Το Σάββατο 2 Φεβρουαρίου 2019 έγινε μνημόσυνο στον κοιμητηριακό Ναό των Αγίων Πάντων της Ιεράς Μονής Οσίου Γρηγορίου Αγίου Όρους, υπέρ αναπαύσεως της ευσεβούς ψυχής του Μοναχού Νικόδημου Γρηγοριάτη.
Πέρασαν ήδη δέκα χρόνια από την κοίμηση του πατρός Νικοδήμου, του μακαριστού φίλου και αδελφού μας Αγιορείτου μοναχού. Ένας από τους πολλούς μοναχούς της εκκλησίας μας που βίωσε την αρετή της υπακοής, μέσα κι έξω από την μονή της μετανοίας του στον κόσμο, το ίδιο. Πράγματι η υπακοή του ως αίμα πνευματικόν ζωοποιούσε όλη του την ύπαρξη και ως αλλήλων μέλη η ύπαρξη του όλη την κοινωνία.
Όλοι θυμόμαστε πως ξεκίνησε την ευλογημένη «εξορία» από το μοναστήρι του ο πατέρας Νικόδημος. Η ανυπόκριτη υπακοή που είχε μέχρι το τέλος της ζωής του στον χαρισματούχο γέροντα του, πατέρα Γεώργιο Καψάνη τον Γρηγοριάτη, καταφλέγει και τα εναπομείναντα ψεγάδια της ανυπακοής των πρωτοπλάστων που κουβαλά η ανθρώπινη φύση.
Μέσα από το σχέδιο του Θεού έρχεται να διακονήσει έως την τελευταία ρανίδα της υγείας και της υπομονής του την βασανισμένη και φιλάσθενη κυρία Χρυσούλα την μητέρα του.
Μαζί με αυτήν εκατοντάδες άνθρωποι αγκαλιάζονται από την πρόνοια του Θεού καθώς περνούν και δροσίζονται από το νέο επιπρόσθετο ασκητήριο και μετόχι του Αγίου Όρους στον Πειραιά. Η οικία του έγινε αναπάντεχα ένα από τα ασκητήρια που εγκαινίασε η χάρις του Θεού με την άφιξη του εκεί από την πρώτη κιόλας ημέρα.
Άλλη μία περίπτωση που έτυχε ένας μοναχός να βρίσκεται μέσα σε μια πόλη, θα ισχυριστεί κάποιος που δεν τον γνώρισε από κοντά. Άλλος ένας ολόφωτος φάρος, θα αντιλέξουμε εμείς σθεναρά που είχαμε την ευλογία να βρεθούμε δίπλα του εξιστορώντας τα θαυμαστά γεγονότα που βιώσαμε.
Όμως τι είναι εν τέλει και τι ρόλο έπαιξε ο π. Νικόδημος στην μεταξύ μας αγάπη κι επικοινωνία; Στην έμφυτη από τον Δημιουργό ψυχική ανάγκη των ανθρώπων για το οξυγόνο που δίδεται με την αναζήτηση του Θεού μέσω των Αγίων Γραφών και των αρετών; Ποιος ο ρόλος του στο ξεκαθάρισμα του ελπιδοφόρου ορίζοντος του Θεού από τα σύννεφα της απιστίας μας; Τι μας έμαθε ότι προσφέρει η ολοκληρωτική άφεση του πιστού ανθρώπου στην πανταχού παρών παρουσία του Θεού Πατέρα στην ζωή μας και εν συνεχεία σε όλον τον κόσμο.
Ο πατέρας Νικόδημος δεν ήταν απλά ένας ακόμα καλά διαβασμένος μοναχός που ήξερε να αποστηθίζει και να διδάσκει τις γραφές. Ο μοναχός Νικόδημος μιλούσε για τον Χριστό ζώντας και αναπνέοντας την Αγία Γραφή ή καλύτερα να πούμε εισέπνεε τον Χριστό. Η αποστολική διδαχή του λόγου του Θεού των είκοσι αιώνων μέσω των πατέρων, δεν τον αποξένωσε από την σύγχρονη ζωή της καθημερινότητας. Η Ορθόδοξη ζωή είχε γίνει ένα με το πνεύμα και το σώμα με τον νου και τις κινήσεις του. Η αδιάλειπτος ταπεινή προσευχή του με τον Κύριο υμών Ιησού Χριστό, του φανέρωνε συνεχώς τον ορθό τρόπο και δρόμο. Οι αρετές του δεν επισκίασαν ποτέ και σε καμία περίπτωση το θέλημα του Χριστού για τον κόσμο και τον άνθρωπο. Με σαφή τρόπο ζούσε και μεταλάμβανε έναν Υιό τον Θεάνθρωπο Χριστό, άρα κι έναν δρόμο πορείας προς τον Θεό Πατέρα, τον ορθόδοξο εν Αγίω Πνεύματι.
