Σταματάμε να νηστεύουμε όταν έχουμε φιλοξενούμενο ή είμαστε φιλοξενούμενοι;

Με αφορμή κάποια σχόλια σε κοινωνικό δίκτυο, παραθέτουμε τι έλεγε ο Μακαριστός πατήρ Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος σχετικά με το θέμα της νηστείας στην φιλοξενία.

Για όσους δεν το ξέρουν ο Μακαριστός πατήρ Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος ήταν ΄ςνας από τους πλέον διακεκριμένους θεολόγους και μακαρίους γέροντες των ημερών μας.

Από μικρό παιδί διακρίθηκε για την ευλάβειά του, την αγάπη του για τον Χριστό και την Εκκλησία Του, συνάμα δε και για την υψηλή οξυδέρκειά του. Διακόνησε ως άμισθος Κληρικός την Εκκλησία με πολύ ζήλο, αυταπάρνηση και ακριβή τήρηση των Ιερών Κανόνων.

Ως διακριτικός και σοφός Πνευματικός οδήγησε πλήθος πιστών στην οδό της σωτηρίας. Επίσης ίδρυσε μία από τις καλύτερες Κοινοβιακές Μονές εν Ελλάδι. Το συγγραφικό του έργο είναι όντως μνημειώδες.

Τα κείμενά του αποπνέουν Ορθόδοξο Πατερικό άρωμα και τον αναδεικνύουν ως ένα γνήσιο συνεχιστή της Ιεράς Παράδοσης. Αξίζει να τα μελετήσουμε με πνεύμα μαθητείας αιτούμενοι τις όσιες ευχές του.

Νηστεία και φιλοξενία

Επικρατεί σε πολλούς η άποψη ότι για λόγους φιλοξενίας επιτρέπεται η κατάλυση της νηστείας. Ως παράδειγμα από την ιστορία της Εκκλησίας προβάλλεται η τακτική των Πατέρων της ερήμου που σταματούσαν τη νηστεία τους προκειμένου να φιλοξενήσουν κάποιον ή να φιλοξενηθούν από κάποιον αδελφό, όταν πήγαιναν ταξίδι.

Ο Γέροντας ξεκαθάριζε τα πράγματα:

– Πουθενά στο Γεροντικό, έλεγε, δεν επαινείται κάποιος ασκητής και δεν προβάλλεται ως παράδειγμα επειδή κατέλυσε τη νηστεία για λόγους φιλοξενίας. Αυτό που αναφέρεται είναι ότι οι άγιοι εκείνοι ερημίτες και ασκητές κατέλυαν την προσωπική τους ασκητική νηστεία, που ήταν πολύ αυστηρότερη απ’ ό,τι όριζε η Εκκλησία.

Έτρωγαν π.χ. λίγα άβραστα, μουσκεμένα όσπρια ή ωμά χόρτα ή λίγο μουσκεμένο παξιμάδι κι αυτό όχι κάθε μέρα, αλλά κάθε δυό-τρεις μέρες ή και ακόμη αραιότερα. Αν τύχαινε, λοιπόν, να φιλοξενήσουν κάποιον, τότε έβραζαν τα όσπρια ή τα χόρτα και αν ήταν μέρα με κατάλυση οινελαίου έριχναν λίγο λάδι ή έπιναν και λίγο κρασί.

Μπορεί ακόμη να πρόσθεταν λίγο κόπο παραπάνω για να περιποιηθούν αυτό το λιτό φαγητό και να τιμήσουν έτσι τον φιλοξενούμενό τους. Με ταπείνωση δε εδέχοντο και οι ίδιοι παρόμοια φιλοξενία τις ελάχιστες φορές κατά τις οποίες έβγαιναν από το ασκητήριό τους.

Μόλις οι λόγοι της φιλοξενίας εξέλειπαν, αυτοί επανέρχονταν στην αυστηρή νηστεία τους ή και σε ακόμη αυστηρότερη για να ανακτήσουν το χαμένο έδαφος, μήπως δηλ. τους ξεγελάσει ο εαυτός τους και βρουν τη φιλοξενία ως πρόσχημα για να χαλαρώσουν τη νηστεία τους.

Όταν κάποιος ερημίτης, συνέχιζε ο γέροντας, οδοιπορώντας επισκεπτόταν άλλους ασκητές στην έρημο, αυτοί τον κέρναγαν λίγο κρασί (είτε επειδή υπήρχε κατάλυση οίνου είτε διότι εφάρμοζαν οικονομία για τον κόπο της οδοιπορίας).

Αυτός το έπινε ευχαριστώντας ευγενικά, αλλά όταν επέστρεφε στο κελλί του, έμενε τόσες μέρες χωρίς νερό όσα ποτήρια κρασί είχε δεχθεί κατά το ταξίδι του. Ο υποτακτικός του, που τον λυπόταν, όταν ταξίδευαν μαζί, παρακαλούσε κρυφά τους φιλοξενούντες να μην του προσφέρουν κρασί.

Είχα εξομολογηθεί στον Γέροντα προ ετών, θυμάται ένα πνευματικοπαίδι του, ότι είχαμε φιλοξενήσει στο σπίτι κάποιον εξάδελφο, λίγο κοσμικό στο φρόνημα σε ημέρα νηστείας και γι’ αυτό δεν είχαμε νηστεύσει.

Ο Γέροντας υπήρξε αυστηρός:

-Την μια ο εξάδελφος, την άλλη ο κουμπάρος, την τρίτη ο μπατζανάκης, μετά ο φίλος! Αν το πάτε έτσι, δεν πρόκειται να νηστεύετε. Καλά κάνετε και φιλοξενείτε. Αυτό σας το συνιστώ. Ακόμη και σε μέρες νηστείας.

Αλλά θα προσφέρετε νηστίσιμα φαγητά. Περιποιημένα και νόστιμα αν θέλετε να τιμήσετε κάποιον, αλλά νηστίσιμα. «Σήμερα», θα του λέτε απλά, «είναι νηστεία, γι’ αυτό σου έχουμε νηστίσιμο φαγητό. Δεν θέλουμε να παραβούμε τις εντολές της Εκκλησίας».

Αποσπάσματα από το βιβλίο «ΥΠΟΘΗΚΕΣ ΖΩΗΣ από τη διδασκαλία του πατρός Επιφανίου» – Έκδοσις Ιερού Ησυχαστηρίου Κεχαριτωμένης Θεοτόκου Τροιζήνας (σελ. 122-132)