Ο Νεοφανής Άγιος Φανούριος ο θαυματουργός

Γιορτή Αγίου Φανουρίου 2022 το Σάββατο 27 Αυγούστου. Ο Νεοφανής Άγιος Φανούριος ο θαυματουργός γιορτάζει στις 27 Αυγούστου.

Ανάμεσα στο νέφος των Μαρτύρων, οι οποίοι θυσιάστηκαν εις το όνομα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, ξεχωριστή θέση κατέχει ο Νεοφανής Άγιος Φανούριος, του οποίου η μνήμη τιμάται στις 27 Αυγούστου εκάστου έτους.

Η καταγωγή του θαυματουργού Μάρτυρος, είναι άγνωστος, όπως επίσης άγνωστος παραμένει και η προέλευση της οικογενείας του. Σύμφωνα με πληροφορίες, έζησε κατά την εποχή της Τουρκοκρατίας και συγκεκριμένα όταν η Βυζαντινή Αυτοκρατορία είχε κατακλυσθεί από ορδές βαρβάρων, οι οποίοι μεθυσμένοι από τις πρόσφατες νίκες τους, έσφαζαν κάθε άνθρωπον ο οποίος δεν εδήλωνε πίστη και υποταγή στο Ισλάμ…

Στα επόμενα χρόνια, η κατάσταση επιδεινώθηκε κατά πολύ, καθώς οι βάρβαροι κατακτητές επιχειρούσαν να αλλοιώσουν μαζικά τον ελληνορθόδοξο πληθυσμό με μεθόδους ανίερες, όπως αυτή του παιδομαζώματος και του βιαίου εξισλαμισμού. Η Εκκλησία συχνά βρέθηκε μπροστά σε μεγάλα αδιέξοδα αφού αρκετές φορές στάθηκε αδύνατον γι’ αυτή να προστατεύσει ικανοποιητικώς το ποίμνιό της. Σε μία τέτοια χρονική περίοδον, ο Πανάγαθος και Πολυέλαιος Θεός φανέρωσε -προς παρηγορία και πνευματικήν ενδυνάμωση των πιστών- τον λαμπρόν στρατιώτη Του, Φανούριον!

Τον 14ον αιώνα, στο νησί της Ρόδου, κατά την διάρκεια κάποιων εργασιών αναστηλώσεως των τειχών της πόλεως, οι εργάτες εβρέθησαν μπροστά στην ανακάλυψη μιας όμορφης και ερειπωμένης εκκλησίας, στης οποίας το πλακόστρωτο υπήρχε πλήθος κατεστραμμένων εικόνων.

Ανάμεσά τους ξεχώριζε άθικτη μόνον μία η οποία απεικόνιζε έναν νεαρόν αξιωματκό που κρατούσε στο δεξί χέρι του Σταυρό πάνω από τον οποίον ευρίσκετο αναμμένο κερί. Η εικόνα παρουσίαζε επίσης την παράσταση δώδεκα σκηνών από σκληρά και μεγάλα μαρτύρια που αποκαλύπτουν ότι πρόκειται για μεγάλο και γενναίον αθλητή της πίστεως. Η χαρά των εργατών ήταν μεγάλη και το νέο για την θαυμαστή ανεύρεση διαδόθηκε ταχύτατα σε όλη την πόλη!

Κατά την χρονικήν περίοδο της Αγίας Φανερώσεως της εικόνος, Επίσκοπος Ρόδου ήταν ο Νείλος (1355-1369), ο οποίος μπόρεσε να διαβάσει επάνω της την επιγραφήν: «

Άγιος Φανούριος»… Η προσπάθειά του να βρεί αντίστοιχο όνομα στα Μαρτυρολόγια και τους Συναξαριστές ήταν μάταιη, αφού δεν εβρέθη πουθενά βίος Αγίου με παρόμοιον όνομα. Ο ευλαβέστατος Νείλος μετά την άρνηση του τοπικού διοικητού να χορηγήσει άδεια για την αναστήλωση του ναού, μετέβη στην Κωνσταντινούπολιν, όπου το αίτημά του, βρήκε τελικώς θετικήν ανταπόκριση από την Υψηλή πύλη του Σουλτάνου.

Η φανερωθείσα εικόνα του Μεγαλομάρτυρος Φανουρίου παρέχει κάποιες πληροφορίες σχετικά με τους γονείς του, οι οποίοι πρέπει να ήσαν ευσεβείς άνθρωποι που ανέθρεψαν χριστιανικά το παιδί τους. Ο ίδιος πρέπει να ήταν μορφωμένος αφού ανήκε στις ανώτερες τάξεις του στρατεύματος. Σύμφωνα με αυτήν, εμαρτύρησε σε νεαρήν ηλικία κατά τους πρώτους αιώνες του Χριστιανισμού, δεύτερον ή τρίτον αιώνα και υπήρξε Μεγαλομάρτυς εξαιτίας των πολλών και μεγάλων μαρτυρίων στα οποία τον υπέβαλλαν.

