Με τη Δύναμη του Ιησού εκβάλλονται δαίμονες

Ανάμεσα στις μυστηριώδεις και θαυμαστές ιδιότητες του ονόματος του Ιησού είναι η δύναμη και η ιδιότητα να εκβάλλει τους δαίμονες. Η ιδιότητα αυτή αποκαλύφθηκε από τον ίδιο τον Κύριο. Είπε ο Κύριος πως όσοι πιστεύουν σ’ Αυτόν «ἐν τῷ ὀνόματί μου δαιμόνια ἐκβαλοῦσι» (Μάρκ. 16, 17). Ιδιαίτερα πρέπει να προσεχθεί η ιδιότητα αυτή του ονόματος τού Ιησού, γιατί έχει μεγίστη σπουδαιότητα για όσους εφαρμόζουν την προσευχή του Ιησού.

Πρώτ’ απ’ όλα πρέπει να ειπωθούν λίγα λόγια για την ενοίκηση δαιμόνων μέσα στους ανθρώπους. Αυτή συμβαίνει με δυο τρόπους. Ο ένας απ’ αυτούς μπορεί να ονομαστεί σωματική ενοίκηση κι’ ο άλλος ηθική.

Ο Σατανάς ενοικεί σωματικά μέσα σ’ ένα άνθρωπο όταν σαν ύπαρξη θέτει υπό την κατοχή του το σώμα του ανθρώπου και βασανίζει το σώμα του και τη ψυχή του. Μ΄ αυτό τον τρόπο είναι δυνατό να ζει μέσα στον άνθρωπο ένας δαίμονας, όπως είναι δυνατό επίσης να ζουν μέσα στον ίδιον άνθρωπο πολλοί δαίμονες.
Τότε ο άνθρωπος αυτός ονομάζεται δαιμονόληπτος ή δαιμονισμένος. Από το Ευαγγέλιο μαθαίνουμε πως ο Κύριος μας θεράπευσε ανθρώπους που ήταν δαιμονόπληκτοι. Το ίδιο έκαναν και οι μαθητές του· έδιωχναν τους δαίμονες έξω από τους ανθρώπους με το όνομα του Κυρίου.

Ο Σατανάς ενοικεί ηθικά μέσα σ’ ένα άνθρωπο, όταν ο άνθρωπος πράττει το θέλημα του διαβόλου. Μ΄ αυτό τον τρόπο ήταν που ο Σατανάς εισήλθε στον Ιούδα τον Ισκαριώτη (Ιωάν. 13, 27)· έθεσε, δηλαδή, κάτω από τον έλεγχό του τη λογική και τη βούλησή του κι’ έγινε ένα μ’ αυτόν πνευματικά.

Όσοι δεν πιστεύουν στον Χριστό ήταν και είναι σ’ αυτή την κατάσταση, όπως λέει ο άγιος Απόστολος Παύλος στους Χριστιανούς που είχαν προσέλθει στον Χριστιανισμό από την ειδωλολατρεία: «Καὶ ὑμᾶς ὄντας νεκροὺς τοῖς παραπτώμασι καὶ ταῖς ἁμαρτίαις, ἐν αἷς ποτε περιεπατήσατε κατὰ τὸν αἰῶνα τοῦ κόσμου τούτου, κατὰ τὸν ἄρχοντα τῆς ἐξουσίας τοῦ ἀέρος, τοῦ πνεύματος τοῦ νῦν ἐνεργοῦντος ἐν τοῖς υἱοῖς τῆς ἀπειθείας· ἐν οἷς καὶ ἡμεῖς πάντες ἀνεστράφημέν ποτε ἐν ταῖς ἐπιθυμίαις τῆς σαρκὸς ἡμῶν, ποιοῦντες τὰ θελήματα τῆς σαρκὸς καὶ τῶν διανοιῶν, καὶ ἦμεν τέκνα φύσει ὀργῆς, ὡς καὶ οἱ λοιποί» (Εφεσ. 2, 1-3).

