Newsletter
«Ἀποστήτω ἀπὸ ἀδικίας πᾶς ὁ ὀνομάζων τὸ ὄνομα Κυρίου» (Β΄ Τιμ. 2, 19), παραγγέλνει ο Απόστολος. Η εντολή αυτή αναφέρεται σ’ όλους τους Χριστιανούς, ιδιαίτερα όμως αναφέρεται σ’ όσους σκοπεύουν να ασκηθούν στην αδιάλειπτη προσευχή στο όνομα του Κυρίου Ιησού.
Το αγνότατο όνομα του Ιησού δε μπορεί ν’ ανέχεται να κατοικεί μέσα στην ακαθαρσία. Απαιτεί να αποβληθεί και να διωχθεί από το σκεύος τούτο, ανάλογα με το βαθμό της καθαρότητας του κι’ αρχίζει αμέσως να ενεργεί μέσα σ’ αυτό και φέρνει την πιο πέρα κάθαρση, για την οποία οι ίδιες οι προσπάθειες του ανθρώπου ήταν ανεπαρκείς και που χρειάζεται, αν πρόκειται το σκεύος της ψυχής να γίνει ένα άξιο σκεύος για τον πνευματικό θησαυρό, ένας ναός για το πανάγιο όνομα.
Ας αποφεύγουμε να τρώμε κατά κόρο κι’ ακόμα και την ικανοποίηση από το φαγητό. Ας κάνουμε κανόνα μας τη μετρημένη και σταθερή εγκράτεια στο φαγητό και το ποτό. Ας αρνηθούμε στον εαυτό μας την ηδονή εύγευστων φαγητών και ποτών. Να κοιμόμαστε αρκετά, μα όχι υπέρμετρα. Ας απαρνηθούμε τη φλυαρία, το γέλιο, τα αστεία, τη χλεύη.
Ας σταματήσουμε, όταν δεν είναι αναγκαίο, να επισκεπτόμαστε ή να δεχόμαστε αδελφούς στο κελλί μας με το πρόσχημα της αγάπης, κάτω από το οποίο συγκαλύπτομαι φλυαρίες και ενασχολήσεις που καταστρέφουν τη ψυχή. Ας απαρνηθούμε τις ονειροπολήσεις και τις μάταιες σκέψεις που γεννιούνται μέσα μας από την απιστία μας και την ασύνετη ανησυχία μας και εξ αιτίας της ματαιοδοξίας, της μνησικακίας, της οξυθυμίας και των άλλων παθών μας.
Με απόλυτη πίστη ας στηριζόμαστε ολότελα στον Κύριο, και τις πάμπολλες σκέψεις και τα κούφια ονειροπολήματα μας ας τα αντικαταστήσουμε με την αδιάλειπτη προσευχή στον Κύριο Ιησού. Αν ακόμη μας κυκλώνουν εχθροί, ας κλάψουμε με δυνατό κλάμα και πένθος μπροστά στο Βασιλέα των βασιλέων, όπως ακριβώς οι άνθρωποι που αδικήθηκαν και διώχτηκαν κλαίνε με τη ψυχή τους.
Κι’ αν γίνουμε δεκτοί στην έσω αίθουσα του Βασιλέα, να του υποβάλουμε το παράπονο μας και να ζητήσουμε το έλεος του, με την πιο μεγάλη ηρεμία και ταπείνωση, από τα βάθη της ψυχής μας. Τέτοια προσευχή είναι ιδιαίτερα δυνατή. Είναι ολότελα πνευματική και διατυπώνεται άμεσα στο ίδιο το αυτί του Βασιλέα, στην καρδιά του.
Απαραίτητη κι’ ουσιώδης προϋπόθεση επιτυχίας στην προσευχή του Ιησού, είναι η τήρηση των Εντολών του. «Μείνατε ἐν τῇ ἀγάπῃ τῇ ἐμῇ» (Ιωάν. 15, 9), είπε Εκείνος στους μαθητές Του. Τι σημαίνει να μείνει κανείς μέσα στην αγάπη γι’ Αυτόν; Σημαίνει να τον θυμόμαστε αδιάλειπτα. να μένουμε ακατάπαυστα σε ένωση εν πνεύματι μαζί του. Το πρώτο χωρίς το δεύτερο είναι νεκρό κι’ ακόμα δεν μπορεί να υπάρχει.
