Το Αποστολικό ανάγνωσμα της Κυριακής της Απόκρεω μας μεταφέρει στην Εκκλησία της Κορίνθου, όπου υπήρχε ένα μεγάλο πρόβλημα, το οποίο δίχαζε τους Χριστιανούς. Τι συνέβαινε λοιπόν;
Κάποιοι πιστοί αγόραζαν κρέατα τα οποία προέρχονταν από ειδωλολατρικές θυσίες και τα έτρωγαν επειδή ήξεραν ότι οι θεοί των ειδώλων δεν υπήρχαν. Άλλοι πάλι πιστοί, επειδή είχαν μεγάλο συνειδησιακό πρόβλημα, δεν τα έτρωγαν, διότι τα θεωρούσαν ιερά από τις θυσίες. Ο Απόστολος Παύλος λοιπόν ξεκαθαρίζει το ζήτημα και παίρνει αφορμή για να διδάξει γενικώτερα μεγάλες αλήθειες.
«Δεν είναι οι τροφές, λέει, που θα καθορίσουν τη θέση μας απέναντι στον Θεό· ούτε αν δεν φάμε κάποιες απ’ αυτές χάνουμε κάτι ούτε αν φάμε αποκτάμε κάτι παραπάνω. Προσέξτε όμως, μήπως το ελεύθερο αυτό δικαίωμά σας γίνει αιτία να σκοντάψουν και να πέσουν εκείνοι που η πίστη τους είναι αδύνατη» (Α΄ ΚΟΡ. 8, 8-9).
Πως όμως γινόταν αυτός ο σκανδαλισμός; Όταν κάποιος αρχάριος στην πίστη, ο οποίος θεωρούσε τα κρέατα των θυσιών ως κάτι ιερό, έβλεπε τους πιο προοδευμένους Χριστιανούς να τρώνε από αυτά σκανδαλιζόταν και αγανακτούσε. Βέβαια αυτοί που τα έτρωγαν, όπως γράψαμε, γνώριζαν ότι τα ειδωλόθυτα δεν είχαν καμία ηθική σημασία, αφού προέρχονταν από θυσίες σε ψεύτικους θεούς.
Όμως οι αρχάριοι στην πίστη μπερδεύονταν, γιατί δεν ήξεραν με ποια διάθεση έτρωγαν οι άλλοι τα κρέατα. Έτσι έτρωγαν και αυτοί ειδωλόθυτα και επειδή είχαν ασθενική πίστη, παρασύρονταν σταδιακά στην ειδωλολατρία. Γι’ αυτό ο Απόστολος Παύλος έρχεται και επεξηγεί πόσο σοβαρό είναι το αμάρτημα αυτό του σκανδαλισμού των ασθενεστέρων. Φθάνει μάλιστα στο σημείο να πει ότι προτιμά να μην φάει ποτέ σε όλη του τη ζωή κρέας, αν πρόκειται να σκανδαλίσει τους άλλους, για να μας δείξει πόσο σοβαρό είναι το ζήτημα.
Ο Απόστολος Παύλος, μέσα από τα λόγια του αυτά, μας προτρέπει ουσιαστικά να μην σκανδαλίζουμε τους συνανθρώπους μας με καμία αφορμή, ακόμη και με πράξεις που δεν είναι απαγορευμένες από τον Νόμο του Θεού. Για παράδειγμα δεν θα φάμε δημοσίως για λόγους υγείας αρτύσιμο φαγητό μέσα στην Σαρακοστή, διότι οι άλλοι δεν γνωρίζουν την αρρώστια που έχουμε, ότι μας το έχει επιβάλει ο γιατρός και μας το έχει επιτρέψει ο Πνευματικός μας πατέρας. Δεν θα κάνουμε κάποια πράξη ή δεν θα πούμε ένα λόγο που μπορεί να παρεξηγηθεί ή δεν το αντέχει η συνείδηση των άλλων, οι οποίοι σκανδαλίζονται. Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί. Για να γίνει όμως αυτό χρειάζεται πνευματική ευαισθησία. Όσο ο άνθρωπος προχωρά στην πνευματική ζωή τόσο περισσότερο προσέχει τις πράξεις του, τα λόγια του, προκειμένου να μην σκανδαλίσει τους άλλους, να μην τους στενοχωρήσει, να μην τους φέρει σε δύσκολη θέση.
