Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας εἶναι ἡ πρώτη Κυριακή τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς ποὐ ἀναφέρεται στούς χρόνους τῆς εἰκονομαχίας στή Βυζαντινή Αὐτοκρατορία καί πρωτοκαθιερώθηκε ἀπό τά μέσα τοῦ 9ου αἰ.μ.Χ. Πρόκειται γιά μια θριαμβευτική ἑορτή πού μᾶς παραπέμπει στήν ἀνάμνηση τῆς ἀναστήλωσης τῶν εἰκόνων στήν Κωνσταντινούπολη ἀπό τήν αὐτοκράτειρα Θεοδώρα τό 842. Ἐκεῖνο τό ἔτος ἡ ἀναστηλωση τῶν εἰκόνων ἑορτάστηκε μέ λαμπρό πανηγυρισμό καί λιτανεία. Ἔκτοτε στό Ἱερό ναό τῆς Θεοτόκου τῶν Βλαχερνῶν τελοῦσαν ὁλονύχτιο ἀγρυπνία, στό τέλος τῆς ὁποίας ἀκολουθοῦσε λιτανεία στήν ὁποία παρίστατο ὁ αὐτοκράτορας.
Σήμερα, σε ανάμνηση της αναστήλωσης των εικόνων, εορτάζεται σε ολους τους χριστιανικούς ναούς η «Κυριακή της Ορθοδοξίας» κατά την πρώτη Κυριακή των Νηστειών, δηλαδή 42 μέρες πριν το Πάσχα. Κατά τη λειτουργία αναγιγνώσκεται με ιδιαίτερη έμφαση περικοπή εκ της προς Εβραίους επιστολής (ια’:24-26, και 32-40), όπου εκτίθενται οι αγώνες των αγίων ανδρών της Παλαιάς Διαθήκης υπέρ της πίστεως, καθώς επίσης και περικοπή από το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο (α’ 40 κ.έ.), όπου ιστορείται η κλήση του Φιλίππου και Ναθαναήλ που ομολόγησαν τον Ιησού Χριστό ως υιόν του Θεού «Ῥαββί, σὺ εἶ ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ, σὺ εἶ ὁ Βασιλεὺς τοῦ Ἰσραήλ».
Πέραν ὅμως ἀπό τήν ἱστορική αὐτή ἀνάμνηση τῆς κατάκτησης τοῦ δικαιώματός μας νά ἀποδίδουμε λατρεία στό Θεό διά μέσου τῶν εἰκόνων-γιατί αὐτό ἀκριβῶς εἶναι οἱ εἰκόνες τί μπορεῖ νά σημαίνει γιά μᾶς αὐτή ἡ ἡμέρα;;; Ὅλες οἱ ἑορτές τῆς ἐκκλησίας μας δέν εἶναι ἁπλῶς καί μόνον ἱστορικές, ἀλλά κάτι θέλουν νά ποῦν στόν καθένα ξεχωριστά ἀλλά καί σέ ὅλους μαζί. Ἀποτελοῦν συμβολισμούς, παραλληλισμούς πρός ἐνίσχυση τῆς δικῆς μας ζωῆς. Ὅπως ἡ εἰκονα παριστάνει ἕναν ἅγιο καί πίσω ἀπό αὐτόν βρίσκεται τό μυστήριο τῆς ὅλης ζωῆς καί τοῦ ἀγῶνος του, ἔτσι καί πίσω ἀπό τήν εἰκόνα ἑνός προσώπου εἴτε τοῦ δικοῦ μας εἴτε τοῦ πλησίον μας βρίσκεται ἕνας ὁλόκληρος κόσμος ψυχικός καί πνευματικός πού μᾶς εἶναι συχνά ἄγνωστος καί ἀπροσπέλαστος. Τό πρῶτο πράγμα πού ἁρμόζει στίς ἔμψυχες εἰκόνες τοῦ Θεοῦ, στούς ἀνθρώπους εἶναι ὁ σεβασμός. Δέν μπορῶ νά προσβάλλω, νά πληγώνω, νά ἐξουθενώνω, νά χειροδικῶ σέ μιά εἰκόνα τοῦ Θεοῦ. Ἀξίζει καί μόνο γι’ αὐτό. Ἐπειδή εἶναι εἰκόνα τοῦ Θεοῦ.
Δέν μπορῶ νά κρίνω τήν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ. Ἀνήκει στόν Θεό καί Ἐκεῖνος θά τήν κρίνει. Συχνά ἀνήκουμε χρόνια στήν ἐκκλησία, κοινωνοῦμε δηλώνουμε «πιστοί» ἀλλά δέν βλέπει κανείς στή ζωή μας, στό πρόσωπό μας τά σημάδια αὐτῆς τῆς πίστεως, τῆς ἀληθινῆς σχέσης μέ τόν Χριστό. Αὐτή τή ἀληθινή εἰκόνα τοῦ ἑαυτοῦ μας ὀφείλουμε νά καθαρίζουμε, νά σεβόμαστε καί νά ἀναστηλώνουμε τακτικά, ὅταν βλέπουμε ὅτι ἔχει χάσει τήν ὀμορφιά καί τήν καθαρότητά της.
