Ο Μακαριστός πατήρ Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος, ένας από τους πλέον διακεκριμένους θεολόγους και μακαρίους γέροντες των ημερών μας, ζητούσε να τηρείται η νηστεία με ακρίβεια.
Το Δεκαπενταύγουστο του ’67, θυμάται ένα ζευγάρι πνευματικών του τέκνων, φιλοξενηθήκαμε σε κάποιο συγγενικό σπίτι και δεν νηστεύσαμε, ακολουθώντας τη γραμμή του σπιτιού αυτού. Το θεωρήσαμε πολύ φυσικό και αυτοσυγχωρεθήκαμε.
Πήγαμε μετά από λίγο καιρό για εξομολόγηση στον Γέροντα, αλλά δεν τον αναφέραμε τίποτε γι’ αυτό. Εξομολογηθήκαμε άλλα πράγματα. Μας διάβασε τη συγχωρητική ευχή και μετά πιάσαμε κουβέντα για διάφορα ενδιαφέροντα θέματα.
Παρεμπιπτόντως στη ρύμη του λόγου αναφέραμε ότι δεν είχαμε νηστεύσει. Θα προτιμούσαμε να άνοιγε η γη να μας καταπιεί από τη ντροπή μας, όταν μας είπε αυστηρά:
-Νομίζετε ότι έχετε εξομολογηθεί τώρα, όταν ένα τόσο σοβαρό αμάρτημα το αποσιωπήσατε;
“Ξέρετε, πάτερ, εγώ δεν την παραδέχομαι την νηστεία. Τι πάει να πει νηστεία;”
Αναθεώρηση των περί νηστείας διατάξεων
Στις μακροχρόνιες και επίμονες προσπάθειες διαφόρων εκκοσμικευμένων εκκλησιαστικών κύκλων για την αναθεώρηση και χαλάρωση των περί νηστείας διατάξεων της Εκκλησίας ο Γέροντας ήταν απολύτως αντίθετος. Έλεγε: Είναι τόση η αξία της νηστείας, ώστε κι αν ακόμη δεν είχε θεσπισθεί από την Εκκλησία, θα έπρεπε να την θεσπίσει τώρα, και όχι θεσμό καθιερωμένο από αιώνες, ο οποίος έχει αναδείξει τόσους Αγίους, να ζητάμε να τον καταργήσουμε η να τον αλλοιώσουμε!
Νηστεία και πάθη
Οι κύκλοι αυτοί χρησιμοποιούν ακόμη και πατερικές απόψεις οι οποίες, κατ’ αυτούς, υποβαθμίζουν τη σημασία της νηστείας για την πνευματική ευδοκίμηση των πιστών, εν αντιθέσει προς ο,τι έχει επιβάλει η πράξη της Εκκλησίας. Έτσι π.χ. αναφέρουν τις Πατερικές απόψεις ότι η νηστεία είναι άχρηστη, όταν συνοδεύεται από φαρισαική οίηση, από καταλαλιά, συκοφαντία, μισανθρωπία η εκδικητικότητα, η ακόμη και από λαιμαργία και αμετρία στο φαγητό, έστω και νηστίσιμο.
Κατά τον Γέροντα οι θέσεις αυτές των Πατέρων δεν μειώνουν καθόλου την αξία της νηστείας. Αντιθέτως την αναδεικνύουν, αφού την αντιπαρατάσσουν προς τόσο μεγάλες κακίες, όπως οι παραπάνω, οι οποίες επιστρατεύονται από τον διάβολο για να την αχρηστεύσουν.
Πουθενά οι Πατέρες δεν λένε ότι όσοι είναι απηλλαγμένοι από τις κακίες αυτές και όσοι κοσμούνται με τις αντίθετες αρετές, είναι ελεύθεροι να μη νηστεύουν. Αλλά και δεν λένε, ότι όποιος έχει αυτές τις κακίες, είναι περιττό να νηστεύει, μία και τότε είναι άχρηστη η νηστεία. Αντιθέτως η μη τήρηση στην περίπτωση αυτή της νηστείας υποβοηθεί στην παγίωση των παθών αυτών.
πατήρ Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος
Πηγή: Ἀποσπάσματα ἀπὸ τὸ βιβλίο «ΥΠΟΘΗΚΕΣ ΖΩΗΣ ἀπὸ τὴ διδασκαλία τοῦ πατρὸς Ἐπιφανίου» – Ἔκδοσις Ἱεροῦ Ἡσυχαστηρίου Κεχαριτωμένης Θεοτόκου Τροιζήνας