Γιατί όμως ο Απόστολος Παύλος θεωρεί το αμάρτημα αυτό του σκανδαλισμού τόσο φοβερό; Πρώτον γιατί χωρίς να το συνειδητοποιούμε βάζουμε σε δοκιμασία την ευαίσθητη συνείδηση των άλλων. Και είναι πολύ σκληρό να ταλαιπωρούμε τη συνείδηση κάποιων που είναι ασθενείς. Έπειτα το θέμα του σκανδαλισμού είναι σοβαρό διότι χωρίς να το καταλαβαίνουμε ωθούμε τους άλλους προς το κακό με το παράδειγμά μας. Και γινόμαστε η αιτία κάποιοι να χαθούν. «Και απολείται ο ασθενών αδελφός επί τη ση γνώσει, δι’ ον Χριστός απέθανεν» (Α΄ ΚΟΡ. 8, 11). Ο Ίδιος ο Κύριος καταδικάζει εκείνους που σκανδαλίζουν. «Όποιος γίνει αφορμή να κλονισθεί ένας από αυτούς τους μικρούς που πιστεύουν σε εμένα, είναι προτιμότερο γι’ αυτόν να κρεμάσει μία μυλόπετρα στο λαιμό του και να καταποντισθεί στη θάλασσα» (ΜΑΤΘ. 18, 6). Οι άνθρωποι που σκανδαλίζουν διαπράττουν έγκλημα σε ασθενικές ψυχές.
Τέλος, το αμάρτημα του σκανδαλισμού είναι πολύ βαρύ, διότι έχει ολέθριες συνέπειες όχι μόνο στους άλλους αλλά και σε εμάς τους ίδιους. Διότι όταν εμείς σκανδαλίζουμε τόσο επιπόλαια τους άλλους γύρω μας, γινόμαστε σκληροί και μισάδελφοι. Πως να μείνει η αγάπη στην ψυχή μας, όταν δεν θέλουμε να κάνουμε καμία θυσία για τους άλλους; Όταν δεν καλλιεργούμε τον εαυτό μας πνευματικά, γινόμαστε άνθρωποι με άξεστους και χονδροειδείς τρόπους. Και μάλιστα ούτε το καταλαβαίνουμε. Νομίζουμε ότι συμπεριφερόμαστε καλά απέναντι στους άλλους.
Οι Άγιοι, που ήσαν καλλιεργημένοι άνθρωποι, είχαν ιδιαίτερες ευαισθησίες. Το να σκανδαλίσουν τους συνανθρώπους τους ήταν κάτι το αδιανόητο. Ας αναρωτηθούμε εμείς οι σημερινοί Χριστιανοί πόσο ευαίσθητοι είμαστε στα πνευματικά θέματα. Και ας προβληματισθούμε για το πως βαδίζουμε στην πνευματική ζωή.
Αγαπητοί μου αδελφοί, στη συνέχεια ο Απόστολος Παύλος, μας λέει ότι, όταν σκανδαλίζουμε τους αδελφούς μας, δεν αμαρτάνουμε σε αυτούς αλλά στον Ίδιο τον Χριστό. Γιατί άραγε; Διότι ο Χριστός σταυρώθηκε και πέθανε για να σώσει τους αδελφούς αυτούς. Εφόσον ο Χριστός τους αγάπησε τόσο ώστε και το αίμα Του να χύσει για να μην χαθούν αυτοί, πως εμείς μπορούμε να τους περιφρονούμε και να τους σκανδαλίζουμε;
Σκανδαλίζοντας τους αδελφούς μας, που είναι μέλη του σώματος του Χριστού, ουσιαστικά αμαρτάνουμε στον Ίδιο τον Χριστό και γκρεμίζουμε το ιερό οικοδόμημα που ο Χριστός οικοδόμησε με τη δική Του θυσία. Αν λοιπόν πραγματικά αγαπάμε τον Χριστό, πρέπει να αγαπάμε κι εκείνους που ο Χριστός αγάπησε μέχρι του σημείου να πεθάνει για χάρη τους. Να αγωνιούμε γι’ αυτούς και να ψάχνουμε να βρούμε τρόπους για να τους βοηθήσουμε στην πνευματική τους πρόοδο. Να αποφεύγουμε κάθε λόγο ή πράξη που θα μπορούσε να τους σκανδαλίσει και να γκρεμίσει μέσα τους το πνευματικό τους οικοδόμημα.
Πρωτοπρεσβύτερος Βασίλειος Γιαννακόπουλος
Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίου Αλεξίου Αιγίου