Οι αρετές που δεν του έλειπαν τον κοσμούσαν ως εργαλεία προς την πνευματική του αναζήτηση. Ήσαν έντονες φωτίζουσες διαχωριστικές γραμμές που υπενθύμιζαν τον διπλανό και αντίθετο καταστροφικό δρόμο των παθών. Έχοντας όμως τα ψυχικά μάτια κολλημένα στην οδό, οι διαχωριστικές γραμμές πάντα περνούσαν σε δεύτερη μοίρα για τον Νικόδημο. Ήσαν σχεδόν αχρείαστες, για τον έμπειρο εις στον αόρατο πόλεμο μοναχό. Εξάλλου ποιος λογικός άνθρωπος θα περπατούσε πάνω στις γραμμές κι όχι πάνω στην οδό; Ποιος νοήμων άνθρωπος θα αψηφούσε την οδό για τις γραμμές;
Τον Κύριο του και Θεό του για τις αρετές ; Δηλαδή, θα πει καλοδιάθετα κάποιος από εμάς, μήπως δεν χρειάζονται οι αρετές για την ανάβαση του πνευματικού ανθρώπου προς τον Θεό; Είναι αυτό ποτέ δυνατόν;
Εμείς οφείλουμε να απαντήσουμε Ευαγγελικά. Χρειάζονται όντως, τόσο όσο όμως για να μορφωθεί και να σκηνώσει μέσα μας ο Χριστός!! Όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε Χριστόν ενεδύσασθε, αλληλούια, έψελνε συχνά ο π. Νικόδημος. Ο Χριστός ο κύριος της ζωής και του θανάτου, ήρθε για να ξεπεράσουμε δι αυτού και τον νόμο και τις αρετές. Είναι το Α και το Ω για όλους και για όλα, έγινε τα πάντα τις πάση. Πολύ σωστά πνευματικός ιερέας σε κήρυγμα του εξεδήλωσε την εύλογη απορία, πως θέλουμε την ίαση του ασθενούς πνευματικά ανθρώπου όταν τον αποκόπτουμε από το φάρμακο. Φυσικά φάρμακο εννοούσε την Θεία Κοινωνία, δηλαδή τον ίδιο τον Χριστό.
Πρέπει να προσέχουμε αδελφοί μου τα σκαμπανεβάσματα που μας δημιουργούν οι αρετές. Θέλουμε ή δεν θέλουμε τον Χριστό και το θέλημα του στην ζωή μας και στην κοινωνία μας; Αναζητούμε την παρηγοριά και την αγάπη του Χριστού μεταξύ μας ή όχι; Θέλουμε ή δεν θέλουμε την εκπλήρωση της πρόνοιας του Θεού Πατρός μέσω του σαρκωθέντος Υιού και του Αγίου πνεύματος του; Αναζητούμε τον Χριστό ή μέσω άλλων παραδρομών, τον χάνουμε;
Ο εωσφόρος έμπλεος από το φως των αρετών, χωρίς όμως Θεό εν ριπή οφθαλμού γίνεται διάβολος! Ας μην ξεχνούμε και τον αγαπητό τελώνη που είχε κατήγορο τον αποκρουστικό, έμπλεο από αρετές κατά τα άλλα, μεγάλο υποκριτή φαρισαίο.. Εάν όλοι πιστεύουμε στην πρόνοια του Θεού και στην μία αλήθεια την Χριστό αλήθεια, τότε βρισκόμαστε συμπολεμιστές με τον πατέρα Νικόδημο στην μάχη εναντίον των σκοτεινών δυνάμεων και των ακολούθων τους.
Ο Νικόδημος υπήρξε καταλύτης στην μεταξύ μας αγάπη κι επικοινωνία, στην αναζωογόνηση των Αγίων γραφών και των αρετών που στηρίζουν την κοινωνία, ένεκεν όμως της πηγής αυτών, φυσικά τον Υιό του Θεού τον Χριστό. Επίσης στην βεβαιώπιστη ενίσχυση της ελπίδας του πανταχού παρόντος Θεού στην ζωή όλου του κόσμου, ορατού και αοράτου.