Μετά την ανέγερση του Ναού, ο οποίος βρίσκεται έως και σήμερα στην τοποθεσία της παλαιάς αγοράς της Ρόδου, ο Μεγαλομάρτυς Φανούριος επιτέλεσε και επιτελεί πλήθος θαυμάτων, ιδιαίτερα σχετιζομένων με την ανεύρεση απολεσθέντων αντικειμένων, ανθρώπων ή ζώων. Η παράδοσις της Εκκλησίας εξιστορεί ένα από τα αναρίθμητα θαύματα του προσφιλούς προς τον πιστό λαό Αγίου:

« Στα χρόνια εκείνα που οι Ενετοί εξουσίαζαν την Κρήτη, δεν επιτρεπόταν η παρουσία Ορθοδόξου Αρχιερέως εις την μεγαλόνησο. Κάποτε, τέσσερεις άνδρες αφού ταξίδευσαν από την Κρήτη προς την Κορώνη της Πελοποννήσου προκειμένου να λάβουν τη χειροτονία κατά την επιστροφή τους αιχμαλωτίστηκαν από τους Αγαρηνούς, οι οποίοι φόνευσαν τον ένα και τους άλλους τρεις μετέφεραν στα Παλάτια (Μίλητο).

Όταν ο πνευματικός τους πατήρ, ονόματι Ιωνάς, επληροφορήθη το γεγονός, ταξίδεψε μέχρι τη Ρόδο κι εκεί διαπραγματεύθηκε την απελευθέρωσή τους με τον άρχοντα Γεώργιο Πετρανή, ο οποίος είχε εμπορικές σχέσεις με τους τούρκους των Παλατίων. Λόγω όμως πολεμικών αναταραχών εις την περιοχήν η προσπάθεια να αφεθούν ελεύθεροι έγινε δυσχερέστερη.

Ο Ιωνάς, κατά την εκκλησιαστική συνήθεια, επισκέφθηκε τον μακάριο Νείλο και εκείνος του έκανε λόγο για τον Άγιο Φανούριο και τα θαύματά του, προτρέποντάς τον να επικαλεστεί την αντίληψη και βοήθειά του για το πρόβλημα που τον απασχολούσε.

Πράγματι ο πνευματικός έπραξεν όπως τον προέτρεψε ο Μητροπολίτης και μετά μερικές μέρες έφθασε μήνυμα από τα Παλάτια ότι οι εξελίξεις ήσαν θετικές. Οι αιχμάλωτοι Ιερείς με θαυμαστό τρόπον αφέθησαν ελεύθεροι κι ο πνευματικός τους πατήρ Ιωνάς από ευγνωμοσύνη προς τον Μεγαλομάρτυρα, επιστρέφοντας, μετέφερε στην Κρήτη αντίγραφο της Εικόνας του και τελούσε έκτοτε πανηγυρικά τη μνήμη του».

Οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί μέσα από την ευλαβική δημιουργία των παραδόσεων, φτιάχνουν μια νηστίσιμη πίτα την εορταστικήν ημέρα του, την «φανουρόπιτα», προκειμένου να τους φανερώσει ο Άγιος, απολεσθέντα αντικείμενα, την τύχη των ανύπανδρων κοριτσιών, εργασία στους ανέργους, την θεραπεία στους ασθενούντες και διάφορα άλλα.

Η πίτα είναι μικρή στο μέγεθος, στρογγυλή στο σχήμα και κατά την διάρκεια της ετοιμασίας της υπάρχει μια λαμπάδα αναμμένη. Γίνεται με εννέα υλικά, νηστίσιμα και αφού διαβαστεί και κοπεί σε σαράντα κομμάτια μοιράζεται στους πιστούς.

Σύμφωνα , με μία λαϊκή παράδοση της Κρήτης, η μητέρα του Αγίου Φανουρίου ήταν μεγάλη αμαρτωλή κι ο υιός της έκανε επανειλημμένες προσπάθειες για να την επαναφέρει στον δρόμο της αρετής. Παρά ταύτα, δεν υπήρξε μεταστροφή της προς τον Χριστό κι έτσι ο Άγιος υιός της κατά την διάρκεια του λιθοβολισμού του από τους ειδωλολάτρες εξέπεμψε προσευχή προς τον Κύριον με την οποία του ζητούσε να είναι Αρωγός σε όποιον θα προσεύχεται στο εξής για την σωτηρία της ψυχής της μητρός του Φανουρίου!

Έκτοτε, λέγεται -σύμφωνα με την ανεξακρίβωτη πληροφορία- ότι όταν οι πιστοί θέλουν να ζητήσουν κάποια χάρη από τον Μεγαλομάρτυρα, φτιάχνουν την «φανουρόπιτα» προκειμένου να συγχωρηθεί η μητέρα του.