«Ἐὰν τὰς ἐντολάς μου τηρήσητε, μενεῖτε ἐν τῇ ἀγάπῃ μου» (Ιωάν. 15, 10). Αν σταθερά τηρούμε τις εντολές του Κυρίου, θα ’μαστε με το πνεύμα μας ενωμένοι μαζί του. Αν είμαστε ενωμένοι μαζί του εν πνεύματι, θα τον ποθούμε με όλο το είναι μας, θα τον θυμόμαστε συνεχώς. Ρυθμίστε τις πράξεις σας κι’ όλη σας την συμπεριφορά σύμφωνα με τις εντολές του Κυρίου Ιησού, ρυθμίστε τα λόγια σας, τις σκέψεις σας και τα αισθήματα σας σύμφωνα μ’ αυτές και θα γνωρίσετε τις αρετές του.
Όταν θα νοιώσετε μέσα σας αυτές τις αρετές με την ενέργεια της Θείας Χάρης και όταν αποκτήσετε με τα αισθήματα που θα νοιώσετε μιαν εμπειρική γνώση γι’ αυτά, θα σας συνεπάρει μια άφθαρτη γλυκύτητα που δεν είναι του κόσμου τούτου ή του αιώνα τούτου, μια ήρεμη μα δυνατή γλυκύτητα που αφανίζει τη ροπή της καρδιάς προς όλες τις απολαύσεις και ηδονές της ζωής.
Όταν σε συνεπάρουν οι αρετές του Ιησού, θα τον αγαπήσεις και θα ποθείς να κατοικήσει Εκείνος ολότελα μέσα σου. Χωρίς Εκείνον θα θεωρείς πως φθείρεσαι και είσαι χαμένος. Θα κλαις τότε αδιάκοπα, θα λες με πλήρη την πεποίθηση, με όλη σου τη ψυχή: «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησον με τὸν ἁμαρτωλό». Η προσευχή του Ιησού θ’ αντικαταστήσει για σένα όλες τις άλλες προσευχές. Κι’ όλες τους, ποια σκέψη μπορούν αυτές να περιέχουν και να εκφράζουν, πληρέστερη από τη σκέψη της συγχώρησης των αμαρτιών από τον Ιησού;
Κάντε μόνο σκοπό της ζωής σας να κάνετε το θέλημα του Ιησού σε κάθε περίσταση, όσο σημαντική ή ασήμαντη κι’ αν φαίνεται. Προσπαθείτε να κάνετε μόνο ότι είναι ευάρεστο στον Ιησού κι’ όλες σας οι πράξεις θα ’ναι το ίδιο άξιες των ουρανών. Αγαπήστε το θέλημα του Ιησού περισσότερο από τις επιθυμίες της σάρκας σας, περισσότερο από την ησυχία σας και τις ανέσεις σας. περισσότερο από τη ζωή, περισσότερο από τη ψυχή σας.
Όσο πιο συχνά μπορείτε, διαβάζετε το Ευαγγέλιο και μαθαίνετε απ’ αυτό το θέλημα του Κυρίου και Σωτήρα σας. Μη περιφρονείτε και την πιο μικρή κι’ ασήμαντη πλευρά του Ευαγγελίου, ούτε την πιο μικρή εντολή, όσο κι’ αν φαίνεται ασήμαντη.
Ελέγξετε και νεκρώστε κάθε δική σας κίνηση, όχι μοναχά τις αμαρτωλές μα κι’ εκείνες που φαίνονται καλές, που ανήκουν στην πεσμένη ανθρώπινη φύση, συχνά αναπτυγμένη στους ειδωλολάτρες και τους αιρετικούς που βρίσκονται τόσο μακριά από τις αρετές του Ευαγγελίου «καθόσον ἀπέχουσιν ἀνατολαὶ ἀπὸ δυσμῶν» (Ψαλμ. 102, 12). Ας σιγάσει ο παλαιός άνθρωπος μέσα σας! Ας ενεργεί εντός σας μοναχά ο Ιησούς με τις πανάγιες του εντολές και με τις σκέψεις και τα ενεργήματα που γεννιούνται απ’ αυτές τις εντολές.