Λίγο πολύ σ’ αυτή την κατάσταση βρίσκονται, ανάλογα με το βαθμό της αμαρτωλότητας τους, όσοι βαφτίστηκαν «εις Χριστόν» αλλά αποξενώθηκαν απ’ Αυτόν με την αμαρτία. Έτσι αντιλαμβάνονται οι άγιοι Πατέρες τα λόγια του Χριστού που αναφέρονται στην επιστροφή του διαβόλου, με συντροφιά εφτά άλλα πονηρά πνεύματα, στο ναό της ψυχής, απ’ όπου διώχτηκε από το Πνεύμα το Άγιο (Ματθ. 12, 43-45). Όταν μπουν πνεύματα μέσα στον άνθρωπο μ’ αυτό τον τρόπο, μπορούν να εκβληθούν και πάλι με την προσευχή του Ιησού που ανθίζει πάνω στα χώματα μιας ζωής αδιάκοπης και γρηγορούσας μετάνοιας.

Ας επιδοθούμε στο παραμελημένο αυτό έργο που είναι τόσο άμεσα συνδεδεμένο με τη σωτηρία μας: Ας κάνουμε ότι μας είναι δυνατό για να εκβάλλουμε από μέσα μας, με την προσευχή του Ιησού, τους δαίμονες που μπήκαν στη ψυχή μας, εξ αιτίας της αμέλειας μας. Η προσευχή του Ιησού, έχει την ιδιότητα να ζωοποιεί όσους νεκρώθηκαν με την αμαρτία και να εκβάλλει τους δαίμονες.

«Ἐγώ εἰμι ἡ ἀνάστασις καὶ ἡ ζωή» είπε ο Σωτήρας μας. «Ὁ πιστεύων εἰς ἐμὲ, κἂν ἀποθάνῃ, ζήσεται» (Ιωάν. 11, 25). «Σημεῖα δὲ τοῖς πιστεύσασι ταῦτα παρακολουθήσει· ἐν τῷ ὀνόματί μου δαιμόνια ἐκβαλοῦσι» (Μάρκ. 16, 17). Η προσευχή του Ιησού από τη μια αποκαλύπτει την παρουσία των δαιμόνων μέσα στον άνθρωπο κι’ από την άλλη τους διώχνει έξω απ’ αυτόν.

Εδώ συμβαίνει κάτι παρόμοιο με ότι συνέβη όταν ο Κύριος εξέβαλε τον δαίμονα από το δαιμονόληπτο νεανία ύστερα από τη μεταμόρφωση του. Όταν είδε ο νεανίας τον Κύριο να έρχεται «τὸ πνεῦμα ἐσπάραξεν αὐτόν, καὶ πεσὼν ἐπὶ τῆς γῆς ἐκυλίετο ἀφρίζων» (Μάρκ. 9, 20). Και όταν διάταξε ο Κύριος το πονηρό πνεύμα να αφήσει το θύμα του, το πνεύμα το πονηρό, τη στιγμή που έβγαινε, κινούμενο από κακεντρέχεια και κακία, στρίγγλισε και βίαια συγκλόνισε τον νέο, έτσι που φάνηκε σαν πεθαμένος.

Η δύναμη του σατανά, που κατοικεί μέσα στον άνθρωπο σαν αποτέλεσμα της ακόλαστης ζωής του, χωρίς να γίνεται αντιληπτή ή κατανοητή, ακούγοντας το όνομα του Κυρίου Ιησού, να το επικαλείται κάποιος σε προσευχή, ταράσσεται και συγχύζεται. Η δύναμη αυτή του σατανά συνδαυλίζει όλα τα πάθη και μ’ αυτά περιάγει ολόκληρο τον άνθρωπο σε μια τρομερή κατάσταση ταραχής και σύγχυσης και γεννά μέσα στο σώμα διάφορες παράξενες αρρώστιες.

Ήταν σχετικά μ’ αυτό το ζήτημα που είπε ο Άγιος Ιωάννης ο Προφήτης πως «ένα μοναχά απομένει σε μας τα αδύνατα πλάσματα, να καταφεύγουμε στο όνομα του Ιησού, γιατί τα πάθη είναι δαίμονες που εξαφανίζονται με την επίκληση αυτού του ονόματος». Αυτό σημαίνει πως η ενέργεια των παθών και των δαιμόνων είναι ενιαία· οι δαίμονες δρουν χρησιμοποιώντας σαν μέσο τους τα πάθη.

