έτσι, βουτηγμένοι μέσα στην έπαρσή μας, απαιτώντας από τον Θεόν, ως ανταπόδοση για τις «υπηρεσίες» μας, ζητούμε ένα «ερίφιο» όχι για να συνεορτάσουμε μαζί Του… αλλά απομονωμένοι και ξενιτεμένοι στην μακρινή «πολιτεία» των παθών μας να το γευθούμε απομακρυσμένοι από Αυτόν…

Οδεύοντας, προς τη 2η εβδομάδα του Τριωδίου, θα πρέπει χριστιανοί μου, να σκάψουμε βαθιά μέσα μας και να ξεριζώσουμε τόσο το πάθος της ασωτίας όσο και τα πάθη της υπερηφανείας, του φθόνου και της αχαριστίας προς τον Φιλάνθρωπο Θεόν. ‘Έπειτα, οπλισμένοι με την ρομφαία της ειλικρινούς μετανοίας και της ταπεινώσεως, θα καταφέρουμε να προχωρήσουμε σηκώνοντας τον ελαφρύ -με τη Χάρη του Κυρίου- Σταυρό μας, και να φθάσουμε στον τελικό στόχο μας, που είναι η Ανάστασις!

Αμήν.

Α.Τ για το orthodoxia.online