“Η συνάντηση με τον Γέροντα Σιλουανό συνέβη ως εξής. Ήμουν πολύ ντροπαλός και δεν μπορούσα να απευθυνθώ μόνος μου σε αυτόν. Μια ημέρα με επισκέφθηκε ένας μοναχός που είχε σπουδάσει μηχανολόγος.
Είχε πάει στον Άθωνα πριν από μένα. Και να, τη δεύτερη, ίσως και την πρώτη ημέρα του Πάσχα του 1930, έρχεται και μου λέει: – Πάτερ Σωφρόνιε, πώς μπορώ να σωθώ; Εγώ, μη γνωρίζοντας πώς έπρεπε ουσιαστικά να του απαντήσω, είπα:
– Να στέκεσαι στα όρια της απογνώσεως, και όταν δεν μπορείς άλλο, τότε να απομακρύνεσαι απ’ αυτά· κάθισε και πιές ένα φλυτζάνι τσάι. Και του πρόσφερα το τσάι, όπως συνήθιζα στους επισκέπτες μου. Μετά από μένα ο μοναχός πήγε στον Γέροντα Σιλουανό και είπε: «Να, ήμουν στον π. Σωφρόνιο και μου είπε αυτό το πράγμα». Την άλλη ημέρα στην αυλή του μοναστηριού από τη μία πλευρά προχωρούσε ο Γέροντας και από την άλλη εγώ. Από σεβασμό απομακρύνθηκα για να του ανοίξω δρόμο, αλλά αυτός ήρθε να με συναντήσει και μου είπε:
– Σας επισκέφθηκε χθες ο π. Βλαδίμηρος; Και ο πρώτος λόγος που του πρόφερα ήταν: – Έσφαλα; Και αυτός είπε: – Όχι, είχατε δίκαιο, αλλά αυτό δεν ήταν στα μέτρα του. Ελάτε σε μένα· θα ήθελα να μιλήσουμε. Τότε μου έδωσε σημειώσεις από τη ζωή του για τον πνευματικό αγώνα, όταν δεν μπορούσε να υπερνικήσει μέσα του την αμαρτία στο επίπεδο των λογισμών· δηλαδή όταν στο νου υπάρχουν λογισμοί κατακρίσεως, στην καρδιά γεννιέται αντιπάθεια, ψυχρό βλέμμα, απώθηση ανθρώπου, αδιαφορία προς αυτόν κλπ. Μία νύχτα, κατά την οποία ο ίδιος βρισκόταν στα όρια της απογνώσεως, προσευχήθηκε στον Θεό: «Πώς μπορώ να ξεφύγω από αυτή;». Τότε του δόθηκε η απάντηση:
«Κράτα τον νου σου στον άδη και μην απελπίζεσαι». Και ο λόγος αυτός ήταν γι’ αυτόν η αρχή της νίκης· ήταν το άνοιγμα προς την οικουμενική αγάπη. Τότε έπαψε να φοβάται· καταδίκαζε τον εαυτό του στον άδη και εξαφανιζόταν κάθε κατάκριση για τους ανθρώπους· έμενε μόνο η συμπόνια.
Είναι δύσκολο να το εξηγήσεις. Και ανάλογα με το μέτρο στο οποίο βρίσκεται ο άνθρωπος σ’ αυτή την κατάσταση, πραγματικά δεν κατακρίνει, δεν απορρίπτει, τα υπομένει όλα, θέλει για όλους το καλό· το Πνεύμα του Θεού είναι εύκολο να εμφανισθεί και να εγγίσει τον άνθρωπο. Και έτσι εμπνεύστηκε ο Σιλουανός. Η έμπνευση αυτή είναι η έλευση του Αιωνίου Πνεύματος του Θεού (στην οποία περικλείεται η αρχική έννοια του όρου έμπνευση). Μου έδωσε λοιπόν τις σημειώσεις του και συζητήσαμε μαζί. Από τότε εκείνος έγινε για μένα το πρώτο και κύριο στήριγμα όλης της μετέπειτα ζωής μου.”
Πηγή: Αρχιμανδρίτου Σωφρονίου: «Γράμματα στη Ρωσία», Μετάφρασις από τα ρωσικά Αρχιμ. Ζαχαρία, Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ Αγγλίας, 2009, σελ. 19-20