Ὁ μόνος τρόπος γιά νά ξαναβροῦμε τόν χαμένο ἀπό τήν κοσμικότητα καί τά πάθη ἑαυτό μας εἶναι ἡ ἀληθινή πίστη. Η ἀληθινή σχέση μέ τόν Χριστό ἀλλά τόν ἀληθινό Χριστό. Τόν Χριστό τῆς ἀγάπης καί τῆς συγγνώμης πού ἀποτελεῖ γιά μᾶς ἐφαλτήριο γιά τήν ἀληθινή ζωή. Καί αὐτό δέν γίνεται μόνο θεωρητικά-ἄν καί ἀπό τή μελέτη τῶν κειμένων καί τῶν λόγων φωτισμένων μορφῶν τῆς ἐκκλησίας μας μποροῦμε νά βροῦμε ἐρείσματα γιά τό ξεκίνημα τῆς ἀλήθειας μέσα μας. Γίνεται μέ πολλά καθημερινά «φάρμακα» καί τρόπους πού σταδιακά θά μᾶς βοηθήσουν νά ξαναβροῦμε τόν χαμένο μας αὐθεντικό ἑαυτό. Ἕνα τέτοιο φάρμακο εἶναι ἡ νοερά εὐχή. Τό «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ἐλέησόν με». Νά λέγεται ἁπλά, μέ πόνο, μέ διάθεση παιδιοῦ πρός τόν πατέρα. Κι ὄχι δούλου σέ ἕναν Θεό-τιμωρό μόνο ἀπό φόβο καί κάποια ἰδιοτελή προσδοκία.
Ἡ σταδιακή καί μακροχρόνια καλλιέργεια τῆς εὐχῆς μέσα μας θά δώσει καρπούς εἰρήνης, χαρᾶς καί ἀγάπης στοιχεῖα πού θά ἀκτινοβολήσουν στούς γύρω μας κι ἔτσι χωρίς νά τούς μιλᾶμε καί νά τούς κατηχοῦμε, χωρίς νά τούς πιέζουμε αὐτοί θά ὠφελοῦνται καί θά μεταστρέφονται πρός τό καλό. Τό ἄλλο κλειδί εἰσόδου στόν παράδεισο τῆς ἀληθινῆς ζωῆς εἶναι ἡ διαρκής δοξολογία, ἀκόμα καί ἄν τή ζωή μας τήν ἔχουν κατακλύσει συμφορές καί νομίζουμε ὅτι φτάσαμε στόν Ἅδη. Ὄχι, δέν ἦρθε τό τέλος. Ψιθύρισε μέ τά χείλη σου ἕνα «Δόξα Σοι ὁ Θεός» καί θά δεῖς μεγάλες ἀλλαγές κυρίως στόν τρόπο πού ἐσύ θά ἀντιμετωπίσεις τήν ὅποια δυσάρεστη κατάσταση.
Νιώσε σάν πατέρα σου τόν Θεό. Ἐπαναλάμβανε συχνά καί τακτικά τήν Κυριακή Προσευχή καί ζῆσε τήν ἀπόλύτη ἐμπιστοσύνη στά σχέδια τοῦ Θεοῦ γιά σένα καί γιά τά παιδιά σου, γιά τούς οἰκείους σου. Συνήθως φερόμαστε ὥς ἄνθρωποι μή γνωρίζοντες τόν Θεό ἤ σάν ἄνθρωποι πού φοβοῦνται τόν Θεό μήπως τούς τιμωρήσει γιά τίς ἁμαρτίες τους. Ἀλλά ἄν ξέραμε τί Θεό ἀγάπης ἔχουμε, τότε θά γέμιζε ἡ ψυχή μας μέ μέλι οὐράνιο.
Δέν χρειάζεται βία γιά νά βροῦμε τόν ἀληθινό μας ἐαυτό. Ἁπαλότητα παιδική χρειάζεται. Στιγμές ἠρεμίας καί προσευχῆς. Νά μήν ἐπιτρέπουμε νά μπαίνει μέσα μας ἴχνος κακῶν σκέψεων καί κατακρίσεων γιατί αὐτή ἡ κατάσταση διώχνει ἀπό μέσα μας τό ΑΓΙΟ ΠΝΕΥΜΑ καί χωρίς τό φωτισμό τοῦ Ἁγίου Πνεύματος δέν μποροῦμε νά δοῦμε καμιάν ἀλήθεια οὔτε σέ μᾶς οὔτε στούς ἄλλους.
Ἡ σημερινή μέρα μᾶς ὑπενθυμίζει τόν θρίαμβο τῆς ἐκκλησίας μας καί μᾶς δίνει δύναμη νά ἐλπίζουμε ὅτι κι ἐμεῖς θά μπορέσουμε νά νικήσουμε στούς δίκαιους ἀγῶνες πού ἀφοροῦν στά δικά μας ζητήματα πίστεως. Τό πλέον σοβαρό ὅμως θέμα πίστεως θά ἔπρεπε νά ἦταν ἡ ἀναζήτηση τῆς βαθείας καρδίας μέσα μας στήν ὁποία βρίσκεται ἐγκαταστημένος ὁ Χριστός. Καί βαθειά καρδιά δέν καλλιεργεῖται χωρίς εἰλικρινῆ συγχώρεση τό μέτρο τῆς ὁποίας μᾶς τό δίνει πολύ ξεκάθαρα ὁ Κύριος: «Ἐάν ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τά παραπτώματα αὐτῶν, ἀφήσει καί ὑμῖν ὁ Πατήρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος»
Ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή εἶναι ἕνα πνευματικό παράθυρο πού μᾶς δίνει τήν ἐγγύηση ὅτι ἄν ὁ ἀγώνας μας εἶναι ἔντιμος καί συνεπής, τό ἀποτέλεσμα θά εἶναι ἡ ἀναστηλωση τοῦ πεσμένου μας ἑαυτοῦ, τῆς ἀμαυρωμένης ἀπό τά πάθη εἰκόνος μας.
Μοναχή Σωφρονία
Ιερά Μονή Αγίας Τριάδος Ακράτας
Σαρακοστή 2020