Αν επιθυμείς τη σωτηρία σου, φρόντισε να ακούς τη συνείδησή σου. Να κάνεις πάντα όσα σου υποδεικνύει, και θα δεις μεγάλη ωφέλεια. Η προσοχή κάνει τη συνείδηση αγαθή, όπως λέει ο Άγιος Μάρκος, και η καθαρή συνείδηση καθιστά την προσευχή πιο θερμή και καθαρή. Και τα δύο αλληλοεξαρτώνται, γιατί έτσι έχουν οριστεί από τον Θεό.
Ο Θεϊκός Σπινθήρας της Συνείδησης
Ο Θεός, δημιουργώντας τον άνθρωπο, έθεσε μέσα του έναν θεϊκό λογισμό, φωτεινό σαν σπινθήρα, για να φωτίζει το νου του και να τον καθοδηγεί να ξεχωρίζει το καλό από το κακό. Είναι σημαντικό να διατηρούμε τη συνείδησή μας καθαρή σαν καθρέφτη, προσέχοντας πάντα για τη σωτηρία της ψυχής μας. Αυτό επιτυγχάνεται με την απομάκρυνση των αμαρτωλών επιθυμιών και την πλήρη υποταγή στη φωνή της συνείδησης.
Η Εξέταση της Συνείδησης
Ο Μέγας Βασίλειος υπογραμμίζει τη σημασία της καθημερινής εξέτασης της συνείδησης. Το να εξετάζουμε κάθε βράδυ τα έργα της ημέρας μας βοηθάει να μην αμαρτάνουμε και να αποφεύγουμε σφάλματα. Η πρακτική αυτή φωτίζει εκείνον που αναλογίζεται τα έργα του και βοηθάει στην πνευματική του ανάπτυξη.
Διατήρηση της Καθαρότητας της Συνείδησης
Ας φροντίζουμε να προστατεύουμε τη συνείδησή μας όσο ζούμε, χωρίς να της δίνουμε το δικαίωμα να μας κατακρίνει. Δεν πρέπει να πνίγουμε τη φωνή της, όσο μικρό κι αν είναι το παράπτωμα. Τα μικρά ατοπήματα μπορούν να οδηγήσουν σε μεγαλύτερα και βαρύτερα αμαρτήματα, και αυτό μπορεί να καταστρέψει τη συνείδησή μας.
Αποφυγή των Μικρών Αμαρτημάτων
Από τα μικρά ξεκινούν τα μεγάλα. Όταν αρχίζουμε να δικαιολογούμε τα μικρά παραπτώματα, εύκολα φτάνουμε να καταφρονούμε και τα μεγάλα. Η συνήθεια αυτή μπορεί να μας κάνει τελείως αναίσθητους. Γι’ αυτό πρέπει να προσέχουμε τα μικρά, ώστε να μη γίνουν μεγάλα και βαριά.
Οφέλη της Προφύλαξης της Συνείδησης
Η προφύλαξη της συνείδησης φέρνει μεγάλο κέρδος, γιατί διατηρεί την καθαρότητά της απέναντι στον Θεό και τον πλησίον, όπως λέει ο Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης. Οι μικρές αρετές και οι μικρές αμαρτίες οδηγούν σε μεγάλες συνέπειες. Γι’ αυτό, η προσεκτική και συνειδητή ζωή είναι απαραίτητη για την πνευματική μας ευημερία.