Ορθοδοξία

Ο π. Σεραφείμ Ρόουζ και η «ασθένεια της ορθότητας»

Ο π. Σεραφείμ Ρόουζ και η προφητεία του γέροντα Ιγνατίου του Χαρµπίν

Newsletter

   

Το πρώτο και σημαντικό πράγμα δεν είναι διόλου το “σωστό”, αλλά η χριστιανική αγάπη και η αρμονία. […]

Κηρύσσοντας την εσωτερική Ορθοδοξία της καρδιάς, ο π. Σεραφείμ προειδοποίησε ενάντια στον «μαθηματικό υπολογισμό» και την επίκριση. Προσδιόρισε αυτό ως πειρασμό της επακόλουθης «εξωτερικής φρόνησης».

«Μερικές φορές» είπε «ο ζήλος κάποιου για την “Ορθοδοξία” (σε εισαγωγικά) μπορεί να είναι τόσο υπερβολικός που επιφέρει μια κατάσταση παρόμοια με αυτήν που ανάγκασε μια ηλικιωμένη Ρωσίδα να παρατηρήσει σχετικά με έναν ενθουσιώδη Αμερικανό νεοφώτιστο:

“Καλά, βεβαίως είναι ορθόδοξος, εντάξει – αλλά είναι αυτός χριστιανός;”. Να είσαι “ορθόδοξος αλλά όχι χριστιανός” είναι μια κατάσταση που έχει ένα ιδιαίτερο όνομα στη χριστιανική γλώσσα: σημαίνει να είσαι ένας Φαρισαίος, να είσαι τόσο κολλημένος στο γράμμα των κανόνων της Εκκλησίας, που κάποιος χάνει το πνεύμα που του δίνει ζωή, το πνεύμα του αληθινού χριστιανού».

Ο π. Σεραφείμ συμφωνούσε με τον προφήτη άγιο Ιγνάτιο Μπραντσανίνωφ, του δεκάτου ενάτου αιώνα, στη διδασκαλία ότι μόνο εκείνοι που αισθάνονται τη Βασιλεία του Θεού στις καρδιές τους θα είναι σε θέση να αναγνωρίσουν την αληθινή φύση του Αντιχρίστου όταν έλθει.

«Στον προτεσταντικό κόσμο, έχουμε πολλά παραδείγματα ανθρώπων με μαλακές καρδιές, οι οποίοι, για την αγάπη του Χριστού, δείχνουν καλοσύνη σε άλλους ανθρώπους. Αυτό είναι ο βασικός χριστιανισμός. Δεν πρέπει, βιώνοντας την ορθόδοξη ζωή, να σκεφτόμαστε ότι μπορούμε να είμαστε ψυχροί και σκληροί και σωστοί και να είμαστε ακόμα χριστιανοί. Με το να είμαστε σωστοί, αυτή είναι η εξωτερική πλευρά του Χριστιανισμού. Είναι σημαντικό, αλλά όχι πρώτης σπουδαιότητας. Πρώτης σπουδαιότητας είναι η καρδιά.

Η καρδιά πρέπει να είναι μαλακή, η καρδιά πρέπει να είναι θερμή. Εάν δεν έχουμε αυτήν τη θερμή καρδιά, πρέπει να ζητήσουμε από τον Θεό να μας τη δώσει και πρέπει να δοκιμαστούμε για να κάνουμε εκείνα τα πράγματα με τα οποία μπορούμε να την αποκτήσουμε. Προπάντων, πρέπει να δούμε ότι δεν το κατέχουμε αυτό – επειδή είμαστε ψυχροί. Επομένως, δεν θα εμπιστευθούμε τον λόγο μας και τα συμπεράσματα τις λογικής του μυαλού μας, από τα οποία πρέπει να είμαστε κάπως “ελεύθεροι”. Εάν κάνουμε αυτό, εισερχόμενοι στη μυσταγωγική ζωή της Εκκλησίας και λαμβάνοντας τη χάρη του Θεού, κατόπιν ο Θεός ο ίδιος αρχίζει να μας φωτίζει…

Ένα πράγμα που μπορεί να μας σώσει είναι η απλότητα. Μπορεί να είναι δική μας εάν στις καρδιές μας προσευχόμαστε στον Θεό να μας κάνει απλούς·

Δεχτείτε απλά την πίστη που πήρατε από τους πατέρες σας.