Όταν βλέπουμε μιαν ιδιαίτερη ταραχή και αναστάτωση των παθών να συνοδεύει την προσευχή του Ιησού, ας μη αποθαρρυνόμαστε, κι’ ας μη σαστίζουμε γι’ αυτό. Αντίθετα, να παίρνουμε θάρρος και να προετοιμαζόμαστε για τον αγώνα και για την πιο προσεκτική προσευχή στο όνομα του Ιησού, μια που είδαμε ένα καθαρό σημάδι, πως η προσευχή έχει αρχίσει να φέρνει το σωστό αποτέλεσμά της μέσα μας.

Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέει: «Η θύμηση του ονόματος του Ιησού διεγείρει τον εχθρό για μάχη. Γιατί μια ψυχή, που πιέζει τον εαυτό της να κάνει την προσευχή του Ιησού, μπορεί, μ’ αυτή τη προσευχή, να βρει οτιδήποτε, και αγαθό και πονηρό. Πρώτα η ψυχή μπορεί να δει το πονηρό στα μύχια της καρδιάς της κι’ ύστερα μπορεί να δει το αγαθό.

Η προσευχή αυτή μπορεί να υποκινήσει τον όφι σε δράση και η ίδια αυτή προσευχή μπορεί να τον συντρίψει. Η προσευχή αυτή μπορεί να ξεχώσει την αμαρτία που ζει μέσα μας κι’ η ίδια αυτή προσευχή μπορεί να τη ξεριζώσει. Η προσευχή αυτή μπορεί να υποδαυλίσει μέσα στην καρδιά όλη τη δύναμη του εχθρού, κι’ η ίδια αυτή προσευχή μπορεί να τον υποτάξει και λίγο λίγο να τον βγάλει ολότελα από μέσα μας.

Το όνομα του Κυρίου Ιησού Χριστού, κατεβαίνοντας στα βάθη της καρδιάς, θα καθυποτάξει τον όφι που διαφεντεύει τα λειβαδοτόπια της και θα σώσει και θα ζωοποιήσει τη ψυχή. Συνεχίστε σταθερά την προσευχή στο όνομα του Κυρίου Ιησού, έτσι που η καρδιά να αφομοιώσει μέσα της τον Κύριο και ο Κύριος να αφομοιώσει μέσα του την καρδιά, έτσι που οι δυο τους, εκείνη και Εκείνος, να γίνουν ένα. Αυτό, όμως, δεν πραγματοποιείται μέσα σε μια μέρα, ή σε δυο μέρες, αλλ’ απαιτεί χρόνια πολλά και χρόνο πολύ. Χρειάζονται πολύς χρόνος και μόχθος για να διωχτεί ο εχθρός και να εγκατασταθεί ο Χριστός».

Είναι φανερό πως εδώ περιγράφεται η δραστηριότητα εκείνη, για την οποία μιλά ο Άγιος Μακάριος ο Μέγας, και στην οποία καλεί τους ανθρώπους στον Πρώτο του Λόγο με σαφή ένδειξη για το όπλο που θα χρησιμοποιηθεί στον πνευματικό εκείνο πόλεμο:
«Όποιος και να ’σαι, να μπεις δια της βίας, ανάμεσα από τις σκέψεις που ακατάπαυστα γεννιούνται και ορθώνονται μέσα σου, να μπεις και να φτάσεις ως τον αιχμάλωτο εκείνο του πολέμου και δούλο της αμαρτίας – δηλαδή τη ψυχή σου – να ρίξεις διεισδυτικό το βλέμμα σου, ως τα βάθη του νου σου και να εξετάσεις στο βάθος των σκέψεων σου.

Θα δεις εκεί στα πιο βαθιά μύχια της ψυχής σου φωλιασμένο και σερνάμενο τον όφι (τον δράκο) που σε σκότωσε δηλητηριάζοντας τα ζωτικά μέρη της ψυχής σου. Η καρδιά είναι μια ανεξερεύνητη άβυσσος. Αν σκοτώσεις τον όφι εκείνο, δόξα στην αγνότητα σου ενώπιον του Θεού. Αν όμως όχι, ταπείνωσε τον εαυτό σου σαν ένας άνθρωπος αδύνατος και αμαρτωλός και προσευχήσου στο Θεό για απελευθέρωση από τις κρυφές σου αμαρτίες» (Αγίου Μακαρίου Λόγος 1, Κεφ. 1 (όχι από τις Πνευματικές Ομιλίες).

