Ο δρόμος για την ελευθερία

Ελευθερία η ασυδοσία;

Αποστολικό Ανάγνωσμα Κυριακής 3 Μαρτίου 2024, του Ασώτου (Α΄ Κορ. ς΄ 12-20)

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Η ΑΣΥΔΟΣΙΑ;

«Πάντα μοι έξεστιν, αλλ᾿ ουκ εγώ εξουσιασθήσομαι υπό τινος»

Η ελευθερία είναι ένα από τα μεγα­λύτε­ρα δώρα του Θεού στους ανθρώπους. Ένα δώρο όμως το οποίο εύκολα μπορούμε να στερηθούμε, αν δεν κάνουμε σωστή χρήση του. Αυ­τό μας τονίζει ο απόστολος Παύλος στην αποστολική περικοπή που ακούσαμε σήμερα: Όλα είναι στην εξουσία μου να τα κάνω, λέει, αλλά εγώ δεν θα εξουσιασθώ και δεν θα γίνω δούλος σε τίποτα.

Ο λόγος αυτός μας δίνει μια καλή αφορμή να ασχοληθούμε με το αγαθό της ελευθερίας και να δούμε συγκεκριμένα ποιά είναι η αληθινή ελευθερία και πως θα την απολαμβάνουμε.

1. Ψυχική ελευθερία

Ο Θεός μας χάρισε το μοναδικό προνόμιο που ονομάζεται ελευθερία, αυτεξούσιο, καθώς μας έπλασε «κατ᾿ εικόνα» του. Μάς έδωσε τη δυνατότητα να επιλέγουμε κατά τη θέλησή μας, όχι μόνο τους ανθρώπους που μας περιβάλλουν, που μας κυβερνούν, η το φαγητό που θα φάμε, αλλά κυρίως να επιλέγουμε το αγαθό η το κακό, την αρετή η την αμαρτία. «Παρέθηκέ σοι πύρ και ύδωρ· ού εάν θέλης, εκτενείς την χείρά σου» (Σ. Σειρ. ιε΄ 16), σημειώνει ο λόγος του Θεού στην Παλαιά Διαθήκη. Ο Θεός έβαλε ενώπιόν σου φωτιά και νερό. Όπου θέλεις εσύ, θα απλώσεις το χέρι σου. Μάς καλεί να Τον ακολουθήσουμε χωρίς να μας εξαναγκάζει σ᾿ αυτό. «Όστις θέλει οπίσω μου ακολουθείν», μας λέει. Σέβεται απόλυτα την ελευθερία που Εκείνος μας έχει χαρίσει.

Το πολύτιμο όμως αυτό προνόμιο εύκολα μπορούμε να το χάσουμε, αν δεν το χρησιμοποιήσουμε σωστά, όπως συνέβη με τον άσωτο υιό της παραβολής του σημερινού ιερού Ευαγγελίου, ο οποίος έκανε κατάχρηση της ελευθερίας του και από ελεύθερο βασιλόπουλο κατάντησε ένας στερημένος δούλος. Εκεί οδηγείται ο άνθρωπος που δεν αξιοποιεί σωστά την ελευθερία του. Εξουσιάζεται τελικά από αυτά που νομίζει ότι έχει δικαίωμα να πράξει. «Πάς ο ποιών την αμαρτίαν δούλός εστι της αμαρτίας» (Ιω. η΄ 34), τονίζει ο Κύριος. Όποιος αμαρτάνει, αιχμαλωτίζεται στα πάθη του, γίνεται δέσμιος των δαιμόνων, δούλος της φθοράς.

Αληθινά ελεύθερος επομένως είναι ο άνθρωπος που δεν είναι υποδουλωμένος στην αμαρτία, στα πάθη, στις άσχημες έξεις, σε κατώτερες εξαρτήσεις. Ο άνθρωπος αυτός βιώνει τη Χάρι του Θεού, την παρουσία του στη ζωή του. Ζει μέσα στην πνευματική ατμόσφαιρα του Θεού. «Ού το Πνεύμα Κυρίου, εκεί ελευθερία» (Β΄ Κορ. γ΄ 17), επισημαίνει ο θείος Απόστολος. Όπου είναι παρών ο Θεός, εκεί υπάρχει αληθινή ελευθερία. Πως λοιπόν θα απολαμβάνουμε το υ­πέροχο αυτό αγαθό;

2. Ο δρόμος για την ελευθερία

Ο δρόμος που οδηγεί στην αληθινή ελευθερία περνά από τη βαθιά μετάνοια. Ο άσωτος υιός της παραβολής ελευθερώθηκε πραγματικά, όταν με μετάνοια επέστρεψε στον σπλαχνικό πατέρα του. Και μας διδάσκει με το παράδειγμά του να καταφεύγουμε με μετάνοια στον Κύριο Ιησού Χριστό, τον Ελευθερωτή των ψυχών μας, κάθε φορά που βλέπουμε τις αλυσίδες των παθών να μας πνίγουν. Σ᾿ Εκείνον που συνέτριψε τον ζυγό της δουλείας του διαβόλου και μας χάρισε την αληθινή ελευθερία της ψυχής. «Εάν ο υιός υμάς ελευθερώση, όντως ελεύθεροι έσεσθε» (Ιω. η΄ 36), επιβεβαίωσε ο ίδιος ο Κύριος. Θα επισφραγίζεται δε η μετάνοιά μας με το ιερό Μυστήριο της Εξομολογήσεως. Εκεί απαλλα­σ­­σό­μαστε από τα δεσμά της αμαρτίας, την ενοχή, τους ελέγχους της συνειδήσεως, την τυραννία του διαβόλου. Από δούλοι γινόμαστε και πάλι ελεύθεροι· παιδιά του ουράνιου Πατέρα.

Η μετάνοια όμως είναι μόνο η αρχή. Χρειάζεται στη συνέχεια και αγώνας για να διασφαλίσουμε την ελευθερία μας. Απαιτείται πόλεμος, πάλη πνευματική. Θα ζούμε πραγματικά ελεύθεροι, όταν είμαστε δούλοι του Θεού· υπήκοοι του ουράνιου Βασιλιά. «Ουκ έστιν ελεύθερος, αλλ᾿ η μόνος ο Χριστώ ζών» (PG 47, 314), επισημαίνει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Ελεύθερος τελικά είναι μόνο εκείνος που ζει κατά το θέλημα του Θεού και υποτάσσεται στις θείες εντολές του. Γιά την αντίληψη του κόσμου, βέβαια, η υποταγή αυτή είναι αιχμαλωσία, περιορισμός, δουλεία. Μέσα όμως από αυτή τη φαινομενική δουλεία ο πιστός ζει την αληθινή, την «εν Χριστώ» ελευθερία.

Ελευθερία· υπέροχο αγαθό! Ακριβό προνόμιο που αποδεικνύει ότι ο άνθρωπος είναι εικόνα του Θεού. Πολύτιμο δώρο πού, αν δεν καταλάβει την αξία του, το πουλά πολύ φθηνά. Αν όμως το συνδυάσει με τη λογική, που επίσης του έχει χαρίσει ο Θεός, τότε μπορεί να δια­κρίνει τι είναι πραγματικά ωφέλιμο για την ψυχή, τι τελικά τον συμφέρει, ώστε να ελευθερωθεί από κάθε τι που τον κρατεί δέσμιο στη γή· να μείνει αδούλωτος «από του νόμου της αμαρτίας και του θανάτου» (Ρωμ. η΄ 2)· αδούλωτος ακόμη κι από τον θάνατο!

ΠΗΓΗ: Ο ΣΩΤΗΡ