Η παλαιά διαθήκη και οι φιλόσοφοι των αρετών δίνουν την πνευματική σκυτάλη της κοσμοθεωρίας στην καινή διαθήκη όταν γεννιέται στον κόσμο ο Χριστός. Η παλαιά και η καινή διαθήκη απονέμει στέφανο και φόρο τιμής αυτήν την σκυτάλη στον Χριστό, τον εναθρωπήσαντα Θεό. Ο Κύριος, μέσω των Αγίων αποστόλων του μας εμπιστεύεται την πνευματική σκυτάλη και το πανάγιο σώμα του που έγινε πλέον η εκκλησία του παρατεινόμενη εις τους αιώνας, ως αγία παρακαταθήκη που με τον σταυρικό του θάνατο και την ανάσταση του, ευλογεί την πορεία της. Για να μπορούμε να αποκτήσουμε όλοι όσοι την αποδέχονται ως δώρο τον δωροθέτη Θεό και την αγάπη του την σταυροαναστάσιμη.
Λέγει ο Κύριος μέσω του ευαγγελίου του, εγώ ειμή η οδός, εγώ ειμή η αλήθεια, εγώ το φως, εγώ η ανάσταση ζώντων και νεκρών, πιο ξεκάθαρα δεν γινόταν να μας μιλήσει. Όσο για τις αρετές των ανθρώπων ο απόστολος Παύλος γράφει και νεκρούς να αναστήσετε εάν σας λείπει η αγάπη μοιάζετε με κύμβαλα αλαλάζων. Ο ευαγγελιστής Ιωάννης εμβαθύνει περισσότερο, καθώς διευκρινίζει σε εμάς την έννοια της αγάπης και για ποια αγάπη ομιλεί ο απόστολος Παύλος. Τονίζοντας ξεκάθαρα σε όλους μας με αυτήν του την φράση, ο Θεός Αγάπη εστί και ο μένων εν τη Αγάπη εν τω Θεό μένει, η έννοια της αγάπης παίρνει πλέον σάρκα και οστά γίνεται για τον κόσμο και την σύσταση του η Εσταυρωμένη Αγάπη.
Οπότε αρετές ή δρόμος προς τον Θεό άνευ του Θεού, ακόμα κι όταν ομιλούμε με ή για αγάπη δεν υφίσταται, είναι νεκρές και ανενέργητες ή στην καλύτερη των περιπτώσεων για το θεαθήναι των ανθρώπων. Οι αυτόνομες αρετές γίνονται αυτόματα πάθη. Πάθη, που μας υποδουλώνουν στο εγώ και μας αποξενώνουν μια και για πάντα από τον δημιουργό και τους αδελφούς μας.
Ο πατέρας Νικόδημος, πολλάκις μας τόνιζε την κυριολεκτική σημασία του Θεού Χριστού στην ζωή μας. Χρειαζόμαστε τον Θεό στο κάθε μας βήμα στην κάθε μας ανάσα άνευ εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν έλεγε συχνά πυκνά και μας θύμιζε το, αχρείοι δούλοι του Κυρίου μας, ακόμα και εάν έχουμε πετύχει όλες τις εντολές του.
Πόσο εγωιστικά θα μπορούσε να τα εκλάβει αυτά τα λόγια κάποιος που πιστεύει ότι αυτές οι φράσεις ειπώθηκαν από τα οποιαδήποτε ανθρώπινα χείλη; Όμως αυτά τα ανείπωτα μέχρι εκείνη τη στιγμή και τολμηρά λόγια γλυκό ευωδιάζουν από το πανάχραντο στόμα του Υιού του Θεού από τότε μέχρι τώρα. Ενός Θεού, που ήρθε στην γη, αφού εκκένωσε εαυτόν για να λάβει την ανθρώπινη βορβορώδης πεσμένη φύση και στην συνέχεια να την αναστήσει ως τον ουρανό. Ενός Εσταυρωμένου Θεού που καταδεικνύει έτσι σε εμάς το μεγαλείο της ταπείνωσης και της απέραντης αγάπης του για τον κόσμο, σε όλους τους ανθρώπους. Πόσο ωραία και παρήγορα ακούγονται τώρα αυτά τα λόγια με αυτήν την προοπτική σε αυτούς που πιστεύουν στον Χριστό ως Θεό αφού σταματούν να είναι κούφιες μη εφικτές υποσχέσεις ενός απλού ανθρώπου. Γίνονται πιο γλυκά κι από το μέλι όταν περνούν από την ανθρώπινη διάσταση στην Θεανθρώπινη την θεολογική, στα ώτα των πιστών μαθητών του Κυρίου.