Ο ίδιος αυτός μέγας του Θεού δούλος λέει: «Η βασιλεία του σκότους, δηλαδή ο κακός πρίγκηπας των πνευμάτων, αφού αιχμαλώτισε στην αρχή τον άνθρωπο, περιτύλιξε κι’ έντυσε τη ψυχή του με τη δύναμη του σκοταδιού. Ο κακός άρχοντας έντυσε τη ψυχή και όλη την ουσία της με την αμαρτία. Τη λέρωσε ολόκληρη και την αιχμαλώτισε στο βασίλειο του. Δεν άφησε ούτε ένα μέλος της ελεύθερο από τη σκλαβιά στην κυριαρχία του ούτε τις σκέψεις, ούτε την αντίληψη, ούτε το σώμα· τα έντυσε όλα με την πορφύρα του σκοταδιού. Ο κακός αυτός εχθρός μόλυνε και παραμόρφωσε ολόκληρο τον άνθρωπο, και τη ψυχή και το σώμα.

Έντυσε τον άνθρωπο με τον «παλαιόν άνθρωπον», τον μολυσμένο και ακάθαρτο, τον εχθρικό προς το Θεό και ανυπότακτο στο νόμο του Θεού (Ρωμ. 8, 7). Τον έντυσε, δηλαδή, με την ίδια την αμαρτία, έτσι που ο άνθρωπος να μη βλέπει πια όπως θέλει, μα για να βλέπει και ν’ ακούει μέσα από την αχλύ των παθών του και να ’χει τα πόδια γρήγορα στην επιτέλεση πονηρών πράξεων, τα χέρια εύκολα στην αμαρτωλή πράξη και την καρδιά επιρρεπή σε σκέψεις πονηρές.

Αλλ’ ας ικετεύσουμε το Θεό να απομακρύνει από μας τον παλαιό άνθρωπο, αφού Εκείνος μοναχά μπορεί να απομακρύνει από μας την αμαρτία. Γιατί εκείνοι, που μας έχουν αιχμαλωτίσει στην αρπάγη τους και μας κρατούν δέσμιους στη βασιλεία τους, είναι πάρα πολύ δυνατοί για μας. Εκείνος όμως, υποσχέθηκε να μας ελευθερώσει από αυτή τη δουλεία» (Ομιλία 2, 1-2).

Με βάση αυτές τις ιδέες οι άγιοι Πατέρες δίνουν τις πιο κάτω οδηγίες σ’ αυτούς που εφαρμόζουν την προσευχή του Ιησού:

«Ἐὰν μὴ ἀλγήσῃ μεγάλως ἐπὶ τῇ ἀναιδείᾳ τῆς ἁμαρτίας, οὐκ ἂν δυνηθῇ πλουσίως χαρῆναι ἐπὶ τῇ τῆς δικαιοσύνης χρηστότητι. Ο τοίνυν θέλων καθαρίσαι τὴν ἑαυτοῦ καρδίαν, τῇ μνήμῃ τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ διαπαντὸς ἐκπυρούτω αὐτήν, τοῦτο μόνον μελέτην καὶ ἔργον ἄπαυστον ἔχων. Οὐ γὰρ ποτὲ μὲν εὔχεσθαι δεῖ, ποτὲ δὲ μή, τοὺς τὴν ἑαυτῶν σαπρίαν ἀποβαλεῖν θέλοντας, ἀλλ’ ἀεὶ τῇ προσευχῇ σχολάζειν ἐν τῇ τηρήσει τοῦ νοῦ, κἂν ἔξω που αὐλίζουντο τῶν εὐκτηρίων δόμων. Ον γὰρ τρόπον ὁ θέλων καθαρίσαι χρυσίον, ἐὰν καὶ πρὸς βραχὺ τὸ πῦρ ἐάσῃ σχολάσαι τοῦ χωνευτηρίου, σκληρίαν πάλιν τῇ καθαιρομένῃ ὕλῃ ἐμ- ποιεῖ· οὕτω καὶ ὁ ποτὲ μὲν μεμνημένος τοῦ Θεοῦ, ποτὲ δὲ μή, ὅπερ δοκεῖ κτᾶσθαι διὰ τῆς προσευχῆς, τοῦτο ἀπόλλυσι διὰ τῆς σχολῆς. Ἀνδρός δέ ἐστι φιλαρέτου ἴδιον, τὸ ἀεὶ τῇ μνήμῃ τοῦ Θεοῦ τὸ τῆς καρδίας καταναλίσκειν, γεῶδες, ἵνα οὕτω τοῦ κακοῦ κατ’ ὀλίγον ὑπὸ τοῦ πυρὸς τῆς τοῦ ἀγαθοῦ μνήμης δαπανωμένου, τελείως εἰς τὴν φυσικὴν αὐτῆς ἡ ψυχὴ μετὰ πλείονος δόξης ἐπανέλθῃ λαμπρότητα. Καὶ γοῦν οὕτως ὁ νοῦς προσμένων ἀκωλύτως ἐν καρδίᾳ, καθαρῶς καὶ ἀπλανῶς εὔχεται, κατὰ τὸν λέγοντα ἅγιον τότε ἐστὶν ἀληθὴς καὶ ἀπλανὴς προσευχή, ὅτε τὴν καρδίαν ὁ νοῦς τηρεῖ ἐν τῷ προσεύχεσθαι». («Φιλοκαλία», Εκδ. «Αστέρος», Αθήναι 1971, τόμ. Δ΄, σελ. 254-255 (Αγίου Καλλίστου και Ίγνατίου).

