Πατήρ Αθανάσιος Μυτιληναίος: Τι είναι αυτό που απομακρύνει τον άνθρωπο από τον Θεό;
1. Το ίδιον θέλημα
Το πρώτο και σημαντικότερο είναι το ίδιον θέλημα. Σκεφτείτε πόσο καθοριστικό είναι αυτό! Οι πρωτόπλαστοι έχασαν την επικοινωνία τους με τον Θεό στον Παράδεισο, επειδή ακολούθησαν το δικό τους θέλημα αντί για το θέλημα του Θεού.
Ο Θεός τους είπε να μην φάνε από τον καρπό, αλλά εκείνοι έκαναν το δικό τους. Γι’ αυτό, μέσα στον χριστιανισμό, η πνευματική προσπάθεια επικεντρώνεται στο να καταπολεμήσουμε το ίδιον θέλημά μας.
Υπακοή στον Θεό σημαίνει ότι ακολουθούμε το θέλημά Του. Αν το θέλημά Του μας λέει, μέσω της Αγίας Γραφής και της Εκκλησίας, να πράξουμε κάτι, τότε οφείλουμε να υπακούσουμε. Ο Απόστολος Παύλος τονίζει ότι ο Ιησούς Χριστός, ο νέος Αδάμ και το απόλυτο πρότυπο του ανθρώπου, έγινε «υπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δε σταυρού». Δηλαδή, υπάκουσε στον Θεό μέχρι τέλους, ακόμα και μέχρι τον σταυρικό θάνατο.
Έτσι, αν θέλουμε να μείνουμε κοντά στον Θεό, πρέπει να μάθουμε την υπακοή στο θέλημά Του.
2. Η γοητεία του ανθρωπίνου λόγου
Το δεύτερο στοιχείο που απομακρύνει τον άνθρωπο από τον Θεό είναι η γοητεία του ανθρωπίνου λόγου, δηλαδή ο ορθολογισμός.
Ο άνθρωπος τείνει να εμπιστεύεται μόνο τη δική του λογική και να απορρίπτει ό,τι δεν μπορεί να κατανοήσει. Η ανθρώπινη σκέψη έχει δύναμη, μπορεί να αναπτύξει την επιστήμη, τη φιλοσοφία, αλλά όταν γίνεται απόλυτη και αυταρχική, οδηγεί στην πτώση.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η «μαγεία της αυτοθέωσης». Όταν ο άνθρωπος απορρίπτει τον Θεό και θέλει να αυτονομηθεί, λέγοντας:
«Δεν σε χρειάζομαι, Θεέ, μπορώ μόνος μου!»,
τελικά πέφτει σε πλάνη και αυτοκαταστρέφεται.
3. Η μαγεία της αυτοθέωσης
Το τρίτο στοιχείο είναι η μαγεία της αυτοθέωσης, δηλαδή η επιθυμία του ανθρώπου να γίνει «θεός» μόνος του, χωρίς τον Θεό.
Αυτό είναι το αμάρτημα της υπερηφάνειας, που οδηγεί στην πλήρη απομάκρυνση από τον Θεό. Ο άνθρωπος θέλει να κάνει τα πάντα μόνος του, χωρίς εξάρτηση από τον Δημιουργό του.
Το αποτέλεσμα της απομάκρυνσης από τον Θεό
Στο τέλος, ο άνθρωπος που ακολουθεί αυτόν τον δρόμο καταλήγει σαν τον πληγωμένο της παραβολής του Καλού Σαμαρείτη:
πληγωμένος, μισοπεθαμένος, εγκαταλελειμμένος στην άκρη του δρόμου.
Κι όμως, ο Θεός, τον οποίο αρνήθηκε, είναι εκείνος που τελικά έρχεται να τον σώσει. Ο Θεός γίνεται άνθρωπος, τον σηκώνει, τον φέρνει στην Εκκλησία (το πανδοχείο της σωτηρίας) και τον θεραπεύει με τα Μυστήρια και τη χάρη Του.
Ο εσωτερικός αγώνας του ανθρώπου
Πολλοί άνθρωποι νιώθουν αυτή τη σύγκρουση μέσα τους. Ένας φίλος μου, που πάλευε με τον ορθολογισμό, κάποτε μου έγραψε:
«Θεέ μου, πιάσε με από τα αυτιά και φέρε με κοντά Σου, να γλιτώσω από αυτά τα μονοπάτια!»
Αυτό το αίσθημα της πνιγμονής, της ανάγκης για σωτηρία, το έχουν πολλοί. Όμως, συχνά δεν θέλουμε πραγματικά να αλλάξουμε. Ο Άγιος Αυγουστίνος είπε κάτι πολύ χαρακτηριστικό:
«Παρακαλούσα τον Θεό να με απαλλάξει από τα πάθη μου… αλλά ενδόμυχα ήθελα να αργήσει να το κάνει, γιατί αγαπούσα τα πάθη μου!»
Αυτός είναι ο λόγος που δεν απαλλασσόμαστε από τα πάθη μας:
Δεν τα έχουμε μισήσει πραγματικά.
Ο Χριστός είπε:
«Όποιος δεν απαρνηθεί τούτο, εκείνο, και μάλιστα την ίδια του τη ζωή, δεν μπορεί να γίνει μαθητής μου».
Αν θέλουμε πραγματικά να σωθούμε, πρέπει να μάθουμε να απορρίπτουμε τον αμαρτωλό, παλιό μας εαυτό και να ακολουθήσουμε τον Χριστό.
Πατήρ Αθανάσιος Μυτιληναίος