Η γιορτή των Θεοφανείων, γνωστή και ως τα Φώτα, αποτελεί το κλείσιμο του άγιου Δωδεκαημέρου, ακολουθούμενη από την τιμητική γιορτή της “Σύναξης του Προδρόμου”.
Κατέχει ιδιαίτερη θέση στον ορθόδοξο λαό με πλούσια λαογραφία, κυρίως λόγω του αγιασμού των υδάτων, των βουτηχτών που ανασύρουν το Σταυρό από θάλασσες και λίμνες, καθώς και του “φωτισμού” με αγιασμό στα σπίτια, τα μαγαζιά, τα χωράφια και ακόμα και τα αυτοκίνητα.
Σύμφωνα με τις παραδόσεις, η μέρα αυτή σηματοδοτεί και την αποχώρηση των καλικάντζαρων. Αν και η παρουσία τους απορρίπτεται από τους αγίους διδασκάλους της Ορθοδοξίας, αποτελεί έναν λαϊκό μύθο που ανήκει στη θρησκευτική παράδοση του λαού.
Στις 5 Ιανουαρίου, την παραμονή των Φώτων, οι ορθόδοξοι νηστεύουν αλάδωτα, περιλαμβάνοντας στη νηστεία τους όχι μόνο το κρέας, το ψάρι, τα αβγά και το γάλα, αλλά και το λάδι. Η αυστηρή αυτή νηστεία είναι προετοιμασία για τον Μεγάλο Αγιασμό στις 6 Ιανουαρίου, την ημέρα των Φώτων.
Στην Κρήτη, παλαιότερα, την παραμονή των Φώτων παρασκευάζονταν τα “φωτοκόλυβα” ή “παπούδια”, ένα νηστίσιμο φαγητό με βραστά όσπρια και στάρι, το οποίο μοιράζονταν σε πουλιά και ζώα του σπιτιού, ενώ οι άνθρωποι το κατανάλωναν με ψωμί, κρεμμύδι και ελιές.
Εύχομαι η χάρη της εορτής να φωτίσει τις καρδιές και τις ζωές όλων μας.