[Μετάφραση]
[Γιατί αν δε νιώσει έντονο άλγος για την αναίδεια της αμαρτίας, δε θα μπορέσει να χαρεί πλούσια με τη χρηστότητα της αρετής. Εκείνος λοιπόν που θέλει να καθαρίσει την καρδιά του, ας την πυρώνει συνέχεια με τη μνήμη του Ιησού Χριστού(Εβρ. 12, 29), αυτό μόνο έχοντας μελέτη και έργο ακατάπαυστο. Γιατί εκείνοι που θέλουν ν’ αποβάλουν τη σαπίλα, δεν πρέπει άλλοτε να προσεύχονται κι άλλοτε όχι, αλλά ν’ ασχολούνται πάντοτε με την προσευχή και τη φύλαξη του νου, ακόμη και όταν βρίσκονται έξω από τους ιερούς ναούς. Όπως εκείνος που θέλει να καθαρίσει το χρυσάφι, αν έστω και για λίγο αφήσει να χαμηλώσει η φωτιά στο χωνευτήρι, προκαλεί πάλι τη σκλήρυνση στο χρυσάφι που καθαρίζει, έτσι κι εκείνος που άλλοτε θυμάται τον Θεό κι άλλοτε όχι, εκείνο που νομίζει ότι αποκτά με την προσευχή, το χάνει με την αργία. Ιδίωμα του ανθρώπου που αγαπά την αρετή είναι να αφανίζει πάντοτε με τη μνήμη του Θεού το γήινο φρόνημα της καρδιάς, κι έτσι να κατατρώγεται λίγο-λίγο το κακό από τη φωτιά της μνήμης του αγαθού και η ψυχή να επανέλθει με περισσότερη δόξα στη φυσική της λαμπρότητα». Έτσι λοιπόν παραμένοντας ο νους δίχως εμπόδια μέσα στην καρδιά, προσεύχεται καθαρά και απλανώς, σύμφωνα με τον Άγιο που λέει: «Τότε είναι αληθινή και απλανής η προσευχή, όταν ο νους φυλάγει την καρδιά όταν προσεύχεται». (Άγιος Κάλλιστος και Άγιος Ιγνάτιος (οι Ξανθόπουλοι). Μέθοδος και κανόνας ακριβής για όσους διαλέγουν την ησυχαστική ζωή. (Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών, Τόμος E΄, εκδ. Το περιβόλι της Παναγίας, 1986)].

Ας μη τρομάζουμε ούτε από τους ανέμους ούτε από τα κύματα, όσοι ασκούμαστε στην προσευχή του Ιησού! Με τους «ανέμους» εννοώ τις διαβολικές σκέψεις και φαντασιώσεις, και με τα κύματα, θέλω να πω την ταραχή των παθών, που συνδαυλίζονται από τις σκέψεις και τα ονειροπολήματα. Μέσα από την πιο μανιασμένη φουρτούνα, με επιμονή, με θάρρος και με κλάμα κάλεσε τον Κύριο Ιησού Χριστό κι’ Εκείνος θα επιτιμήσει τους ανέμους και τα κύματα. Κι όταν από πείρα θα ’χουμε μάθει την παντοδυναμία του Ιησού, θα του προσφέρουμε την οφειλόμενη λατρεία, λέγοντας: «Ἀληθῶς Θεοῦ υἱὸς εἶ» (Ματθ. 14, 33).
Αγωνιζόμαστε για τη σωτηρία μας. Από τη νίκη μας ή την ήττα μας εξαρτάται η αιώνια μοίρα μας.