Αν έτσι ζήσετε, η προσευχή του Ιησού σίγουρα θ’ ανθίσει μέσα σας, ανεξάρτητα από το αν κατοικείτε στην πιο βαθιά μόνωση ή μέσα στους θορύβους μιας κοινότητας, γιατί το κατοικητήριο αυτής της προσευχής είναι ο νους και η καρδιά, αναγεννημένοι από τη γνώση, την πείρα και την εκπλήρωση «του θελήματος του Θεού, του αγαθού και ευαρέστου και τελείου» (Ρωμ. 12, 2). Μια ζωή σύμφωνα με τις εντολές του Ευαγγελίου είναι η μόνη αληθινή πηγή πνευματικής προόδου, προσιτής στον καθένα που ειλικρινά επιθυμεί να επιτύχει σε οποιαδήποτε εξωτερική κατάσταση, στην οποία θα τοποθετηθεί από την ανεξιχνίαστη πρόνοια του Θεού.
Η άσκηση στην προσευχή του Ιησού, από την ίδια της τη φύση, απαιτεί αδιατάρακτη επαγρύπνηση πάνω στον εαυτό μας. «Ευλαβής προσοχή χρειάζεται εδώ», λέει ο Άγιος Σεραφείμ, «γιατί ‘‘αὕτη ἡ θάλασσα’’, δηλαδή η καρδιά με τους λογισμούς της και τις επιθυμίες της, που πρέπει να καθαρθούν με την προσοχή, είναι ‘‘μεγάλη καὶ εὐρύχωρος, ἐκεῖ ἑρπετά, ὧν οὐκ ἔστιν ἀριθμός’’ (Ψαλμ. 103, 25), δηλαδή πολλοί μάταιοι, λαθεμένοι και ακάθαρτοι λογισμοί, γεννήματα πνευμάτων πονηρών» (Διδαχή 5).
Πρέπει να φρουρούμε αδιάλειπτα τον εαυτό μας αν πρόκειται να εμποδίσουμε την αμαρτία να μπει κλεφτά μέσα μας και να ρημάξει τη ψυχή μας. Αυτό όμως δεν είναι αρκετό. Πρέπει αδιάκοπα να φυλάμε για να είμαστε σίγουροι πως ο νους μας κι’ η καρδιά μας μένουν σταθερά στο θέλημα του Ιησού και ακολουθούν τις άγιες του εντολές, αλλιώς η σαρκική σοφία μπορεί ν’ αποδιώξει την πνευματική σοφία ή μπορεί να μας συνεπάρει κάποια διέγερση ή πύρωση του αίματος.
Πρέπει να προσπαθούμε να μένουμε όσο το δυνατό σε μια κατάσταση συνεχούς νέκρωσης, σ’ ένα είδος λεπτής ηρεμίας κι’ απάθειας (πρβλ. Γ΄ Βασιλειών 19, 12). Όταν κάνει την εμφάνιση της αυτή η λεπτή ηρεμία κι’ απάθεια, τότε βλέπει κανείς πιο καθαρά και εκπληρώνει πιο ελεύθερα το θέλημα του Θεού. Όταν γίνει πιο καθαρά ορατό το θέλημα του Θεού τότε διεγείρεται με ιδιαίτερη δύναμη η πείνα και η δίψα για τη θεία δικαιοσύνη· τότε ο ασκητής, νοιώθοντας βαθιά τη δική του φτώχεια, κλαίγοντας προσπαθεί, με ανανεωμένες προσπάθειες να ανακαλύψει τη δικαιοσύνη εκείνη μέσα του με την πιο καλά συγκεντρωμένη, τη πιο ευλαβή προσευχή.
«Επειδή η θεία αυτή προσευχή», λέει ο Παΐσιος Βελιτσκόφσκυ, «είναι το ύψιστο Μοναχικό έργο απ’ όλα, η κορυφαία αποκατάσταση σύμφωνα με την κρίση των Πατέρων, η πηγή των αρετών, μια λεπτότατη και αόρατη νοερά εργασία στο βάθος της καρδιάς, κατά συνέπεια το ίδιο αόρατα, ο αόρατος εχθρός στήνει δυσδιάκριτες, επιδέξιες παγίδες από ποικίλες πλάνες και ψευδαισθήσεις που δύσκολα γίνονται αντιληπτές από τον ανθρώπινο νου» (Σβητόκ [свиток = Το ειλητάριο], κεφ. 4).
Είναι αδύνατο να βάλουμε άλλο θεμέλιο για την προσευχή του Ιησού από αυτό που βάλαμε, που είναι ο ίδιος ο Κύριος μας, ο Θεάνθρωπος Ιησούς Χριστός. Με ένα τρόπο ακατάληπτο έντυσε την άπειρη Θεία Φύση με την πεπερασμένη ανθρώπινη φύση, κι’ ενεργώντας μέσω της πεπερασμένης ανθρώπινης φύσης φανέρωσε τις ενέργειες του άπειρου Θεού.