«Πρέπει να υπάρξει περισσότερη καρδιά στην Ορθοδοξία μας και λιγότερη “λογική των κανόνων”, που οδηγεί στη διχόνοια και το σχίσμα».

Αλλά ποιός σοβαρός ορθόδοξος χριστιανός δεν είναι σήμερα λίγο “τρελός”; Δεν ταιριάζουμε με τους τρόπους αυτού του κόσμου. Εάν ταιριάζουμε, στον σημερινό κόσμο, δεν είμαστε σοβαροί χριστιανοί… Επομένως, ας µην φοβόμαστε όταν µας λογαριάζουν σαν κάπως “τρελούς” σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο, και ας συνεχίσουμε να ασκούμε τη χριστιανική αγάπη και τη συγχώρηση που ο κόσμος δεν µπορεί ποτέ να καταλάβει, αλλά που είναι αναγκαία στην καρδιά του και την ποθεί ακόμη.

Τέλος, η χριστιανική µας στάση πρέπει να είναι αυτή που, ελλείψει µιας καλύτερης λέξης, θα αποκαλούσα απλοϊκή.
Σήμερα ο κόσμος έχει θέσει ψηλά την ιδέα να είσαι διανοούμενος, να βρίσκεσαι ανάμεσα σε πολύ κόσμο, ή να είσαι “επαγγελματίας”. Η Ορθοδοξία δεν προσδίδει καµιά αξία σε αυτές τις ιδιότητες: σκοτώνουν τη χριστιανική ψυχή. Και όμως αυτές οι ιδιότητες εισβάλλουν συνεχώς στην Εκκλησία και τις ζωές µας. (σελ. 471).

Όχι πολλά χρόνια πριν, ένας νέος υποψήφιος μοναχός πήγε να εγκατασταθεί στον Άθωνα. Μιλώντας με τον σεβάσμιο ηγούμενο της μονής, όπου επιθυμούσε να μείνει, του είπε: «Άγιε πάτερ! Η καρδιά μου φλέγεται για την πνευματική ζωή, για τον ασκητισμό, για την ακατάπαυστη κοινωνία με τον Θεό, για την υπακοή σε ένα γέροντα.

Καθοδηγήστε με, παρακαλώ, άγιε πάτερ, ώστε να μπορέσω να έχω πνευματική πρόοδο». Πηγαίνοντας στο ράφι, ο ηγούμενος πήρε ένα αντίτυπο του Δαβίδ Κόπερφιλντ του Τσάρλς Ντίκενς. «Διάβασε αυτό παιδί μου», είπε. «Αλλά πάτερ!», αντέδρασε ταραγμένος ο φιλόδοξος, «αυτό είναι μία ετερόδοξη βικτωριανή συναισθηματική συγγραφή, ένα προϊόν της δυτικής αιχμαλωσίας! Αυτό δεν είναι πνευματικό δεν είναι καν ορθόδοξο! Χρειάζομαι γραπτά πού θα μου διδάξουν την πνευματικότητα!».

Ο ηγούμενος χαμογέλασε, λέγοντας: «Μόνο αν ανακαλύψεις καταρχήν τα κανονικά, ανθρώπινα, χριστιανικά συναισθήματα και μάθεις να βλέπεις τη ζωή όπως έκανε ο μικρός Δαβίδ -με απλότητα, ευγένεια, ζεστασιά και συγχώρηση- τότε όλα τα ορθόδοξα πνευματικά κείμενα θα σε ωφελήσουν λίγο».

Αποσπάσματα από το βιβλίο του ιερομονάχου Δαμασκηνού π.Σεραφείμ Ρόουζ, Η ζωή και τα έργα του, εκδ. Μυριόβιβλος, τόμ. Γ΄, σελ. 175-179, 186-188, 302-307.