«Τότε γίνεται πόλεμος και εναντιώνονται με μεγάλη ταραχή οι πονηροί δαίμονες και με το μέσον των παθών προξενούν σύγχυση και ζάλη μέσα στην καρδιά. Όμως με το όνομα του Ιησού Χριστού αφανίζονται και λιώνουν όλα, σάν το κερί στην φωτιά· και πάλι αφ’ ου διωχθούν και βγουν από την καρδιά δεν ησυχάζουν, αλλά ταράσσουν εξωτερικά με τις αισθήσεις τον νου απ’ έξω· και γι’ αυτό πολλά ογλήγωρα γροικά ο νους την γαλήνη και την ησυχία οπού γίνονται σ’ αυτόν, γιατί δεν έχουν δύναμη να ταράξουν κατά βάθος τον νου, αλλ’ απ’ έξω στην επιφάνεια του νοός· πλην όμως να γλυτώσει τελείως από τον πόλεμο και να μην πολεμείται από αυτά τα πονηρά πνεύματα, είναι αδύνατον.

Επειδή και αυτό είναι των τελείων και εκείνων οπού αναχωρούν παντελώς από όλα και καταγίνονται παντοτινά στην προσοχή της καρδιάς» («Περί των τριών τρόπων της προσευχής», Συμεών του Νέου Θεολόγου, «Φιλοκαλία» Εκδ. «Αστέρος», Αθήναι 1973, τόμ. Ε΄, σελ. 88.).
Στην αρχή, η άσκηση στην προσευχή του Ιησού φαίνεται εξαιρετικά άγονη και δε φαίνεται να υπόσχεται οποιουσδήποτε καρπούς. Ενώ ο νους αγωνίζεται να γίνει ένα με την καρδιά, συναντά στην αρχή αδιαπέραστο ζόφο και σκοτάδι, σκληρότητα και νέκρα της καρδιάς, που δεν διεγείρεται γρήγορα σε συντονισμό με το νου. Αυτό δεν πρέπει να προκαλέσει αποθάρρυνση και δειλία.

Αναφέρεται τούτο δω, γιατί όποιος προειδοποιείται, οπλίζεται από πριν. Αυτός που θα δουλέψει με υπομονή και επιμέλεια θα πετύχει οπωσδήποτε και θα παρηγορηθεί· θα ξεχειλίσει η καρδιά του από αγαλλίαση όταν καρποφορήσει πνευματικούς καρπούς που ούτε να φανταστεί μπορεί στη σαρκική και φυσική του κατάσταση.
Υπάρχουν διάφοροι βαθμοί ενέργειας της προσευχής του Ιησού. Στην αρχή η προσευχή αυτή ενεργεί μοναχά πάνω στο νου, οδηγώντας τον σε μια κατάσταση γαλήνης και προσοχής. Πιο ύστερα αρχίζει να εισχωρεί στην καρδιά, αφυπνίζοντάς την από τον ύπνο του θανάτου και κάνοντας έκδηλη την αναζωογόνηση της με τη γέννηση αισθημάτων μετάνοιας και λύπησης μέσα της.

Όσο διεισδύει ακόμα βαθύτερα, αρχίζει λίγο λίγο να ενεργεί σ’ όλα τα μέλη της ψυχής και του σώματος και ν’ αποδιώχνει την αμαρτία από παντού και παντού να καταστρέφει την κυριαρχία, την επιρροή και το φαρμάκι των δαιμόνων. Γι’ αυτό το λόγο στις πρώτες ενέργειες της προσευχής του Ιησού τον άνθρωπο τον καταλαμβάνει «ανείπωτη συντριβή και ανέκφραστος πόνος ψυχής» όπως λέει ο Άγιος Γρηγόριος ο Σιναΐτης.