Για το λόγο ότι είμαστε ακόμη νήπια, οι άγιοι Πατέρες μας διδάσκουν ορισμένα βοηθήματα, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, για να κάνουν πιο εύκολη την άσκηση μας στην προσευχή του Ιησού. Τα βοηθήματα αυτά είναι μοναχά βοηθήματα και δεν έχουν ιδιαίτερη σημασία. Δεν πρέπει να τους δίνουμε υπέρμετρη προσοχή ή να τους αποδίδουμε υπερβολική σπουδαιότητα. Όλη η δύναμη. όλη η ενέργεια και όλο το αποτέλεσμα της προσευχής του Ιησού οφείλεται στο προσφιλές και παντοδύναμο όνομα του Ιησού, «οὐδὲ γὰρ ὄνομά ἐστιν ἕτερον ὑπὸ τὸν οὐρανὸν τὸ δεδομένον ἐν ἀνθρώποις ἐν ᾧ δεῖ σωθῆναι ἡμᾶς» (Πράξ. 4, 12).
Για να γίνουμε ικανοί να ανακαλύψουμε μέσα μας την ενέργεια αυτή, πρέπει να καλλιεργηθούμε με τις εντολές του Ευαγγελίου, όπως είπε ο Κύριος: «Οὐ πᾶς ὁ λέγων μοι, Κύριε Κύριε, εἰσελεύσεται εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν», είτε σ’ εκείνη που μας περιμένει μετά το θάνατο, είτε σ’ εκείνη που ανακαλύπτεται μέσα μας στη διάρκεια της γήινης μας ζωής, «ἀλλ’ ὁ ποιῶν τὸ θέλημα τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς» (Ματθ. 7, 21).
Οι δόκιμοι και έμπειροι δεν έχουν ανάγκη από εξωτερικά βοηθήματα. Στο μέσο της αναταραχής και του θορύβου του πλήθους μένουν σε ησυχία και σιωπή. Όλα τα εμπόδια στην πνευματική μας πρόοδο είναι μέσα μας, μονάχα μέσα μας! Αν κάτι εξωτερικό ενεργεί σαν εμπόδιο, αυτό το γεγονός απλώς αποδεικνύει κι’ εκθέτει την αδύνατη μας θέληση, τη διψυχία μας και τη διαφθορά μας από την αμαρτία. Δεν θα μας χρειάζονταν εξωτερικά βοηθήματα αν ζούσαμε όπως θα ’πρεπε να ζούμε. Η ζωή μας είναι νωθρή, η θέληση μας άστατη κι’ η αποφασιστικότητα μας αμελητέα. Γι’ αυτό και χρειαζόμαστε εξωτερικά βοηθήματα, ακριβώς όπως κι’ εκείνοι που έχουν αρρωστημένα πόδια χρειάζονται ραβδί και δεκανίκια.
Οι καλόκαρδοι Πατέρες, βλέποντας πως θέλω να ασκηθώ στην προσευχή του Ιησού και ότι αντικρύζω με ευαισθησία τον κόσμο κι’ ότι ο κόσμος επενεργεί έντονα σ’ εμένα μέσω των αισθήσεων μου, με συμβουλεύουν να μπαίνω για προσευχή σ’ ένα απομονωμένο, σκοτεινό κελλί, έτσι που οι αισθήσεις μου να καταστούν αδρανείς, ν’ αποκοπούν οι δεσμοί μου με τον κόσμο και να ευκολυνθεί η κατάδυση μου μέσα στον εαυτό μου.
Με συμβουλεύουν να κάθομαι, στη διάρκεια της προσευχής, πάνω σ’ ένα χαμηλό σκαμνί έτσι που σωματικά να κρατώ τη στάση ζητιάνου που ζητά ελεημοσύνη και πιο εύκολα να συναισθάνομαι την αθλιότητα της ψυχής μου. Όταν βρίσκομαι στη Θεία Λειτουργία και στη διάρκεια της ασκούμαι στην προσευχή του Ιησού, οι Πατέρες με συμβουλεύουν να κλείνω τα μάτια μου για να με προφυλάξουν από τον περισπασμό. Κι’ αυτό γιατί η όραση μου είναι ευαίσθητη στην ύλη και μόλις ανοίξω τα μάτια μου αρχίζω αμέσως να δέχομαι στο νου μου τις εντυπώσεις των αντικειμένων που βλέπω, που με απομακρύνουν από την προσευχή.
