Ο Σωτήρας μας αποκαλεί «πολλές διαμονές του Πατρός» (πρβλ. Ιω. 14, 2) τα μέτρα του νου αυτών που διαμένουν σ’ εκείνη τη χώρα. Εννοώ δηλαδή τις διακρίσεις και τις διαφορές, σύμφωνα με τις οποίες αυτοί εντρυφούν νοερά· διότι έχει μιλήσει για πολλές διαμονές, όχι ως προς τη διαφορά των τόπων, αλλά ως προς την υπεροχή των χαρισμάτων.
Όπως ο καθένας απολαμβάνει τις ακτίνες του αισθητού ήλιου ανάλογα με την καθαρότητα της οπτικής δύναμης και ικανότητας, και όπως όταν ένα λυχνάρι φωτίζει σ’ ένα σπίτι, είναι τόσο διαφορετική η κάθε ακτινοβολία του, αν και το φως δε μοιράζεται σε πολλές ακτίνες, έτσι στη μέλλουσα ζωή όλοι οι δίκαιοι θα διαμένουν στην ίδια χαρά χωρίς διαχωρισμό· ο καθένας μάλιστα ανάλογα με το πνευματικό του μέτρο φωτίζεται από τον ίδιο νοητό ήλιο, και ανάλογα με την ικανότητά του αντλεί τη χαρά και την ευφροσύνη, σαν να την αντλεί από τον ίδιο αέρα και τόπο και θέση και θέαση και αξίωμα.
Δεν κοιτάζει κανείς τα πνευματικά μέτρα του ανώτερου, ούτε τα πνευματικά μέτρα του κατώτερου, για να μη δει την πλούσια χάρη του συντρόφου του και τη δική του έλλειψη, και γίνουν αυτά γι’ αυτόν αιτίες λύπης και μεγάλης στενοχώριας. Δεν μπορεί ποτέ να συμβεί αυτό εκεί όπου δεν υπάρχει λύπη ούτε στεναγμός, αλλά ο καθένας ευφραίνεται μέσα του ανάλογα με τη χάρη που του δόθηκε, ανάλογα με το πνευματικό του μέτρο.
Εξωτερικά όμως, μια είναι η θέαση όλων και μια ή χαρά, και έξω από αυτές τις δυο καταστάσεις δεν υπάρχει άλλη ενδιάμεση κατάσταση· εννοώ δηλαδή μια κατάσταση την ανώτερη και μια την κατώτερη, και ενδιάμεση τους είναι η ποικιλία της διαφοράς των αμοιβών.
Αν λοιπόν αυτό είναι αληθινό, όπως και είναι αληθινό, ποια μεγαλύτερη αφροσύνη και μεγαλύτερη ανοησία υπάρχει από την αφροσύνη και την ανοησία αυτών που λένε ότι «μου είναι αρκετό να ξεφύγω από τη γέεννα, το να μπω όμως στη βασιλεία δε με ενδιαφέρει»; Διότι το να γλυτώσει κανείς από τη γέεννα είναι το ίδιο με το να μπει στη βασιλεία, όπως και το να διωχθεί από αυτή είναι το ίδιο με το να μπει στη γέεννα.
Διότι η Γραφή δε μας δίδαξε τρεις χώρες· αλλά τι μας δίδαξε; «Όταν θα έρθει ο Υιός του ανθρώπου με τη δόξα του, θα τοποθετήσει τα πρόβατα στα δεξιά και τα ερίφια στα αριστερά» (Ματθ. 25, 31 και 33). Ούτε επίσης ανέφερε τρεις παρατάξεις, αλλά μια στα δεξιά και μια στα αριστερά, και χώρισε τα όρια τους ανάλογα με τις κατοικίες τους, λέγοντας ότι «θα πάνε αυτοί στην αιώνια τιμωρία» (Ματθ. 25, 46), δηλαδή οι αμαρτωλοί, «ενώ οι δίκαιοι θα λάμψουν στην αιώνια ζωή, όπως ο ήλιος» (Ματθ. 13, 43).
Και επίσης· «Θα έρθουν από την ανατολή και από τη δύση, και θα γείρουν στους κόλπους του Αβραάμ, στη βασιλεία των ουρανών, ενώ οι υιοί της βασιλείας θα πεταχθούν στο εξώτερο σκοτάδι, όπου υπάρχει το κλάμα και το τρίξιμο των δοντιών» (Ματθ. 8, 11-12).
Οσίου Εφραίμ του Σύρου. Έργα. τ. Δ΄.
μετ. Κωνσταντίνου Γ. Φραντζολά.
εκδ. Το Περιβόλι της Παναγίας, εκδ. Α΄ 1992