Η ψυχή υποφέρει όπως υποφέρει ένας άνθρωπος άρρωστος ή σαν μια γυναίκα πού κοιλοπονάει, όπως λέει ή Γραφή (Εκκλησ. 48, 21). «Ζῶν γὰρ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ καὶ ἐνεργὴς καὶ τομώτερος ὑπὲρ πᾶσαν μάχαιραν δίστομον καὶ διικνούμενος ἄχρι μερισμοῦ ψυχῆς τε καὶ πνεύματος, ἁρμῶν τε καὶ μυελῶν, καὶ κριτικὸς ἐνθυμήσεων καὶ ἐννοιῶν καρδίας» (Εβρ. 4, 12), ξεριζώνοντας την αμαρτωλότητα απ’ όλα τα μέρη της ψυχής και του σώματος.
Όταν οι εβδομήκοντα ελάσσονες Απόστολοι, που ο Κύριος εξαπέστειλε σε περιοδεία κηρύγματος, ήρθαν πίσω σ’ Αυτόν ύστερα από την επιτέλεση της υπηρεσίας που τους είχε οριστεί, είπαν στον Κύριο με χαρά: «Κύριε, καὶ τὰ δαιμόνια ὑποτάσσεται ἡμῖν ἐν τῷ ὀνόματί σου» (Λουκ. 10, 17).

Ω, πόσο η χαρά εκείνη ήταν δικαιολογημένη! Πόσο ήταν εύλογη! Για περισσότερα από πέντε χιλιάδες χρόνια ο διάβολος είχε κυριαρχήσει πάνω στους ανθρώπους, κάνοντας τους σκλάβους του και όμοιους του μέσω της αμαρτίας. Και τώρα ακούει το όνομα του Ιησού κι’ είναι υποταγμένος σε ανθρώπους, που ως τώρα ήταν υποταγμένοι σ’ αυτόν, είναι δέσμιος στα χέρια εκεινών, που κρατούσε δέσμιους, ποδοπατείται από κείνους που ο ίδιος ποδοπατούσε ως τώρα.
Απαντώντας στους μαθητές που χαίρονταν γιατί είχαν κατανικήσει την εξουσία των δαιμόνων πάνω στους ανθρώπους και για το γεγονός ότι άνθρωποι είχαν αποκτήσει εξουσία πάνω στους δαίμονες ο Κύριος είπε: «ἰδοὺ δίδωμι ὑμῖν τὴν ἐξουσίαν τοῦ πατεῖν ἐπάνω ὄφεων καὶ σκορπίων καὶ ἐπὶ πᾶσαν τὴν δύναμιν τοῦ ἐχθροῦ, καὶ οὐδὲν ὑμᾶς οὐ μὴ ἀδικήσῃ» (Λουκ. 10, 19).

Η εξουσία δόθηκε, αλλά επιφυλάχτηκε στον άνθρωπο κι’ ελευθερία να χρησιμοποιεί την εξουσία και να ποδοπατεί τους όφεις και τους σκορπιούς ή να περιφρονεί το χάρισμα και να υποτάσσεται θεληματικά σ’ αυτούς. Με τη λέξη «όφεις» είναι φανερό πως οι άγιοι Πατέρες εννοούν τα αμαρτωλά έργα και με τη λέξη «σκορπιοί» αντιλαμβάνονται πράγματα καμουφλαρισμένα με μιαν εξωτερική εμφάνιση αθωότητας κι’ ακόμα καλοσύνης.
Η δύναμη που ο Κύριος έδωσε στους εβδομήκοντα μαθητές του δίνεται σ’ όλους τους Χριστιανούς (Μάρκ. 16, 17). Να τη χρησιμοποιείς, Χριστιανέ. Με το όνομα του Ιησού απόκοπτε τις κεφαλές τους, δηλαδή τις πρώτες ενδείξεις αμαρτίας στις σκέψεις μας, τη φαντασία μας και τα αισθήματα μας. Κατάστρεψε μέσα σου την εξουσία του διαβόλου απάνω σου· αφάνισε όλη του την επιρροή πάνω σου· απόκτησε πνευματική ελευθερία. Το θεμέλιο για τον αγώνα σου είναι η χάρη του αγίου βαπτίσματος· όπλο σου η προσευχή του Ιησού.