Υπάρχουν επίσης και πολλά άλλα εξωτερικά βοηθήματα, που ανακαλύφθηκαν από ανθρώπους που ασκούνται στην προσευχή, για να παρέχουν υλικά στηρίγματα στη νοερά εργασία. Τα βοηθήματα αυτά μπορούν να χρησιμοποιούνται κατά τρόπο ωφέλιμο, και τα τη χρήση τους όμως πρέπει να λαμβάνουμε υπ’ όψη μας τις πνευματικές και σωματικές ανάγκες του κάθε προσώπου.
Ένα βοήθημα μηχανικής φύσης που είναι πολύ καλό για ένα ασκητή μπορεί να είναι άχρηστο κι’ ακόμα επιβλαβές για τον άλλο. Οι δόκιμοι απορρίπτουν τα εξωτερικά βοηθήματα ακριβώς όπως ένας χωλός που θεραπεύτηκε πετάει τα δεκανίκια του, ακριβώς όπως ένα παιδάκι που φτάνοντας σ’ ορισμένη ηλικία δε δέχεται τα παιδικά ρούχα, ακριβώς όπως από ένα τελειωμένο σπίτι αφαιρούμε τις σκαλωσιές.
Για όλους και για τον καθένα, είναι πραγματικά χρήσιμο να αρχίζουν την εξάσκηση τους στην προσευχή του Κυρίου Ιησού, λέγοντας την προσευχή προφορικά κλείνοντας το νου μέσα στα λόγια της προσευχής. Με τον εγκλεισμό του νου στα λόγια της προσευχής εξυπακούεται η πιο αυστηρή προσοχή στα λόγια εκείνα, χωρίς την οποία η προσευχή μοιάζει με σώμα δίχως ψυχή. Ας αφήσουμε στον ίδιο τον Κύριο μας τη μεταμόρφωση της συγκεντρωμένης προφορικής προσευχής μας σε νοερά προσευχή της καρδιάς και της ψυχής. Θα τη μεταμορφώσει δίχως άλλο όταν μας δει έστω και λίγο καθαρμένους, ασκημένους, ωριμασμένους και προετοιμασμένους με την εφαρμογή των εντολών του Ευαγγελίου.
Ένας γνωστικός πατέρας δεν θα δώσει στο μικρό του αγοράκι κοφτερό ξίφος. Ένα παιδάκι δεν είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει ξίφος ενάντια στον εχθρό. Θα παίξει μ’ ένα επικίνδυνο ξίφος και θα τρυπήσει μ’ αυτό ελαφριά κι’ εύκολα το κορμάκι του. Όποιος είναι νήπιο σε πνευματική ανάπτυξη δεν είναι κατάλληλος για πνευματικές δωρεές. Δε θα τις χρησιμοποιήσει για τη δόξα του Θεού, ούτε για ωφέλεια δική του ή του πλησίον του, ούτε για να κατανικήσει τους αόρατους εχθρούς· θα τις χρησιμοποιήσει όμως για να πλήξει τον εαυτό του, θα γίνει αλαζόνας και θα φουσκώσει με τη μοιραία έπαρση και την καταστρεπτική περιφρόνηση για τον πλησίον του.
Κι’ όταν ακόμα δεν έχουμε πνευματικά χαρίσματα και αναδίδουμε γύρω τη δυσοσμία των παθών, είμαστε περήφανοι για τον εαυτό μας και κομπάζουμε, και δεν σταματούμε να επικρίνουμε και να ταπεινώνουμε τον πλησίον μας που από κάθε άποψη είναι καλύτερος από μας! Τι θα συνέβαινε αν μας είχαν εμπιστευθεί κάποιο πνευματικό θησαυρό, κάποιο πνευματικό χάρισμα που ξεχωρίζει τον κάτοχο του από τους αδελφούς του και αποτελεί μαρτυρία πως αυτός είναι σκεύος εκλογής του Θεού; Δεν θα γίνονταν αυτό για μας η αιτία μιας τρομερής πνευματικής καταστροφής;
Ας βιαζόμαστε να τελειωθούμε στην ταπείνωση που βρίσκεται σε μιαν ιδιαίτερα ευλογημένη κατάσταση της καρδιάς και γεννιέται μέσα της σαν αποτέλεσμα της εφαρμογής των εντολών του Ευαγγελίου. Η ταπείνωση είναι ο μοναδικός βωμός πάνω στον οποίο μας επιτρέπεται από το νόμο του πνεύματος να προσφέρουμε τη θυσία της προσευχής και πάνω στον οποίο η προσφερόμενη θυσία προσευχής ανεβαίνει στο Θεό κι’ εμφανίζεται ενώπιον του. Η ταπείνωση είναι το μοναδικό εκείνο σκεύος μέσα στο οποίο το χέρι του Θεού αποθέτει τις δωρεές της Χάριτος.
Ας ασκούμαστε στην προσευχή του Ιησού με αφιλοκέρδεια, με απλότητα και καθαρότητα πρόθεσης, με τη μετάνοια σαν τον κύριο σκοπό μας, με πίστη στο Θεό, με πλήρη υποταγή στο θέλημα του Θεού, μ’ ελπίδα κι’ εμπιστοσύνη στη σοφία, την αγαθότητα και την παντοδυναμία της άγιας του βουλής. Στην επιλογή των μηχανικής φύσεως βοηθημάτων ας προσπαθούμε να ενεργούμε με όλη τη δυνατή φροντίδα και σύνεση και να μην επιτρέπουμε στον εαυτό μας να παρασύρεται από κούφια περιέργεια ή ανεύθυνο ζήλο, που οι άπειροι τον φαντάζονται για αρετή, μα που οι ιεροί Πατέρες αποκαλούν αλαζονικό θράσος ή τρελλή παραφορά.
Κατά προτίμηση ας καταφεύγουμε στα πιο απλά, τα πιο ταπεινά βοηθήματα, μια και είναι τα ασφαλέστερα. Επαναλαμβάνουμε: Όλα τα βοηθήματα μηχανικής φύσεως πρέπει να θεωρούνται απλώς σαν βοηθήματα που μας έχουν γίνει χρήσιμα γιατί είμαστε αδύναμοι. Ας μην αποθέτουμε την ελπίδα μας, είτε σ’ αυτά είτε στην ποσότητα της εργασίας μας, μήπως μας ξεφύγει η ελπίδα που στηρίζουμε στον Κύριο κι’ αποδειχτεί πως στηρίζουμε ουσιαστικά την εμπιστοσύνη μας στον εαυτό μας ή σε κάτι το μάταιο ή το υλικό.
Ας μην επιζητούμε την πνευματική τέρψη ή τις οράσεις. Είμαστε αμαρτωλοί, ανάξιοι για πνευματικές ηδονές και οράσεις κι’ ακατάλληλοι γι’ αυτές εξ αιτίας του παλαιού ανθρώπου μέσα μας (πρβλ. Ρωμ. 6, 5· Εφεσ. 4, 23 Κολ. 3, 9. Χρειαζόμαστε δηλ. αναγέννηση). Με συγκεντρωμένη προσευχή ας επιζητήσουμε να στρέψουμε το νοερό μας βλέμμα στον εαυτό μας για να ανακαλύψουμε μέσα μας την αμαρτωλότητα μας.
Όταν την ανακαλύψουμε ας σταθούμε νοερά μπροστά στον Κύριο μας Ιησού Χριστό, συντροφιά με τους λεπρούς, τους τυφλούς, τους κωφούς, τους χωλούς, τους παραλυτικούς, τους δαιμονιζόμενους· κι’ ας αρχίσουμε το πένθιμο μας κλάμα μέσα σε προσευχή μπροστά του με συναίσθηση της πτωχείας του πνεύματός μας κι’ από τα βάθη μιας καρδιάς συντετριμμένης από θλίψη για την αμαρτωλότητα μας.
Ας γίνει το κλάμα τούτο ασταμάτητο. Ας είναι το κλάμα τούτο τόσο, που ούτε τα πολλά ούτε τα ποικίλα λόγια να μπορούν να το εκφράσουν. Και γι’ αυτό το λόγο, όταν θα είναι το κλάμα τούτο ατέλειωτο κι’ ανέκφραστο, ας το ντύνουμε συνεχώς με τη σύντομη μα γεμάτη νόημα προσευχή: «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, Υἱὲ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησον με τὸν ἁμαρτωλό». Αμήν.
Ιγνατίου Μπριαντσιανίνωφ. «Υἱέ, δός μοι, σὴν καρδίαν…». (Ορθόδοξη αναφορά στην καρδιακή ή νοερά προσευχή του Ιησού).
Μετάφραση: Επιφανίου Ασσιώτη
Εκδόσεις: Ορθόδοξος Κυψέλη, Θεσσαλονίκη 1978.