Αφού έδωσε στους μαθητές Του την εξουσία να ποδοπατούν όφεις και σκορπιούς, ο Κύριος πρόσθεσε: «Πλὴν ἐν τούτῳ μὴ χαίρετε, ὅτι τὰ πνεύματα ὑμῖν ὑποτάσσεται· χαίρετε δὲ ὅτι τὰ ὀνόματα ὑμῶν ἐγράφη ἐν τοῖς οὐρανοῖς» (Λουκ. 10, 20). «Χαρείτε», λέει ο Όσιος Θεοφύλακτος, «όχι τόσο για το γεγονός ότι οι δαίμονες υποτάσσονται σε σάς, όσο για το γεγονός ότι τα ονόματα σας έχουν γραφτεί στον ουρανό, όχι με μελάνι, αλλά με τη Θεία Χάρη και τη μνήμη του Θεού», μέσω της προσευχής του Ιησού.
Τέτοια ιδιότητα έχει η προσευχή του Ιησού – οδηγεί εκείνον, που ασκείται σ’ αυτή, από τη γη στον ουρανό και τον εντάσσει ανάμεσα στους κατοίκους τ’ ουρανού. Η εγκατοίκηση, με το νου και την καρδιά, μέσα στον ουρανό και τον Θεό είναι ο κυριώτερος καρπός, ο σκοπός της προσευχής. Η απώθηση και η συντριβή των εχθρών που έναντιώνονται στην επίτευξη του σκοπού αυτού είναι δευτερεύον ζήτημα· δεν πρέπει αυτό να μας απασχολεί και να εκτρέπει ολόκληρη την προσοχή μας, μήπως και η επίτευξη της νίκης, γεννήσει μέσα μας την υπερηφάνεια και την αυτοπεποίθηση και υποστούμε συντριπτική ήττα με την ίδια μας την νίκη.

Πιο πέρα το Ευαγγέλιο λέει: «Ἐξομολογοῦμαί σοι, πάτερ, κύριε τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς, ὅτι ἀπέκρυψας ταῦτα ἀπὸ σοφῶν καὶ συνετῶν, καὶ ἀπεκάλυψας αὐτὰ νηπίοις· ναί, ὁ πατήρ, ὅτι οὕτως ἐγένετο εὐδοκία ἔμπροσθέν σου». Και στραφείς προς τους μαθητές είπε: «Πάντα μοι παρεδόθη ὑπὸ τοῦ πατρός μου» (Λουκ. 10, 21).
Ο Κύριος αγάλλεται με την ακατάληπτη αγαλλίαση του Θεού για τις επιτυχίες των ανθρώπων. Διακηρύττει ότι τα μυστήρια της Χριστιανικής πίστεως αποκαλύπτονται, όχι στους σοφούς και στις υψηλές προσωπικότητες του κόσμου, αλλά σ’ εκείνους που είναι νήπια στις πολιτικές υποθέσεις, έτσι όπως ήταν οι μαθητές του Κυρίου, που τους πήρε Εκείνος από την τάξη των απλοϊκών ανθρώπων, των αμαθών και αγραμμάτων.

Για να γίνουμε μαθητές του Κυρίου πρέπει να γίνουμε νήπια και να δεχτούμε τη διδασκαλία του με παιδική απλότητα και αγάπη. Σ’ όσους έχουν γίνει μαθητές του ο Κύριος εξηγεί την πιο μυστική του διδασκαλία· αποκαλύπτει πως ο Υιός, παρόλο που ενανθρώπισε, παραμένει πέρα από την αντίληψη όλων των λογικών πλασμάτων. Πέρα από την κατανόηση τους είναι, επίσης, το αγιώτατο όνομα του.

Με την απλότητα και την εμπιστοσύνη που δείχνουν τα νήπια, ας δεχτούμε τη διδασκαλία για την προσευχή του Ιησού. Με απλότητα και πίστη παιδιού ας προσεγγίσουμε την άσκηση σ’ αυτή την προσευχή. Ο Θεός, που μόνος Εκείνος ξέρει τέλεια το μυστικό της, θα μας τη δώσει στο βαθμό που μας είναι προσιτός. Ας δώσουμε χαρά στο Θεό με τους αγώνες μας και την πρόοδο μας στην υπηρεσία που Εκείνος μας δίδαξε και για την οποία μας έδωσε εντολή.

Ιγνατίου Μπριαντσιανίνωφ. «Υἱέ, δός μοι, σὴν καρδίαν…». (Ορθόδοξη αναφορά στην καρδιακή ή νοερά προσευχή του Ιησού).Μετάφραση: Επιφανίου ΑσσιώτηΕκδόσεις: Ορθόδοξος Κυψέλη, Θεσσαλονίκη 1978.